De deskundigen W. Ramautarsing, G.Sewcharan en P. van Leesten zijn ingeschakeld om Staatsolie naar de rechter te brengen.
Stichting Wederopbouw Rijstcultuur Saramacca en het Boeren Collectief Gangaram Pandayweg & Wayamboweg hebben besloten de gang naar de rechter in te zetten voor herstel van de waterhuishouding van de Wayambozwamp. De organisaties zullen de schade verhalen op Staatsolie. Overigens herhaalt de schade zich elk jaar opnieuw. Er zijn commissies benoemd die alle relevante internationale organisaties moeten informeren over de wijze waarop in Suriname de Staat met zijn bedrijf, Staatsolie NV, omspringt met de bevolking, de estuariene zone en het natuurbehoud. Er zal ook waar nodig ondersteuning worden gevraagd.

De organisaties hebben in het weekend vergaderd over deze kwestie en unaniem besloten de rechter in te schakelen. Op de vergadering waren ook aanwezig de aangetrokken deskundigen: P. van Leesten, cultuurtechnicus en Agrohydroloog, W. Ramautarsing, landbouw econoom en G. Sewcharan, advocaat.

Wat vooraf ging volgens de organisaties:
1. De Wayambozwamp diende als waterreservoir voor landbouw (irrigatie en drainage), de hengelsport en heeft daarnaast talloze functies zoals overwintering en broedplaats voor vogels en als natuurgebied in de estuariene zone.

2. Staatsolie heeft de boeren en de Surinaamse gemeenschap al 13 jaar lang voorgehouden dat zij in de Wayambozwamp volgens Nimos richtlijnen werkt. In die 13 jaren heeft zij nooit een rapport overgelegd waaruit blijkt dat Nimos of welke ter zake deskundig bureau dan ook, de werkzaamheden gecontroleerd en correct heeft bevonden.

3. In de milieustudies die in voorgaande jaren zijn verricht door Ir. D. Noordam in opdracht van Staatsolie staan wel vermeld dat de werkzaamheden van Staatsolie de waterhuishouding verstoren en verder kunnen verstoren en verdere schade kunnen veroorzaken aan het milieu. Deze feiten zijn echter nooit serieus genomen door Staatsolie. Ook de zichtbare overstromingen vanuit de zwamp heeft ze steeds weggewuifd met halve en hele onwaarheden.

4. De secretaris van de boeren, J. Bakker gaf aan dat in juni 2016 de directie van Staatsolie de boeren zelf heeft gevraagd/uitgedaagd om deskundigen in te zetten teneinde te bewijzen dat door Staatsolie de waterhuishouding is verstoord. De boeren hebben hierop het Ingenieursbureau Hydrocom N.V. ingeschakeld. Er is toen door de cultuurtechnicus/agrohydroloog P. van Leesten van Hydrocom N.V. namens de boeren een studie uitgevoerd. Het eindrapport is op vrijdag 21 juli 2017 formeel gepresenteerd aan de directie van Staatsolie middels een voordracht. Daarbij waren ook interne en externe deskundigen van Staatsolie aanwezig.

5. Dit laatste gebeurde overigens na veel aandrang en tussenkomst van de aandeelhouder, de Staat Suriname. Vervolgens is het rapport van Hydrocom N.V. aan Staatsolie aangeboden. Aan het bedrijf is gevraagd met zijn deskundigen te reageren op de inhoud cq conclusie van het rapport dat Staatsolie verantwoordelijk is voor de verstoorde waterhuishouding en de schade als gevolg daarvan. Deze confrontatie is Staatsolie uit de weg gegaan en zegt nu zelf een studie op te starten naar de effecten van de werkzaamheden in de zwamp. De vraag is natuurlijk waarom Staatsolie dan in die dertien jaren niets heeft gedaan met de constateringen en waarschuwingen van haar milieustudies en de klachten van de boeren. Kon de schade aan het milieu en de boeren de onderneming niets schelen?

6. Het voorstel van de boeren om deze problematiek middels arbitrage te beslechten heeft Staatsolie verworpen.

7. In de media verklaart Staatsolie dat aan onafhankelijk bureau is gevraagd om een onderzoek te doen naar de effecten van de werkzaamheden. Dat z.g. onafhankelijk onderzoek is door de boeren afgewezen omdat het Ingenieursbureau (Ilaco-Suriname NV) dat door Staatsolie is ingeschakeld in deze zaak niet onafhankelijk is. In het verleden heeft dit bureau altijd als adviseur van Staatsolie gefunctioneerd. Ook in deze zaak is dit bureau tot nu toe de adviseur van Staatsolie. Twee keren hebben de boeren om de tafel gezeten met externe deskundigen van Staatsolie in deze Ilaco. Ilaco-Suriname N.V. heeft in 2013 in opdracht van Staatsolie een rapport geschreven over de waterhuishouding in de Gangaram Pandayweg en omgeving.

8. Op een voordracht van de directeur van Ilaco op het commissariaat Saramacca in augustus 2016, bleek dat het rapport niets te maken had met de verstoorde waterhuishouding en dat in feite Staatsolie en Ilaco niet wisten wat er in hun eigen rapport stond. Dit rapport mochten de boeren, als belanghebbenden, onder geen beding in handen krijgen.

9. De secretaris van de boeren, J. Bakker, gaf op de vergadering aan dat er langer dan dertien jaren Staatsolie erop gewezen wordt dat zijn activiteiten in de Wayambozwamp de waterhuishouden verstoren met alle gevolgen van dien. Staatsolie heeft tot nu toe alle aansprakelijkheid van zich afgeschoven.

Tot slot zijn er zes commissies benoemd die contact zullen opnemen met onder meer internationale organisaties en milieuorganisaties zoals EITI, GREEN PEACE, WHSRN Canada en USA, UNDP, Stichting Milieu Watch, Vaste Commissie Natuurlijke Hulpbronnen DNA, Wetland International en Conservation International.

Reactie Staatsolie
Staatsolie om een reactie gevraagd, zegt aan Starnieuws dat een studie uitgevoerd wordt door een onafhankelijk en deskundig bureau, waarbij er ook gebruik wordt gemaakt van internationale expertise.

Nadat de resultaten van de studie beschikbaar zijn zullen deze aan de stakeholders kenbaar worden gemaakt. Staatsolie zal de uitkomst van de studie accepteren en acties ondernemen indien nodig.

Staatsolie is van oordeel dat het onderzoek dat in opdracht van de boeren is uitgevoerd niet deugdelijk genoeg is, omdat het niet gebaseerd is op data verkregen uit fysieke metingen.