'Verstandige mensen' gevoelig voor valkuilen

Vanuit de wetenschapsfilosofie is duidelijk dat het menselijke 'gezond verstand' een persoon flink kan beetnemen. Zo kunnen zich allerlei problemen bij het verwerven, verwerken en uiten van kennis voordoen. Deze beperkingen worden cognitieve valkuilen genoemd: valkuilen van het menselijke verstand. De mens schijnt zich met diens volle verstand, in alle redelijkheid, een redenering en de hierin gebruikte informatie te aanvaarden.

Een recent voorbeeld hiervan zijn de handelingen van de schrijfster van het artikel ‘Paarse, oranje en stakingspuinhopen?’ Daar de schrijfster eerder een afkeurenswaardige houding nam jegens de (huidige) zittende regering en haar praktijken (zie als voorbeeld ‘Corruptieschandalen teisteren Suriname’, waar ze moord en brand schreeuwde tegen het gevoerde beleid, is zij tot verbazing van velen nu juist 'op de schoot van deze regering gaan zitten'.

De schrijfster van bovengenoemde artikelen merkt op gekozen te hebben om haar politieke weg te vervolgen. Waar? Bij de partij die zij altijd heeft bestreden? Denkt zij negativiteit uit haar leven te bannen door ondersteunend te zijn naar de zittende regering? Het interessante is dat ze besluit om de strijdbijl tegen dhr. Bouterse te begraven, maar houdt de strijdbijl wel in de hand om deze tegen haar ex-voorzitter van de VHP te gebruiken. Kennelijk volgt iets haar nog op, hetgeen ze niet kan loslaten. Ze blijft politieke meningen vormen, waarbij ze jammer genoeg denkt aan de zijde van het recht te staan! Aan de zijde van hen die rechterlijke uitspraken niet respecteren en deze juist naast zich neerleggen, maar wel verwachten dat het recht hun bijstaat indien zij de hulp van de rechterlijke macht inroepen.

Indien wij het bovenstaande in ogenschouw nemen, rijst de vraag of haar verstand kennelijk ook een cognitieve valkuil is ondergaan. Of is dat nou haar karakter, waar principes overboord gegooid worden? Wat hier valt op te merken, is dat we duidelijk te maken hebben met cognitieve instincten: (vaak) evolutionaire krachten die een juist oordeel in de weg kunnen staan, omdat het denken een verkeerde kant op gaat. Zo is zij ook, om welke reden dan ook en waarvoor alle respect opgebracht dient te worden, een slachtoffer van cognitieve instinct.

Het interessante hiervan is dat cognitieve valkuilen niet slechts met het opleidingsniveau te maken heeft, maar juist 'slimme mensen' ook gevoelig zijn voor de menselijke cognitieve valkuilen. Juist 'slimme mensen' beschikken vaak over de capaciteiten om de juistheid van iedere willekeurige opvatting te verdedigen. Hierdoor hebben zij ook nog meer dan 'niet slimme mensen' de capaciteiten om een niet aanvaardbare bewering - bewust of onbewust - goed te praten. Zo kunnen deze mensen recht praten wat krom is, terwijl deze rationeel gezien niet aanvaard zou moeten worden.

Wat de tijd niet kan opleveren, is alles behalve de aard van de mens (her)kennen. Vandaag sta je vanuit je eigen huis een steen van de vijand te incasseren en kom je op tegen onrecht. Morgen verlaat je je eigen huis om welke reden dan ook en werp je zelf een steen op je eigen huis, dat jij zelf kiest te verlaten! Hoe laag je ook kan vallen, bepaal jijzelf, want 'verstandige mensen' zijn ook gevoelig voor de menselijke cognitieve valkuilen. Dat zal ook in grote mate beïnvloed kunnen worden door de partij welke je kiest bij te staan. In deze dient vermeld te worden dat de schrijfster van eerder aangehaalde artikelen tegenwoordig namelijk in dienst is van het ministerie van Justitie en Politie, en de taal van dezelfde regering zal moeten spreken.

Omriesh Badal