Frans-Guyana: Zijn probleem, meer dan ooit ons probleem

Terwijl Frans-Guyana een ongekende historische protestmanifestatie heeft gekend, kijkt de Surinaamse gemeenschap vol bewondering naar wat eenheid en solidariteit teweeg kunnen brengen. En ja, het is bewonderenswaardig dat dubbelgespierde reuzen met bivakmutsen, zonder enige vorm van geweld de gehele bevolking achter zich heeft weten te krijgen.

Tijdens de protestmars van 28 maart hebben maar liefst 20.000 mensen meegelopen, en dat voor een bevolking die met moeite de helft is van de onze! Volksvertegenwoordigers, burgemeesters, advocaten, scholieren, docenten, vakbonden, arbeiders; iedereen deed mee. Ambulances stonden klaar. Mensen deelden gratis water uit, politieagenten liepen mee voor veiligheid maar ook als ondersteuning en zelfs de brandweer heeft al haar sirenes laten loeien als ondersteuning.

Vreemd genoeg lijkt het erop alsof de omvang van deze protestmanifestatie nog niet is doorgedrongen tot degenen die verandering kunnen brengen aan een betere en veiligere samenleving in Suriname. En let wel, ik praat niet alleen over de overheid, maar ook zeer zeker over ondernemers en hosselaars die een dikke vinger in de pap hebben.

Laat me de situatie eerst uitleggen in kindertaal:
Stel je hebt jaren met pijn en moeite gewerkt aan je huis en je houdt je tuintje zo schoon mogelijk. Je hebt een goede relatie met jouw buurman, hij is namelijk aangetrouwde familie. Jij gaat regelmatig bij buurman op bezoek en koopt zo nu en dan een snuisterijtje. Het gaat goed met buurman en je ziet dat hij vooruit gaat. Af en toe komt buurman een bordje bij je eten. Niet erg, je kan het nog dragen want jij verdient euro's, buurman niet.

Op en dag merk je dan buurman afglijdt. Je weet niet precies wat er aan de hand is maar je ziet dat zijn erf niet meer schoon wordt gemaakt. Erger nog, hij vervuilt zijn erf met petflessen, chemicaliën en banden. De muskieten vliegen jou kant op en af en toe zie je een rat huppelen in jouw achtertuin. Die verwaarlozing gaat nu zo ver dat het water in jouw put vervuilt raakt. Je spreekt buurman toch eventjes aan erover en motiveert hem om er wat aan te doen. Al is het niet jouw erf, jullie hadden wel als doel om een bruggetje te bouwen tussen beide erven. Maar buurman luistert niet. Integendeel, hij doet wat hij wilt. Ook zijn eigen familie zegt er iets van. “Ga de pot op met jouw advies, ik onderneem mijn eigen acties,” hoor je buurman nog zeggen.

Het wordt nu wel erger. Buurman komt nu iedere dag bij jou eten en is zelfs zo vrijpostig om zijn kinderen te sturen om suiker en melk uit de koelkast te halen. En buurman zelf, die loopt nu vaker dwars door jouw erf om drugs te verkopen aan jou andere buurman. En bleef het maar bij buurman… nu komen andere kennissen van hem ook nog bij jou op het erf. Eentje zit de karpers uit jouw vijver te vissen, een andere rent achter jouw kippen. Je ziet nu gewoon een rij met onbekenden, wachtende op een bordje eten. En als jouw kinderen er iets van zeggen dan worden zij bedreigd.

Zo kan het niet verder! STOP! En nu is het genoeg!
Kijk nu in die spiegel, jawel… met een ongeschoren gezicht, magere wangen, ongekamde haren en met een traan in ons oog beseffen wij dat wij die buurman zijn. Onze vrienden, de Haïtianen, de Guyanezen, de Venezolanen, de Brazilianen, die in ons huis zijn komen crashen, hadden maar één doel; make money! En aangezien dat bij ons niet kon, zijn ze bij buurman gaan stelen. En kijk, die man met die karper, een Guyanees? Een Surinamer? een Braziliaan? Maakt niet uit, hij is via onze achtertuin gekomen om het brood uit de handen van ons, en onze buurman te jatten.

Je kijkt nog eens in de spiegel… ben ik verslaafd? Ben ik een dealer? Je gebruikt het niet, maar je ziet een duidelijke spoor op het erf… damn! Is dat het spoor van de 200 koeriers die jaarlijks hun geluk proberen en worden gepakt? En terwijl je kijkt naar jouw erf schrik je… waar zijn de bloemen? ik had toch een mooie tuin? Terwijl je dat zegt, zie je dat jouw geliefde puppy ziek is door het vervuilde water dat hij drinkt. Water met kwik. Gootwater dat stroomt waar er een brug moest zijn. Je durft je buurman niet eens meer te vragen hoe het zit met die brug. Buurman is aan de telefoon. Hij schreeuwt, zijn vrouw schreeuwt, zijn 500 kinderen schreeuwen! Hij legt de telefoon neer. Politie is al langs geweest en kijkt jou op afstand in de ogen aan. JE DOKT! Maar voor hoe lang nog? Want je hoort een bus aankomen. Dat klinkt niet goed!

Zoals ik al zei, het probleem in Frans-Guyana is meer dan ooit ons probleem! En wie nog niet wilt begrijpen, mag nadenken over de volgende onderwerpen:
Waar worden alle illegale Haïtianen naar toe gestuurd als hun asielaanvraag wordt geweigerd? Naar het land waar zij binnen zijn gekomen.
Wat is de toekomst van de Surinaamse visserijsector als de Fransen gaan klagen bij de Europese Unie dat wij niets doen aan het respecteren van de territoriale wateren? Wat zijn de consequenties voor ons als natie wanneer wij worden verweten geen enkele moeite te doen om drugs aan te pakken en weigeren om samenwerkingsverdragen te ratificeren?
Hoe zit het als, net als de blood diamonds in Sierra Leon, de wereld morgen beslist geen goud op te kopen van landen waar niets wordt gedaan aan kwikvervuiling?
Hoe lang staat Suriname nog op de eerste plek in de wereld als zijnde het groenste land ter wereld?
Hoe ziet het er voor ons als natie uit als wij, zoals vaker is gebleken, geld, goud, en hout, ten koste stellen van onze eigen broeders en zusters in het binnenland?

Daar zitten wij dan, uitgezakt op de grond in de badkamer met onze rug tegen de muur. Door het raampje horen wij hoe buurman zijn strategie uitlegt. Je kan huilen, jammeren en schuilen, want dat heeft al die tijd toch zo goed gewerkt.
Of je kan opstaan als een man, naar beneden lopen en oprechte excuses aanbieden aan buurman en kijken hoe je samen met hem alles recht kan trekken. Hij is tenslotte aangetrouwde familie.
Je kijkt nog een keer in de spiegel, je veegt je tranen weg… je neemt een diepe zucht… Let’s go!

Raymond Xaverius van Hemert
Directeur/Chef d'entreprise
Frans in Suriname