De jaguar is al enkele jaren op de Rode Lijst van bedreigde diersoorten.
Wildlife crime & trade, de criminaliteit in bedreigde in het wild levende diersoorten, wordt als de vierde meest lucratieve illegale business in de wereld gezien. De illegale stroperij en handel in de jaguar neemt toe. Starnieuws laat in een serie van negen artikelen ‘Jaguar op het Menu‘ verschillende instanties aan het woord die vertellen over de huidige gang van zaken in Suriname en de toekomst.

Dc Malonti: Jacht en verkoop niet minder geworden

Informatie uit het veld toont aan dat de illegale jacht op jaguars (Panthera onca) en andere katachtigen toeneemt. Vorig jaar oktober uitte districtscommissaris (dc) Margaretha Malonti van Sipaliwini haar bezorgdheid al via de media. Vijf maanden later is die zorg niet afgenomen. “Ik denk niet dat de jacht en verkoop nu minder zijn geworden”, zegt ze aan Starnieuws. “Het enige is dat ik de verkoop niet meer tegenkom via social media. Men heeft de verkoopstrategie alleen aangepast en gebruikt andere kanalen.”

Malonti heeft geen data over de toename op de illegale jaguarjacht en handel hierin. Veldinformatie geeft aan dat Surinamers en Brazilianen zich met deze illegale praktijken bezighouden. Maar wie precies, blijft een groot vraagteken. “Ik probeer van mijn kant zoveel mogelijk informatie en voorlichting te geven aan de districtsbewoners. Ik waarschuw de mensen om niet commercieel te handelen in de jaguar.”

De dc had zich voorgenomen om op de maandelijkse hoorzittingen de voorlichting te geven. Door gebrek aan financiële middelen gaan de hoorzittingen niet door, geeft zij aan. “Wanneer wij een krutu bijwonen dan proberen wij de voorlichting mee te nemen.” De tegenvraag die zij vaak krijgt is ‘wat moet ik doen als ik een jaguar voor me zie of als die op mijn kostgrondje is?’. “Sommige personen reageren heel fel ‘dus ik moet mezelf als prooi overlaten voor het dier?”

Standaard advies
Haar advies is standaard: probeer altijd rustig te blijven staan en loop daarna langzaam weg, terwijl je af en toe omkijkt of het dier je niet volgt. Als het dier zich niet bedreigt voelt, gaat het ook niet zomaar aanvallen, legt Malonti uit. Zolang personen de jaguarwelpen niet lastig vallen of niet aan de prooi van het dier komen, gaat de jaguar niet aanvallen.

“Pas in echte bedreigde situaties dan kun je uit zelfverdediging handelen, zoals de wet ook aangeeft.” Indien dit gebeurt dan ben je verplicht de autoriteiten hierna gelijk te melden die het dier dan in beslag nemen. “Maar helaas, je ziet dat sommigen na het neerschieten – al dan niet uit zelfverdediging - overgaan tot eigen handelen; ze bieden het dier te koop aan.” Malonti roept een ieder op “om vooral deze beschermde diersoorten die wij in Suriname hebben, te koesteren. Jagers moeten afblijven van de dieren.”

Jaguar op Rode lijst
De International Union for the Conservation of Nature (IUCN), een wereldwijde natuur- en milieuorganisatie heeft de jaguar al enkele jaren op IUCN Rode Lijst van bedreigde diersoorten staan met als status ‘bijna bedreigd’. Als er niet snel wordt gehandeld om dit dier te beschermen klimt het naar de status van kwetsbaar. Begin maart werd de eerste internationale conferentie gehouden voor de bescherming van de Jaguar. Participanten waaronder Suriname, gaven de Jaguar 2030 New York Verklaring uit.

De jaguar is de grootste kat op het westelijk halfrond en de op twee na grootste in de wereld. In Suriname leeft de jaguar (penitigri) samen met de andere katachtigen: poema (reditigri), ocelot (hetigrikati), ocelotkat (tigrikati), jaguarundi (blakatigrikati) en de margay (boomkat).
Alle deze katten hebben een beschermde status volgens de Jachtwet van 1954 en het Jachtbesluit van 2002. Dezelfde wet geeft ook aan wie niet strafbaar is volgens de voorschriften, indien “ter noodzakelijke en directe bescherming van eigen of eens anders persoon of goed” wordt overgegaan. In het verleden hebben burgers (veehouders) zelf vergeldingsacties ondernomen, nadat katachtigen hun veestapel en/of personen in de directe omgeving hadden aangevallen.

Documenten: