Caram: Overmatige financiering met monetaire middelen

In de periode 2013-2017 is een overmatig beroep gedaan op financiering met monetaire middelen. Deze financiering heeft ons voor grotere uitdagingen geplaatst. Dit is de conclusie van oud-bankier Anthony Caram, die maandagavond op persoonlijke titel een lezing hield voor de Vereniging van Economisten in Suriname in 'het Park'.

De schuldquote is al ver boven het oorspronkelijk wettelijk maximum van 60% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) en nog meer boven het veronderstelde economisch optimum van 45% van het BBP. Bij ongewijzigd beleid en onder ongewijzigde omstandigheden zal deze trend zich naar verwachting voortzetten. Indicatief is dat volgens het Medium-Termijn Overheidsfinanciën Raamwerk het geschatte financieringstekort over 2018- 2021 gemiddeld SRD 1,5 miljard per jaar zal bedragen, waarschuwt Caram.

Er is sprake van vergroting van het beroep van de Staat op primaire banken. Op zich is dit niet vreemd, omdat het gebruikelijk is dat overheden ook op de binnenlandse hun financieringsbehoeften dekken. De banken werkten graag mee aan deze kredietverlening. Vanwege de beperkte private kredietvraag was er een ruime kaspositie, legt Caram uit.

Waarde SRD sterk gedaald
De econoom stelde op basis van cijfers vast dat de waarde van de Surinaamse dollar van 30 US$ cent in 2013 verminderd is tot slechts 13 US$ cent in 2017; een daling van 57%. Er zijn indicaties dat de loonstijging achterbleef bij de inflatie, wat het koopkracht- en welvaartsniveau van de bevolking aantastte. De flauwte in de private sector heeft het effect van de overheidsbestedingen gedrukt. Tegenover de negatieve effecten stonden er vrijwel geen positieve effecten. Het geschatte bruto binnenlands product steeg met gemiddeld minder dan één procent per jaar en het reële per capita inkomen gemeten in US dollars verminderde sterk.

"Ik ben van overtuigd dat verdere schuldfinanciering beperkt dient te worden, ook omdat deze financiering de prikkels tot bezuiniging en hervorming vermindert en leidt tot verschuiving van risico’s en problemen naar de toekomst. Het accent dient verlegd te worden van financiering van het tekort naar aanpassing van ontvangsten en uitgaven, alsook van korte termijnpolitiek naar versnelling van de duurzame en stabiele economische groei. Wij moeten een langere tijdshorizon hebben en bij onze besluitvorming meer rekening houden met de economische rationaliteit en realiteit en minder met het politieke sentiment van de dag," concludeerde Caram.

Ombuiging beleid
Het is volgens de monetaire deskundige noodzakelijk om met extra elan en inzet te werken aan ombuiging van de oplopende trend in de schuld, ook al is het een zware uitdaging om vanuit de huidige toestand van de overheidsfinanciën een overschot op de begroting te realiseren. Dit vereist meer en moedige politieke beslissingen over zowel de inkomsten- als aan de uitgavenkant van de begroting, alsook over te nemen groeibevorderende maatregelen en de door te voeren structurele en institutionele hervormingen.

Een evenwichtige begroting gekoppeld aan een voorzichtig monetair beleid is vereist, "omdat wij nu eenmaal niet gedurende een langere periode meer kunnen besteden dan de door ons verdiende inkomsten. Ons welvaartsniveau wordt uiteindelijk bepaald door onze productieve inspanningen en niet door excessieve beroepen op monetaire financieringsmiddelen".

Nationale zaak
Borging van de monetaire neutraliteit is nodig om de risico’s voortvloeiend uit de monetaire financiering te beperken. Hiertoe zal het beroep op van uit binnenlandse bronnen gecreëerde monetaire financieringsmiddelen structureel in de pas dienen te lopen met de groei van het reële nationale product.

"In de loop der tijd zijn al ettelijke bruikbare voorstellen gedaan om op vrijwel elk onderdeel van de inkomsten en uitgaven aanpassingen door te voeren. Wij weten zo langzamerhand dus wel wat ons te doen valt, maar moeten nog de moed verzamelen om daadwerkelijk samen eensgezind aan de slag te gaan. Publieke en private instituties moeten hierbij een belangrijke adviserende rol blijven vervullen.
Herstel van evenwichtige staatsfinanciën is een nationale zaak, waaraan vooral ook onze bevolking draagvlak moet verlenen om de vereiste maatregelen te kunnen doorvoeren," is het advies van Caram.