Het begin van het einde

De verscherpte maatregelen van de Europese Unie (EU) voor de import van groenten en fruit was te verwachten en volgens de vooruitzichten zal het de komende jaren alleen maar erger worden voor onze groente- en fruitexporteurs. Verbetering van deze situatie zal niet op korte termijn optreden, omdat de oorzaak is gelegen in de armzalige structuur van onze landbouw, een structuur die ontwikkeling in behoorlijke mate tegenhoudt. De meest essentiële zaken die de ontwikkeling van de landbouw moeten waarborgen zijn onbekend in onze landbouwstructuur. Geen wonder dat we niet meekunnen met de eisen die gesteld worden om veilig voedsel te produceren zonder schade aan het milieu te berokkenen. 

Het is duidelijk dat indien onze landbouw zich op dezelfde voet blijft voortzetten de achterstand die we hebben in vergelijking met de EU steeds groter zal worden en dat zodoende onze producten op den duur niet geschikt zullen zijn voor de EU-markt en zich uit de markt prijzen.

Een essentiële voorwaarde om het mogelijk te maken dat Suriname in de toekomst groenten en fruit zal kunnen exporteren naar de EU is ervoor te zorgen dat de onze landbouw over een structurele basis beschikt die tot ontwikkeling kan leiden. Een basis waarbij de plantenveredeling een voorname plaats moet innemen en agressief tot ontwikkeling moet worden gebracht. Verkeerd blijven produceren en de controle opvoeren voor producten die naar de EU moeten zal nooit tot een oplossing leiden. Verkeerde producties leiden tot verkeerde producten die niet aan de eisen voldoen.

Het is onvoorstelbaar dat de plantenveredeling die in alle ontwikkelde agrarische landen de motor is van de ontwikkeling van de agrarische productie geen plaats heeft in de Surinaamse landbouw. 

Het is nodig op deze plaats wat inzicht te verschaffen over wat de plantenveredeling voor een land kan betekenen in de hoop dat onze beleidsmakers zich er dan bewust van worden dat zij dringend een mindshift moeten maken. In Nederland is de plantenveredeling een oer-Wagenings vakgebied. Het Instituut voor Plantenveredeling werd gesticht in 1912 en is daarmee zes jaar ouder dan de Wageningse universiteit zelf. Nederland heeft dus een lange plantenveredelingstraditie. Dankzij de ontwikkeling van de plantenveredeling heeft Nederland als klein land de toppositie kunnen innemen die zij nu heeft bij de export van landbouwproducten over de gehele wereld. De productie van tuinbouwzaden, pootaardappelen, en bloembollen levert de Nederlandse economie jaarlijks 2,4 miljard euro op. Veertig procent van alle tuinbouwzaden en zestig procent van alle pootaardappelen op de wereldmarkt komen van de circa 350 Nederlandse particuliere veredelingsbedrijven. 

Dit jaar heeft een Nederlandse groenteveredelaar de World Food Price gewonnen door het verbeteren van de positie van miljoenen kleine boeren in Zuidoost Azië. Het bedrijf ontwikkelde op de lokale situatie aangepaste groentevariëteiten.  Nederland werkt nu aan een programma dat in 2030 moet leiden tot het verbod van het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw. Daarbij speelt de plantenveredeling een voorname rol door rassen te maken die resistenter zijn tegen ziekten en plagen. Momenteel is het belangrijkste veredelingsprogramma van de Wageningen University & Research het quinoa-onderzoek. Met dit onderzoek wil men toekomstige rassen aanpassen aan de klimaatsverandering door ze tolerant te maken voor hitte, droogte en zout. De mogelijkheden die de plantenveredeling biedt zijn ongekend. 

In het korte tijdsbestek dat de Stichting Machinale Landbouw (SML) aan rijstveredeling in Suriname deed heeft iedereen kunnen constateren hoe snel de machinale landbouw zich in het land ontwikkelde. Helaas hebben onze beleidsmakers hiervan niets geleerd.

De EU gaat voortvarend door met haar landbouwprogramma, en wij kijken maar toe. Het enige wat we kunnen doen indien na 2030 de EU bepaald dat producten die met behulp van bestrijdingsmiddelen zijn geteeld niet zullen worden toegelaten is de klap incasseren. 

Indien wij, analoog aan het werk van de Nederlandse groenteveredelaar die de World Food Price won, groente- en fruitrassen hadden gemaakt speciaal aangepast aan onze eigen teeltomstandigheden zouden we al op de goede weg zitten. We zouden dan over rassen met meer resistentie tegen ziekten en plagen beschikken, waardoor er minder bestrijdingsmiddelen hoefden te worden gebruikt. We zouden dan kunnen beschikken over rassen die beter voldoen aan de eisen van de boer, de verwerker, de handelaar en de consument. We zouden over rassen kunnen beschikken die milieuveilig geteeld kunnen worden. Kortom we zouden beter kunnen meegaan met de ontwikkelingen van de EU en dat zou alleen maar ten goede komen aan de export- en concurrentiepositie van Suriname.

Nu wachten we passief tot het kalf verdronken is. We hebben nu geen structuur en ook geen tijd om zaken te herstellen. We moeten hopen dat wanneer de put gedempt is er voldoende  bewustzijn zal zijn ontstaan om voortaan de plantenveredeling haar juiste plek toe te kennen bij de ontwikkeling van onze land- en tuinbouw. Dan pas zou het mogelijk kunnen worden om in de toekomst volwaardig deel te nemen aan de wereldexport.