Het presidentiële stelsel en dictatuur 
03 Nov 2019, 16:44
foto


Er schijnt een correlatie te zijn tussen het presidentiële stelsel en het fenomeen dictatuur. Dit stel ik naar aanleiding van het zichtbaar vervallen van democratische gekozen presidenten tot oligarchen, despoten of populistische dictators. Deze typen presidenten vertonen haast identieke gedragingen om hun machtspositie te versterken en te consolideren. Het gaat in deze om uithollen van democratische instituten, plegen of institutionaliseren van corruptieve handelingen, toepassen van nepotisme en andere vormen van patronage. Toepassen van rancune richting critici of andersdenkenden, toepassen van het paternalisme op nagenoeg alle lagen of segmenten van de respectievelijke gemeenschappen met het accent op sociaaleconomische zwakkeren en opportunisten,waardoor er een sterke afhankelijke relatie ontstaat. 

In veel landen zien wij dat er persoonsverheerlijking naar deze onderdrukkende leiders toe, zich manifesteert. Kortom het presidentiële stelsel biedt de mogelijkheid aan personen met dictatoriale inborst of karakter om oligarch of despoot binnen een democratie te worden. Dit alles in tegenstelling tot het parlementaire stelsel, waarbij er mijns inziens duidelijk en betere checks and balances zijn. De Staatsmacht in bestuurlijk opzicht is niet geconcentreerd bij één persoon of ambt. Er is een president als Staatshoofd en symbool van de natie in een Republiek. In een Monarchie is onder andere de koning(in) het Staatshoofd en symbool van de natie. Daarnaast heeft de wetgevende macht, in casu, het parlement de bevoegdheid middels motie van wantrouwen een premier of een totaal kabinet naar huis te sturen. 

Daartegenover kent het parlementaire systeem ook een motie van vertrouwen. De  president in een parlementair systeem heeft meer een ceremoniële functie. Voor een pluriforme samenleving als de onze,is gebleken dat de democratie beter tot uiting komt voor wat betreft de beleving van de democratie. De instituten ter ondersteuning van de democratie worden in stand gehouden in tegenstelling tot wat binnen enkele Staten met een presidentiële stelsel gebeurt. 

Waar komt het presidentiële stelsel ook wel keizerlijk stelsel genoemd, het meest voor? Dit stelsel zien wij het meest voorkomen in Afrika, e  Amerika's en Azië. India maakt voor wat Azië betreft een uitzondering voor zover ik dat heb kunnen natrekken. India heeft het parlementaire systeem volgens het Westminster model. Uiteraard met Indiase karakteristieken. Het systeem werkt heel goed in de grootste democratie ter wereld. 

Het is goed om eens een vergelijking te maken tussen de bijvoorbeeld de ex-koloniën die het presidentiële stelsel hanteren en  de ex-koloniën die het parlementaire stelsel hanteren, op het gebied van economische ontwikkeling. Ik denk dat naar verhouding de landen met een parlementaire stelsel een beter resultaat zal leveren. Uiteraard besef ik dat er meerdere factoren een rol hierin spelen. Door onder andere de sterk verminderde corruptie die binnen een parlementaire stelsel voorkomt door de voornoemde checks and balances, rechtvaardigt de bewering dat de economische ontwikkeling in landen met een parlementaire stelsel beter kans van slagen heeft. 

Laat mij benadrukken dat ik in deze bijdrage uitga van de ex-koloniën of ontwikkelingslanden. Ik prefereer duidelijk het parlementaire stelsel boven het presidentiële stelsel of het hybride stelsel dat wij in Suriname hanteren. Let wel ik heb het over systemen gehad. 

Bert Eersteling 
Advertenties

Monday 06 May
Sunday 05 May
Saturday 04 May
Friday 03 May