Rahul
Gandhi, de telg va de Nehru-Gandhi-dynastie en leider van de Indiase
Congrespartij is gehavend en verscheurd na de verpletterende
verkiezingsoverwinning van de Indiase premier Narendra Modi. Hij is de primaire
erfgenaam van de ultieme politieke dynastie. Zijn overgrootvader, Jawaharlal
Nehru, was de eerste en langstzittende premier van India. Zijn grootmoeder,
Indira Gandhi, was de eerste vrouwelijke premier van het land en zijn vader was
de jongste premier van India.
Als de
verkiezing van 2014 het slechtste politieke optreden van het Congres ooit was,
was het resultaat van afgelopen donderdag een dubbele klap Gandhi. De Congrespartij won net iets meer
dan 50 zetels tegen de 300 plus die de BJP van Modi kreeg. En als klap op de
vuurpijl verloor hij zijn eigen plaats in het familiebastion van Amethi in
Uttar Pradesh. Hij zal nog steeds in het parlement zitten, omdat hij dit keer
voor de tweede zetel ging in Wayanad in Kerala. Hij won die zetel.
Amethi was
echter een prestigestrijd. Het was de zetel waarvoor zowel zijn ouders - Sonia
en Rajiv Gandhi - hadden gestreden en gewonnen. Hijzelf had het voor de
afgelopen 15 jaar behouden. Zelfs een emotionele brief aan elk huis in Amethi -
geadresseerd aan "Mera Amethi
Parivar" - was niet genoeg om hem een stembusvernedering te
besparen door Smriti Irani van de BJP, een prominente actrice die politicus
werd. Amethi ligt in het hart van Uttar Pradesh - de meest bevolkte deelstaat van
India - die wordt beschouwd als het breekpunt van de politiek. Over het
algemeen wordt aangenomen dat degene die de deelstaat wint het land regeert.
Acht van de
14 Indiase premiers - waaronder de overgrootvader, grootmoeder en vader van
Gandhi - waren afkomstig uit de staat, die het grootste aantal parlementsleden
kiest: 80 van een Lagerhuis met 545 leden. Zelfs Narendra Modi, oorspronkelijk
afkomstig uit Gujarat, koos Uttar Pradesh om zijn debuut te maken als
parlementslid in 2014 toen hij streed vanuit de oude stad Varanasi.
Niet
veel verwachtten een regelrechte overwinning voor de
Congrespartij, maar er werd van hen verwacht dat ze het
beter zouden doen dan 2014. Dat is de reden waarom de resultaten van donderdag
velen binnen en buiten de partij hebben verbluft. De Congrespartij kan in het
parlement blijven hangen, maar de vraag die veel mensen stellen is of dit
betekent dat het Gandhi-tijdperk voorbij is - of dat het beëindigd moet worden
om het lot van de partij nieuw leven in te blazen.
Gandhi
gaf donderdagavond op een persconferentie in New Delhi
nadat bekend was dat Modi groots had gewonnen, zijn nederlaag toe. Hij zei dat
de mensen hun mandaat hadden gegeven en de BJP hadden gekozen. Hij nam ook de
volledige verantwoordelijkheid voor de nederlaag van de Congrespartij op zich. En hoewel de
telling toen nog niet afgelopen was in Amethi, waar nog meer dan 300.000
stemmen nog moesten worden geteld, gaf hij zijn nederlaag in het kiesdistrict
toe aan Smriti Irani. "Ik wil haar feliciteren. Ze heeft gewonnen, het is
een democratie en ik respecteer het besluit van mensen," zei hij.
Gandhi
weigerde verdere details te geven over de prestaties van
de Congrespartij en over de volgende stappen. Hij zei dat het allemaal zou
worden besproken in de vergadering van de Congres Working Committee, het hoogste
besluitvormingsorgaan van de partij. Aan de werkers van de Congrespartij zei
hij: "degenen die verloren en degenen die hebben gewonnen, verlies de hoop
niet. We hoeven niet bang te zijn. We zullen hard blijven werken en
uiteindelijk winnen."
