Venetiaan stelde drie vraagstukken centraal op Trefossa-lezing

'Trefossa-ten speri (tijdgenoten)' was de titel van de derde Trefossa lezing die zaterdagavond gepresenteerd werd door ex-president en dichter Ronald Venetiaan. Hierbij liet hij onder meer enkele passages uit het dagboek van Trefossa de revue passeren en stelde drie vraagstellingen centraal. De lezing vond plaats in het auditorium van Self Reliance.

Venetiaan vroeg speciale aandacht voor de volgende passage: ”onder reken-rep een echte ezel geweest. Schreef met kalmste kalmte dat 1000 deelbaar is door 16. Vind rekenen een echte rommel en wens dat het afgeschaft wordt. Zulk een “lullificatie van cijfers en kapitalen enz. staat me niet aan.” De passage werkte op de lachspieren van de presentator én het publiek.

Srefidensi
Volgens Venetiaan heeft Trefossa zichzelf onsterfelijk gemaakt door de Surinaamse natie het woord Srefidensi te schenken in de aanloop naar onze eerste Onafhankelijkheidsdag: 25 november 1975. Hij attendeerde het publiek erop dat de dichter dit woord in meerdere van zijn gedichten heeft gebruikt en roemde de speelse creativiteit waarmee dat gedaan werd.

Gaande weg de lezing stelde Venetiaan drie vragen centraal. 1.Vanwaar de claim dat Trefossa zichzelf gezien heeft als de dichter die met zijn poëzie, ons de voorzang presenteerde, waarop andere dichters, die na hem zouden komen, met hun poëzie de antwoordstrofen zouden zingen in een nooit eindigend poëtisch lied, van het sranan? 2. Zijn er dichters te identificeren die inderdaad invulling hebben gegeven of invulling geven aan de opdracht of zo u wilt, aan de verwachting van Terfossa zijn troki, zijn voorzang? 3.Zijn er nog andere dichters geweest die onopgemerkt, ook een voorzang hebben gepreveld of hebben uitgeschreeuwd, volgens hun eigen compositie?

Venetiaan zij met deze vragen het liefst te willen aankloppen bij Trefossa zelf of bij enkele van zijn tijdgenoten. De ex-president zei het begrip ‘tijdgenoten’ ruim te willen interpreteren omdat sommige dichters op latere leeftijd zijn begonnen met dichten en andere al heel jong. Hij vergeleek hierbij gedichten van Isselt, Celestine Raalte en Michael Slory met de werken van Trefossa, door de strofen een voor een uit te rafelen.

Indrukwekkende nalatenschap
Sunil Oemrawsingh, penningmeester van stichting Henri Frans de Ziel, beschreef Trefossa als een van de gezichtsbepalende dichters van de twintigste eeuw, die ons een verfijnd oeuvre nagelaten heeft. Ook hij memoreerde De Ziel als de geestesvader van het woord Srefidensi. Echter heeft Trefossa de onafhankelijkheid niet mogen meemaken; hij stierf op 3 februari 1975. Indien De Ziel nog in leven was zou hij gisteren 95 jaar zijn geworden.

De Trefossa lezing is een jaarlijks terugkerend evenement van de stichting. De lezing werd vorig jaar gepresenteerd door Eddy van der Hilst. Die lezing is gisteravond in boekvorm uitgegeven.

Op 22 november bestaat de stichting vijf jaar. Dit zal volgens voorzitter Johan Roozer niet ongemerkt voorbij gaan. Ook verklapte dat er binnenkort een borstbeeld van Trefossa onthuld zal worden.