Duizenden Venezolanen haastten zich vóór de maandag-deadline voor nieuwe visumvereisten in Ecuador naar de Colombiaans-Ecuadoraanse grens. (Foto: Al Jazeera)
Eric Rafael Rodriguez was 10 dagen onderweg geweest, lopend en liftend
vanuit de Venezolaanse hoofdstad Caracas, toen hij en zijn vriendin met messen
werden bedreigd en beroofd in Tangua, Colombia. "Ze namen alles wat we
hadden - eten, geld, alles. Het is ons gelukt hier aan te komen voordat ze de
grens sloten, maar nu maakt het niet uit. We hebben zelfs geen ID's meer",
zei hij, gewikkeld in een oude deken om de vrieskou af te weren in de
Colombiaanse stad Rumichaca, die grenst aan Ecuador. Rodriguez's vriendin,
Deisy, droeg sandalen bij elkaar gehouden met duct tape.
Ze maakten deel uit van een golf van migranten die zich naar de grens
van Ecuador haastten voordat de nieuwe visumvereisten werden ingevoerd. Nu, net
als honderden anderen hier, merken ze dat ze gestrand zijn. Nu zijn ze van plan
om de officiële grensovergangen te mijden en illegaal door Ecuador te reizen
naar Lima, Peru.
Ecuador heeft zich maandag aangesloten bij Peru en Chili om de
Venezolaanse immigratie te beperken. Om het land binnen te komen, moeten
Venezolanen nu een bewijs van goed gedrag overleggen, voor aankomst een visum aanvragen en een geldig paspoort
tonen. Toen de deadline naderde, snelden veel Venezolanen in Ecuador naar huis
om familieleden op te halen. Duizenden meer haastten zich vanuit hun huizen in
Venezuela naar het oosten, enthousiast om een leven in Ecuador te beginnen dat
binnenkort veel moeilijker te bereiken zou zijn.
De last-minute mensengolf veroorzaakte chaos bij immigratieambtenaren
aan beide zijden van de grens tussen Ecuador en Colombia.Migranten wachtten uren in bitter koude
temperaturen, terwijl ze het immigratieproces doorliepen. De temperatuur daalde
tot zes graden Celsius en veel sliepen ineengedoken in dekens terwijl ze, in
sommige gevallen ’s nachts, in de rij stonden.
Colombiaanse migratieambtenaren kenden het exacte aantal Venezolanen
niet dat overstak voordat de grens op zondag sloot, maar een directeur van het
Rumichaca-kantoor vertelde Al Jazeera
dat meer dan 11.000 Venezolanen waren overgestoken vanaf 18.00 uur, ruim voor
de deadline van middernacht.
Volgens Colombiaanse immigratieambtenaren aan de Venezolaanse grens in
Cucuta zijn er nog meer onderweg.Dat
veel Venezolanen nog vóór de deadline naar Ecuador wilden komen, was zichtbaar
aan de grens. Het aantal migranten nam zaterdagavond aanzienlijk toe, aangezien
velen met de bus en te voet aankwamen. Zondag strekte de rij om Ecuador over te
steken zich uit tot de motorstroken van de snelweg, waardoor het verkeer aan
beide kanten van de weg werd geblokkeerd.
Rode Kruis- en Colombiaanse gezondheidsambtenaren verdeelden water,
voedsel, warme chocolademelk en aluminium dekens aan degenen die aan de
Colombiaanse kant stonden te wachten. De chaos was niet alleen beperkt tot
Colombia, omdat massa's migranten zich ook in Ecuador verzamelden, wachtend op
hun afhandeling.
Visa vereisten buiten bereik
Ronald Alarcon (28) passeerde de grensovergang zondagochtend vroeg met
zijn vrouw, twee kinderen en zijn moeder. Hij werkt al meer dan een jaar in
Ecuador en is één van de weinige
Venezolanen die het geluk had een paspoort te bezitten. De rest van zijn
familie bezat alleen Venezolaanse nationale identificatiekaarten.
Voor de meeste Venezolanen kunnen paspoorten
enkele maanden salaris kosten, hoewel veel migranten Al Jazeera vertelden dat
de werkelijke prijs veel hoger is wanneer ze de benodigde steekpenningen van
US$ 100 tot US$ 300 in rekening brengen. In een land waar het maandelijkse
minimumloon onder de US$ 5 is gedaald, ligt dat buiten het bereik van de meeste
Venezolanen.
"Ik moest teruggaan en mijn gezin halen. Toen ik hoorde over de
veranderingen in Ecuador wist ik dat ik niet kon wachten," zei hij.
"Alleen mijn grootmoeder blijft nu in Valencia." Ze weigert Venezuela
te verlaten en overleeft van de overmakingen die hij haar van zijn salaris in
Ecuador stuurt. "Het maakt niet uit hoe erg het wordt", zei hij. "Ze zal nooit weggaan. Het is alles wat ze
weet."
'Honger krachtiger dan wet'
Voor degenen die de deadline hebben gemist, lijkt de volgende stap
onzeker.Een jong gezin arriveerde
net na middernacht aan de grens, met drie kinderen op sleeptouw. De aanleg op
de snelweg ten noorden van Rumichaca had hun aankomst vertraagd. Ze staarden
somber naar het lege Colombiaanse immigratiekantoor en de enkele overgebleven
verkopers aan de gesloten grens.
Luis Torres, een Venezolaanse straatkoopman in het gebied, benaderde
hen en bood hulp aan. Hij vertelde hen over een nabijgelegen toevluchtsoord
voor migranten, gaf hen een beetje voedsel en legde uit hoe ze de smokkelpaden
over de grens konden vinden.
Luis vertelde Al Jazeera dat
deze sluiproutes over het algemeen veilig zijn voor migranten, maar de politie
in het nabijgelegen Ipiales maakt zich zorgen over de komende dagen. Ze zeggen
dat de strengere beperkingen er waarschijnlijk voor zorgen dat meer migranten
informeel oversteken, en als ze dat doen, zullen ze kwetsbaar zijn voor de
criminele groepen die de smokkelroutes beheersen.
"Deze nieuwe wet kan sommige mensen op de lange termijn
afschrikken," zei Torres. "Maar wanhopige mensen zullen een manier
vinden. Mijn land ligt in puin. Kijk rond, deze mensen gaan nergens heen.
Honger is krachtiger dan de Ecuadoraanse wet."
Het jonge gezin met wie hij had gesproken, dwaalde de duisternis van de
nacht in voor toevlucht voor de avond en een onzekere morgen.