DOE: Broko a keti

Suriname viert het 154e jubileum van de afschaffing van ruim 250 jaar mensonterende slavernij. Keti Koti of Manspasi is een waar feestelijk evenement met diverse activiteiten, livemuziek en culturele optredens. Deze feestdag beperkt zich niet alleen tot de nazaten van de Surinaamse slaven, maar wordt door alle Surinamers die waarde hechten aan vrijheid en gelijkheid gevierd.

Ellen Neslo promoveerde op Srefidensi 2016 op haar proefschrift een ongekende stilte: de opkomst van een gekleurde elite in koloniaal Suriname 1800-1863/i>. Daarin wordt duidelijk hoe tot slaaf gemaakten zich vrij kochten. Timmerlieden, vroedvrouwen en andere ambachtslieden wisten zich als ware professionals te profileren, kochten huizen en plantages, maar kochten ook familieleden vrij. Nazaten van de tot slaaf gemaakten vervullen in onze huidige samenleving belangrijke rollen. In dit kader moet het behalen van goud voor Suriname door Miguel van Assen op het onderdeel hinkstap springen tijdens de Zuid Amerikaanse kampioenschappen, zeker aangehaald worden. Ook de vele succesvolle professionals op verschillende gebieden schetsen een beeld van groei en vooruitgang.

Toch is het nodig in dit artikel ook aandacht te besteden aan die Surinamers die nog geketend zijn aan mentale kettingen uit het verleden. Dit beperkt zich niet alleen tot de mentale vrijheid, maar verhindert ook de natievorming. Om dit te beargumenteren wordt er stil gestaan bij de begrippen vrijheid en slavernij.
Vrijheid is een complex begrip met verschillende definities. Hierbij kan worden gedacht aan bewegingsvrijheid, vrijheid van meningsuiting, de vrije wil, etc. Een overkoepelende definitie van vrijheid kan daarom worden beschreven als de mogelijkheid om in zowel lichamelijke- als geestelijke zin te kunnen kiezen, zeggen, doen en/of laten wat men wil, zonder dat een ander individu hier invloed op, of controle over heeft. Verbeek, B.J.E. (2016). Ongedomineerde Vrijheid. Opgemerkt moet worden dat deze definitie geen rekening houdt met wettelijke beperkingen op de vrijheid van een persoon, bijvoorbeeld strafbepalingen en sancties op ongewenst gedrag. In het kader van de eerder beschreven definitie van vrijheid kan slavernij worden gezien als een toestand waarin de vrijheid van een individu beperkt wordt door de controle en invloed van een ander individu. Hoewel na de afschaffing van de slavernij alle lichamelijke beperkingen op vrijheid zijn opgeheven, zijn er in zekere zin nog steeds beperkingen op de geestelijk vlak, ofwel mentale slavernij.

Mentale slavernij in Suriname uit zich bij sommigen in o.m. het springlevend koloniaal gedachtegoed dat een witte of lichtere huidskleur gelijk staat aan succes in de maatschappij, en dat mensen met een donkere huid inferieur of slecht zijn. Deze koloniale gedachtegang is een waar maatschappelijk probleem dat zich uit in racisme, sociale uitsluiting, zelfhaat en een ongezonde drang van sommige Surinamers om zich als wit of Westers te willen positioneren in de maatschappij. Het laatste is zelfs zo erg dat de onder jongeren zeer bekende Afro-Surinaamse artiest ‘Bakaa Boi’, wat ironisch genoeg Witte Jongen betekent, in veel van zijn nummers de donkere Surinaamse bevolking oproept om de huid op chemische wijze te bleken en witter te maken. Bakaa Boi gaat zelfs zo ver dat hij het product om te bleken onder een eigen merknaam ‘Bakaa Boi Lucky Cake Soap’ promoot in videoclips, en tijdens liveoptredens aanbiedt aan zijn voornamelijk jonge donkere Surinaamse fans. Boëtius, L. (2017). Bakaa Boi lanceert bleekzeep. De Ware Tijd Online.
Het zou kunnen dat door gebrek aan bewustheid en kennis hij zelf niet eens weet dat hierdoor een vorm van slavernij in stand wordt gehouden. Wellicht nog erger is het feit dat artiesten zoals Bakaa Boi als gevolg van hun populariteit een podium krijgen aangeboden op een nationale feestdag als Keti Koti. Met andere woorden vrij de ruimte krijgen om op deze dag van bezinning het Surinaamse volk te entertainen met liedjes en andere culturele uitingen die onbewust zelfhaat en zelfdestructief gedrag aanmoedigen. Organisatoren van activiteiten zullen zich ook bewust moeten zijn van mentale slavernij en de sociaal-maatschappelijke implicaties hiervan. Puur commercieel hiermee omgaan zal niet bijdragen tot ander gedrag. Ook fans zullen bewust gemaakt moeten worden van hun eigen waardigheid, zonder iemand anders te willen zijn.

Mentale slavernij stimuleert sociale uitsluiting van donkere Surinamers en versterkt etnische polarisatie binnen de samenleving, met als gevolg dat natievorming wordt verhinderd. Bob Marley zong in een van zijn songs :”Emancipate yourself from mental slavery”. Het is daarom van nationaal belang dat op 1 juli niet alleen wordt stilgestaan bij de fysieke kettingen waarvan onze voorouders zijn ontdaan, maar ook bij de mentale kettingen die sommigen vandaag nog verhinderen om tot volle ontplooiing te komen. A keti no broko ete gi ala sma. Vanuit deze ideologie is de DOE Partij daarom voorstander van het vergroten van het maatschappelijk bewustzijn en het verspreiden van kennis betreffende de vormen en implicaties van mentale slavernij. Zonder bewustwording in alle lagen van de Surinaamse bevolking kan de geest niet worden gedekoloniseerd en mentale slavernij niet worden geëlimineerd. Wan switi Manspasi!

Paramaribo, 1 juli 2017
Partij voor Ontwikkeling en Democratie in Eenheid