Column: Eenheid versus diversiteit
21 Aug 2019, 10:37
foto


Het toverwoord in de Surinaamse politiek schijnt thans ‘Eenheid' te zijn. Het wordt gepresenteerd als een panacee, een geneesmiddel tegen alle kwalen. Terwijl politici ons willen doen geloven dat eenheid slechts als een positief fenomeen gezien kan worden, wil ik er op wijzen dat vooral in de politiek het begrip eenheid en de implementatie daarvan voor miljoenen, zo niet miljarden mensen moord, doodslag en verderf heeft gebracht. Men staat er kennelijk ook niet bij stil dat dit begrip vaker op gespannen voet stond/staat met de democratie.

Bij democratie gaat men ervan uit dat we niet noodzakelijkerwijs een eenheid hoeven te vormen. Pluriformiteit, tolerantie en competitie worden er gehuldigd. Op basis van discussie, overleg en het sluiten van compromissen - het zogenaamde polderen - kunnen wij komen tot een min of meer duurzame consensus. Een consensus die de totale samenleving ten goede komt. Nederland heeft met zijn poldermodel wereldfaam verworven. Democratie predikt geen eenheidsworst. Democratie gaat ervan uit dat er alle ruimte moet zijn voor personen of groepen met andere visies en/of denkbeelden. Bekend is toch het adagium: Uit de botsing der meningen ontspringt de waarheid. Ideeën botsingen hebben democratisch bestuurde landen welvaart en vrijheid gebracht.

Er zijn legio voorbeelden te noemen waarbij de oproep van leiders tot eenheid ten koste ging van de vrijheid van de burgers. Situaties waarbij leiders zich steeds meer weelde konden permitteren, ten koste van het getergde volk. Denk, maar aan de Sovjet-Unie waarbij het volk werd gedwongen in eenheid een 'socialistische' staat te vestigen. 'Communistisch' China is een ander voorbeeld. Scherp op het netvlies staat nog het beeld waarbij het Chinese volk in grote 'eenheid' staat te zwaaien met het Rode Boekje en in een Mao-pakje rondliep. Een enorme eenheid, maar wat gebeurde er met andersdenkenden?

Het Duitsland onder Hitler is een ander voorbeeld. Wat een eenheid was dat, toen alle Duitsers met hun rechterhand opgeheven in koor 'Heil Hitler' moesten gillen. Het was de religieuze eenheid die Hindoes in India zo graag wilden dat de droom van Mahatma Gandhi om één groot zelfstandig India te vestigen niet uitkwam. Het land viel uiteen in India, oost en west Pakistan. Oost-Pakistan werd later Bangladesh. Verder uiteenvallen van India dreigt nu weer met Kashmir, terwijl blokvorming, nauwere samenwerking van pluriforme staten antwoord zou moeten geven op vele mondiale vraagstukken waarmee wij steeds meer geconfronteerd worden.

Legio zijn de voorbeelden waarbij onder het mom van eenheid kerken, tempels en/of moskeeën werden/worden verbrand of de media monddood worden gemaakt. Het zijn vanwege deze en andere onderdrukkende situaties dat de geschiedenis van de mensheid gekenmerkt wordt door een permanente strijd om bevrijding. Basismensenrechten als vrijheid van meningsuiting, vrijheid van religie; vrijheden die gekoppeld zijn aan persoonlijke en/of collectieve verantwoordelijkheid staan in schril contrast met de roep om eenheid.

Was het niet Barack Obama die tijdens de Mandela lezing in Zuid-Afrika op 17 juli 2018 in het Bidvest Wanderes Stadium in Johannesburg een lans brak voor diversiteit. Onder daverend applaus wees hij op het multi-etnisch voetbalteam van Frankrijk dat kort daarvoor het wereldcupvoetbal won.
Met dit voorbeeld wilde hij aangeven dat diversiteit stimuleert tot competitie. Jouw etniciteit garandeert jou geen bevoorrechte positie, wel jouw inspanning.

Politieke leiders zouden ons zeer verplichten als ze klip en klaar aangaven wélke eenheid ze bedoelen. Bedoelen ze de inclusieve (insluitende) eenheid of de exclusieve (uitsluitende) eenheid? Hopelijk komen ze eens tot het besef dat in diversiteit de kracht van elke samenleving ligt. De eenheid die sommigen prediken, grenst aan maatschappelijk historische stilstand. Heraclitus die meer dan 500 jaar vóór Christus geleefd heeft, formuleerde het begrip Pantarhei; Alles is immer in beweging. Ook het bekende dialectisch denken van Hegel gaat aan de eenheidspredikers vruchteloos voorbij. In ieder geval gaan zowel Pantarhei als de dialectiek ervan uit dat mensen en samenlevingen voortdurend veranderen, in weerwil van behoudende politici.

Elke samenleving is gebaad bij onderlinge solidariteit, bij samenwerking; zeker als het kan in eendrachtigheid. 
Het is echter te hopen dat politici – die dat nog niet doen - nu eindelijk de issues zullen bespreken die zij centraal willen stellen bij de aanstaande verkiezingen. Issues waarin duidelijk wordt aangegeven hoe het bestaan van de burger zal worden verbeterd indien zij regeermacht verwerven. Het is te hopen dat bij allemaal de empowerment van het volk centraal zal staan; waarbij elke Surinaamse burger in de gelegenheid wordt gesteld haar/zijn diverse talenten optimaal te kunnen ontwikkelen. 

Hans Breeveld
Advertenties