Ereplaats Tetary getuigt van strijd tegen dekolonisatie

Het verwijderen van de Nederlandse agent-generaal Barnet Lyon naast het Presidentieel Paleis, omschrijft waarnemend president Ashwin Adhin als de voortzetting van de strijd tegen sociale en economische onrechtvaardigheid, tegen onderdrukking en uitbuiting in Suriname. Die ereplaats is nu gegeven aan Janey Tetary, die op 26 september 1884 in opdracht van Lyon van korte afstand werd doodgeschoten. Met de opvallende verwijzing naar vrijheidsstrijder Tetary, aan het begin van de jaarrede 2018, heeft Adhin benadrukt dat de strijd voor volledige dekolonisatie voortgaat.

De 28-jarige Tetary werd in het achterhoofd geschoten toen zij in Commewijne op plantage Zorg en Hoop een massale vreedzame betoging leidde van contractarbeiders. Ze eiste stopzetting van uitbuiting, betere levens- en werkomstandigheden en rechtvaardigheid en menswaardigheid voor de contractarbeiders. Volgens Adhin hebben koloniale machthebbers deze misdaad en alles eromheen 130 jaar verzwegen en vervalst vastgelegd. “Een grove vorm van geschiedvervalsing.” Hij stelt dat geschiedvervalsing geen eeuwig leven kan en mag hebben.

“Wij Surinamers hebben met het oog op onze volledige emancipatie nu meer dan ooit behoefte aan authentieke geschiedschrijving. Het ware verhaal van het onmenselijke van het systeem van slavernij- en contractarbeiders – het systeem van uitbuiting, onderdrukking, ontmenselijking en dus van vernietiging van de eigen identiteit van de onderdrukten – mag niet onbekend zijn en blijven. Wij Surinamers hebben recht op de waarheid van onze geschiedenis!,” betoogde de waarnemend president aan het begin van de jaarrede 2018. Hij is ervan overtuigd dat “wij het koloniale systeem kunnen ontmaskeren en ontluisteren als iets onmenselijks dat nimmer gericht is geweest op het scheppen van eenheid, van waardigheid en van ontwikkeling voor ons volk.”

Adhin ziet het dan ook als een mijlpaal in “ons proces” van volledige dekolonisatie van “ons denken” dat het beeld van Barnet Lyon is verwijderd en dat een beeld van Tetary nu op de ereplaats naast het Presidentieel Paleis prijkt. Hij vindt dat deze generatie toont dat zij visie, durf en daadkracht toont om zaken van “onze voorouders, van onze helden en heldinnen” in het juiste perspectief te plaatsen. “Het zijn de inheemsen, slaven en de contractarbeiders geweest die Surinamers zijn geworden. Zij hebben bloed, zweet en tranen vergoten ter ontwikkeling van dit land en dit moeten de generaties na ons weten.”