Column: Immigratiedag nieuwe stijl

Gisteren vond in Den Haag voor de eerste keer in de geschiedenis de immigratiedag nieuwe stijl plaats. Het begon al met de aanduiding. In het Theater aan het Spui werd de immigratiedag niet meer uitsluitend als een viering aangeduid, maar als een viering én een herdenking. Maar het zat hem vooral in de inhoud. De traditionele immigratiedag bestaat uit vergeten en fantaseren. De viering én herdenking nieuwe stijl bestaat uit gedenken en kennisverspreiding over de feiten.

Surinamers zijn eeuwenlang getraind in nederigheid en onderdanigheid. We hebben geleerd om onze onderdrukkers te bedanken en voor hen te buigen. We hebben geleerd om ze lof toe te zwaaien voor dingen die ze helemaal niet gedaan hebben. Neem nou de veelgehoorde redenering van mensen die opgeleid zijn in onderdanigheid: ”Ik ben blij dat de Nederlanders mijn voorouders uit India hebben gehaald, anders zou ik vandaag nog pinaren.” Die redenering wordt soms voorzien van een wetenschappelijk sausje, zoals Prof. Dr. Chan Choenni dat doet met zijn stelling dat de Hindostaanse contractarbeiders in Suriname meer loon zouden verdienen dan in India, en zij daarom blij moeten zijn met hun migratie naar Suriname.

Wat is nu zo fout aan deze redenering?
Het fantaseert een verband bij elkaar dat helemaal niet bestaat. De Nederlanders hebben de Hindostanen niet naar Suriname gehaald om hen een beter bestaan te geven. Integendeel. Er zijn geen feiten die aangeven dat dit de basisgedachte was bij de het beleid rond contractarbeid.
De feiten zijn anders: de Hindostanen zijn gelokt en misleid omdat de planters na de afschaffing van de slavernij geen arbeiders meer hadden.
De gemiddelde leeftijd van vrouwen was 17 jaar en van mannen 22 jaar. Tussen 1873 en 1916 zijn 5.000 van deze jonge mensen (van in totaal 34.000, dat is bijna 15%) gestorven aan uitputting, honger en ziekte. Onder normale omstandigheden zouden zij oud geworden zijn. De planters maalden er niet om. Iedere jaar konden ze nieuwe mensen misleiden die India verlieten met de hoop op een betere toekomst.

Dit is het verschil tussen kwakzalverij en wetenschap. Verbanden suggereren die er niet zijn op basis van fantasieën in plaats van feiten. De suggestie werkt zo: als twee gebeurtenissen elkaar opvolgen, dan moet er een oorzakelijk verband zijn tussen die gebeurtenissen. Dus als ooievaars ieder jaar verschijnen en ieder jaar weer veel zwangerschappen zijn, dan moet de oorzaak van zwangerschap gezocht worden in het verschijnen van ooievaars. Je hoeft niet op zoek te gaan naar de feiten die verklaren waarom vrouwen zwanger worden. Niks eicel en zaadcel. Het zijn de ooievaars, want gebeurtenissen die elkaar opvolgen hebben een oorzakelijk verband.

Je hoeft niet te bewijzen dat de Nederlanders het beste voor hadden met de Hindostaanse arbeiders tijdens contractperiode. Niks misleiding, uitbuiting en onderdrukking.
Als Hindostanen het anno 2011 beter hebben in Suriname dan in India, dan komt dat door de Nederlanders die hen in 1873 naar Suriname hebben gehaald, niet door de strijd en opoffering van hun voorouders. Daarom moeten we de kolonisator dankbaar zijn.

De staat Israël is ontstaan na de holocaust. Zonder de holocaust zou er geen staat Israël zijn. Geen Jood zou het in zijn hoofd halen om Hitler te bedanken voor de holocaust. Waarom? Omdat ze geleerd hebben om te gedenken en te herdenken op basis van feiten. Die feiten zijn dat Hitler nooit als doel had om de Joden een eigen Staat te geven. Hitler is degene die ze enorm veel leed heeft bezorgd, dus is het een belediging om Hitler te bedanken voor de totstandkoming van de staat Israël. Wie moeten ze dan bedanken? Hun voorouders die jarenlang gestreden hebben tegen antisemitisme en voor een eigen staat. De tragiek is dat dat ten koste is gegaan van een ander volk – de Palestijnen - , maar dat is een ander verhaal. Mijn punt is dat gedenken en herdenken dat anti-fascistisch bewustzijn heeft gecreëerd. En Joodse historici hebben daarin een belangrijke rol gespeeld. Zij hebben de geschiedenis beschreven van de strijd van het Joodse volk.

De traditionele immigratiedag staat in het teken van dansen en feesten. De immigratiedag nieuwe stijl staat in het teken van gedenken en herdenken, naast viering van de geboorte van een gemeenschap in een nieuw land met dansen en feesten.
Wetenschappers als Dr.Radjinder Bhagwanbali zijn de historici die dat nieuwe verhaal vertellen. In Den Haag legde hij uit dat we mensen als de moslimvrouw Tetary moeten eren en gedenken samen met alle anderen die gevallen zijn in de strijd tegen het kolonialisme. Hij creëert met zijn wetenschappelijk werk dat antikoloniaal bewustzijn dat ons weer waardigheid en zelfrespect geeft.
Zo legt hij uit dat Agent-Generaal Barnet Lyon in 1884 bij de opstand van Mariënburg had gepleit voor het gebruik van bruut geweld tegen de vrijheidstrijders onder leiding van Ramjanee en Tetary. Bij die opstand werden zeven arbeiders geëxecuteerd, waaronder Bhowanideen Ungena, contractnummer G-126, een zestienjarige jongen uit Allahabad die met zijn broer naar Suriname was gekomen.
De naam Bhowanideen Ungena zou ieder Hindostaan, nee iedere Surinamer, moeten kennen. In plaats daarvan leren Surinamers in de schoolboeken over de goede agent-generaal Barnet Lyon, de pappa van de Hindostanen, die we moeten bedanken voor zijn werk voor de Hindostaanse gemeenschap. Hij heeft een standbeeld gekregen in Suriname. Wanneer gaat dat tegen de vlakte?

Sandew Hira