VES-discussie: Kritiek op onderhandelingen met Alcoa

Suriname heeft al zijn troeven bij de onderhandelingen met Alcoa laten liggen. De multinational heeft de situatie naar zijn hand gezet. Hij heeft zich niet altijd aan de Brokopondo Overeenkomst gehouden en wordt er juist sneller van bevrijd. De raffinaderij is op onbehoorlijke wijze stopgezet en wordt gesloopt. Er wordt alweer een haalbaarheidsstudie gedaan wat eigenlijk niet hoeft, de bauxietreserves zijn met instemming van Suriname ontoegankelijk gemaakt voor andere geïnteresseerde partijen. Dit en nog meer heeft Danny Lachman, directeur van de Institute for Graduate Studies & Research, aangekaart op de discussieavond van de Vereniging van Economisten in Suriname.


De grootste troef is geweest de Paranam haven maar daar is helemaal niet over onderhandeld. De haven ligt strategisch genoeg voor Brazilië en Frans-Guyana die willen investeren in infrastructuur om hun goederen via deze haven te transporteren naar de rest van de regio en de wereld. Dit maakt verstedelijking van de directe omgeving meteen mogelijk vanwege de spin-off effecten. De haven zou meer dan alleen voor de export van bauxiet kunnen zorgen. Dilip Sardjoe, voorzitter van de presidentiële commissie Alcoa geeft toe dat er niet is onderhandeld over de haven “omdat deze niet van Suriname is maar van Alcoa.”

Alcoa werkt in eigen voordeel
Lachman merkt op dat de huidige raffinaderij nog heel lang zou kunnen meegaan. De manier hoe het productieproces is stopgezet, is zodanig 'poor' gebeurd dat herstarten ervan haast onmogelijk is. Overeengekomen is met Suriname dat de raffinaderij gesloopt wordt. Alcoa stelt een nieuw complex, een spoorweg en andere zaken ter waarde van US$ 3 miljard in het verschiet om in West-Suriname te kunnen werken. Lachman geeft aan dat de huidige raffinaderij voor US$ 600 miljoen een ‘upgrade’ kan ondergaan. Ondertussen zijn er ook andere manieren ontdekt om bauxiet naar de raffinaderij goedkoper dan een spoorlijn te transporteren.

In de intentieverklaring die getekend is tussen Suriname en Alcoa is ook opgenomen dat de multinational een haalbaarheidsstudie gaat doen. Dit gaat ruim US$ 50 miljoen kosten en de resultaten zullen Suriname toebehoren. Met de studieresultaten kan Suriname gaan ‘shoppen’ maar Alcoa heeft al laten weten dat hij graag meedoet, gaf Sardjoe donderdagavond op het VES-forum aan. Sardjoe gelooft er heilig in dat alleen met Alcoa de doorstart van de bauxietindustrie mogelijk is. Lachman haalt aan dat er al in 2007 een studie is gedaan die direct uitgevoerd kon worden. Deze hoeft alleen maar bijgewerkt te worden, is veel goedkoper en wordt sneller opgeleverd dan de drie tot vier jaren die Alcoa heeft uitgetrokken om de nieuwe studie te verrichten, stelt Lachmon. Met deze actie is verzekerd dat de reserves niet toegankelijk zijn voor derden en in de greep blijven van de multinational, stelt Lachman.

Lachman merkt op dat Alcoa volgens 'design' dingen heeft afgewerkt in zijn eigen voordeel. Aluinaarde en aluminium zijn weer in waarde aan het stijgen. Er is enorm veel vraag in de auto-industrie en de bouwwereld. Het ziet er naar uit dat Suriname alweer van de verkoop van grondstoffen afhankelijk zal zijn. Er is niet hard onderhandeld om ook eindproducten te gaan leveren. Sardjoe is er wel voorstander van dat er ook eindproducten vervaardigd worden. De zakenman merkt op dat de stijging van de prijzen is ontstaan omdat men een schaarste heeft gecreëerd door onder andere een paar verwerkingscomplexen in de wereld te sluiten.

Spel nog niet uitgespeeld
“Binnen de board van Alcoa gaan er momenteel hele sterke stemmen op om juist in de ‘Atlantic region’ te investeren,” deelt Lachman mee. “Dus zou je dan niet het feit dat er al een raffinaderij staat, een studie al is gedaan en de Brokopondo Overeenkomst al bestaat, als ‘leverage’ moeten gebruiken om de investeringen binnen te halen?” vraagt hij zich af. “Ik hoop niet dat we alweer een kardinale blunder slaan en eigenlijk een belangrijke boot ons laten passeren.”

Uit het publiek werd de vraag aan Sardjoe gesteld of het besluit van de Alcoa om de stuwdam uit haar stevige greep los te laten, te maken heeft met de activiteiten van illegale goudwinning op het stuwmeer. Er is vaker gerapporteerd dat de activiteiten de dam schade toebrengen en is militair optreden nodig geweest. Sardjoe antwoordt dat het daarmee niet te maken heeft, dat de dam geen verliespost zou zijn maar met het feit dat “op dat moment Alcoa verder wilde gaan met Suriname.”

Voor Sardjoe zijn de overdracht van de stuwdam en de resultaten van de nieuwe haalbaarheidsstudie, en de mogelijke investeringen een grote overwinning. De intentieverklaring tussen Alcoa en de regering is in 2015 unaniem in De Nationale Assemblee afgewezen. Er wordt ondertussen gewerkt aan een nieuwe bauxietovereenkomst met Alcoa. Lachman haalt aan dat Alcoa zich niet altijd aan de afspraken heeft gehouden. De multinational heeft vaker kapitaal anders gebruikt dan bestemd was en heeft onderhoudswerkzaamheden opzettelijk niet uitgevoerd getuige de staat van de raffinaderij lang voor de sluiting.

Winston Ramautar, voorzitter van de VES, roept Sardjoe op om zoveel mogelijk voordeel te halen voor eigen land. “Ik heb geleerd dat de kaarten dus al geschud zijn, dat Alcoa de beste troeven heeft. Maar het spel is nog niet uitgespeeld, we hebben de beste speelkaarten. We geven aan u de opdracht om het spel zo goed mogelijk te spelen waardoor het nationaal belang het beste van afkomt.”

René Gompers