Maar op het
kantoor van de partij in Lucknow leek de toekomstige overwinning die Gandhi
beloofde een verre droom voor het handjevol moedeloze partijwerkers,
vastgelijmd aan een tv-scherm, kijkend naar het bloedbad, terwijl verschillende
partijveteranen hun plaatsen kwijtraakten.
"Onze
geloofwaardigheid is erg laag. Mensen
hebben geen vertrouwen in onze beloften. Ze vertrouwen niet op wat we
zeggen," vertelde een partijvertegenwoordiger die niet genoemd wilde
worde. "Modi is er niet in geslaagd de beloftes na te komen die hij heeft
gedaan, maar de mensen geloven hem nog steeds." Over het
waarom zegt hij: "Zelfs wij kunnen niet begrijpen waarom!"
De slechte
prestatie van de Congrespartij zal ongetwijfeld vragen oproepen over het
leiderschap van Gandhi. Veel analisten pleiten al voor een verandering, en
eisen dat hij aftreedt van de hoogste functie binnen de partij. Maar al deze
dergelijke oproepen, zoals in het verleden, zijn van buiten de partij gekomen
en zullen waarschijnlijk worden afgewezen door haar leiderschap.
Terwijl
geruchten rondgingen in Delhi dat Gandhi had aangeboden een stap terug te doen,
vertelde Congres-politicus Mani Shankar Aiyar de BBC dat "de Congrespartij
zijn leiderschap niet in twijfel zal trekken en het aftreden van Gandhi niet
zal aanvaarden als hij het zou aanbieden". Hij voegde eraan toe dat de
leiding niet de reden was voor de klinkende nederlaag van de partij. "Het
zijn de andere redenen waaraan we moeten werken," zei hij.
Een
woordvoerder van de partij in Lucknow, Brijendra Kumar Singh, legde uit dat het
probleem volgens hen niet bij het voorzitterschap van Gandhi lag, maar bij
interne partijstrubbelingen en slechte campagnekeuzes. "Er zijn zwakke
punten in de partijstructuur, er is onderlinge strijd binnen de gelederen, we
begonnen laat met onze campagne, en onze pogingen - hoewel niet succesvol - om
toe te treden tot de alliantie van regionale partijen in Uttar Pradesh en Bihar
waren een slecht idee." De
Congrespartij heeft haar nederlaag - tot nu toe - niet toegeschreven aan
Gandhi, maar aan de organisatie- en campagnestrategie van de partij als geheel.
Persoonlijkheidswedstrijd?
Veel
analisten van de Congrespartij zouden persoonlijk kunnen toegeven dat Rahul
Gandhi aan de verliezende kant stond van een niet-ontvankelijke
persoonlijkheidswedstrijd. De grootste wegversperring op hun weg -iedereen is
het erover eens - was "Brand Modi".
"Hoewel
de premier de beloften die hij tijdens de laatste verkiezingen heeft gedaan
niet is nagekomen, kan hij mensen nog steeds overtuigen van het beleid van zijn
regering", zegt Singh. Dit is niet de eerste keer dat Gandhi zo is
vernederd door Modi. Gandhi werd bijna weggevaagd na de slechtste prestatie
ooit tijdens de verkiezingen van 2014 toen ze slechts 44 zetels wonnen.
Vervolgens verloor de partij ook verschillende deelstaatsverkiezingen en werd
Gandhi bekritiseerd als zijnde "afgelegen en ontoegankelijk" en werd
hij op sociale media belachelijk gemaakt als een stuntelige, onbenullige leider
die blundergevoelig was.
Hij werd ook
door velen bekritiseerd vanwege zijn dynastieke banden met de familie
Nehru-Gandhi. Premier Modi, die uit een eenvoudige achtergrond komt, heeft
herhaaldelijk gezegd dat Gandhi niet door zijn eigen verdiensten tot de top was
gestegen, maar vanwege familierelaties. In
privégesprekken beschrijven partijleden Gandhi als een "eenvoudige"
man die de "sluwheid en bedrevenheid van zijn rivaal" mist. Wordt dit
gezien als een falen van de man of van Brand
Gandhi?
De illustere
familienaam heeft de laatste jaren wat glans verloren, vooral met stedelijke
kiezers en de ambitieuze jeugd voor wie de bijdragen van Nehru en Indira dingen
zijn die in het verre verleden hebben plaatsgevonden, en niet langer relevant
zijn voor hen. Hun referentiepunt is meer recent - de 10 jaren onder een
Congresregering van 2004 tot 2014, toen de regering in controverses en
corruptie zat. De nederlaag van donderdag toont aan dat het vertrouwen van de
kiezers in de Congrespartij nog steeds laag is en dat Gandhi zijn visie niet
aan hen heeft verkocht.
Gandhi's herboren
Maar de
partij geeft hem of zijn naam niet de schuld voor hun verlies. Een partijlid
suggereerde dat Gandhi een "Amit Shah" nodig heeft - een verwijzing
naar de BJP-partijvoorzitter die de winnende strategie van de Modi heeft
geschapen en de eer heeft gekregen voor de overwinning - eerst in Gujarat en nu
in Delhi. Het is onwaarschijnlijk dat ze
Gandhi - althans openlijk - de schuld geven voor het debacle. Als het verleden
een indicatie is, zullen ze achter hem staan.
In de
afgelopen twee jaar begon de carrière van Gandhi te verbeteren: hij kwam uit de
schaduw tevoorschijn en droeg zijn politieke huid met meer gemak. Zijn
campagnes voor sociale media werden slimmer en hij begon overtuigend te
argumenteren over de controversiële valutabeperking van de overheid, over het
gebrek aan werkgelegenheid, toenemende intolerantie in het land en de
vertraging van de economie.
Hij werd
steeds vaker gezien als de agenda met een strijdbare campagne en in december,
toen hij de Congrespartij leidde naar de overwinning bij belangrijke
deelstaatsverkiezingen in Rajasthan, Chhattisgarh en Madhya Pradesh, zeiden
velen dat hij de partij terug van de afgang had gebracht. En toen zijn
charismatische zuster Priyanka Gandhi hem
in februari vergezelde in Uttar Pradesh, leek het erop dat de Gandhi's
iets van plan waren.
Er is bij
sommige Congres-enthousiasten al lang gedacht dat Priyanka de Gandhi zou kunnen
zijn om de politieke dynastie te redden. Om welke reden dan ook, ze was
terughoudend om die taak aan te nemen. Er wordt geloofd dat broer en zus erg
dicht bij elkaar staan en het onwaarschijnlijk is dat ze deel zal uitmaken van
elk plan om uit zijn functie te duwen. Maar ze kan wel een grotere rol spelen
in het werken met en ondersteunen van hem.
Uiteindelijk
wordt dit in de Congrespartij gezien als een brede mislukking van de visie van
de partij, een onvermogen om contact te maken met een India dat Modi zowel
heeft gedefinieerd als heeft getekend. "Als je
naar ons manifest kijkt, is het de beste. Het beleid dat we hadden
aangekondigd, de beloften die we hadden gedaan, was top. Maar wat we van de
kiezers hadden gehoopt, de steun waarop we hadden gehoopt, dat kregen we
niet" zegt deelstaatspartij vertegenwoordiger Virendra Madan.
Madan zegt
dat de partijleiding in Delhi - en ook op het niveau van de staat - de komende
dagen vergaderingen zal houden om erachter te komen wat er is misgegaan.
"Het is tijd voor zoeken naar de ziel. Om te beoordelen waar we verkeerd
gingen." Maar, zegt hij, het maakt niet uit hoe beslissend de
verkiezingsuitslag is, er is geen sprake van dat de partij niet vasthoudt aan
haar leiderschap. "Het is
niet alleen Gandhi die heeft verloren. Veel andere leiders hebben ook niet
gewonnen. En verkiezingen komen en gaan, je wint wat en je verliest een paar.
Weet je nog dat BJP in 1984 slechts twee zetels had? Hebben zij geen comeback gemaakt? We komen ook terug."