Stopzetting schelp-opgravingen verlengd tot medio 2017

Het is nog steeds verboden schelp-opgravingen te doen. De stopzetting van deze afgravingen is met een half jaar verlengd voor een vervolgstudie van het World Wildlife Fund (WWF). Valerie Lalji, onderdirecteur op het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen (NH), zegt dat de schelp-opgravingen nog steeds slechts tijdelijk zijn stopgezet.

“Het eerste onderzoek heeft uitgewezen dat we het in principe moeten stopzetten. Met weinig woorden is tijdens de presentatie van de resultaten van het eerste WWF-onderzoek duidelijk aangegeven dat als we doorgaan, we de natuur heel erg beïnvloeden op een minder positieve manier, door de natuurlijke kustvlakte weg te halen." De vervolgstudie heeft volgens Lalji te maken met wat de effecten van de schelp- en schelpzandafgravingen landinwaarts, in Coronie, Saramacca en Commewijne zijn. Ook moeten mensen bewust worden gemaakt dat er naar andere alternatieven moet worden gekeken.

De vervolgstudie zal tot medio 2017 duren. Op basis van de presentatie van de resultaten hiervan en eventueel andere zaken die er bijkomen, zal een uiteindelijk besluit worden genomen of de afgravingen, die nu tijdelijk zijn stopgezet, gedeeltelijk, helemaal of niet opengesteld zullen worden. “Als ik gewoon kijk naar wat de natuur doet, dan zouden we helemaal niet moeten afgraven, want de natuur regelt zichzelf. Het is de natuurlijke kustbescherming voor Suriname.”

Compensatie ondernemers
Ondernemers in de omgeving geven aan dat er een toename is van de vis- en garnalenvangst. Aan ondernemers die schelpafgravingen deden, zijn er alternatieven ter compensatie geboden. Zij hadden de mogelijkheid om concessies voor opvulzand, scherpzand, rivierzand en baanzand aan te vragen.

“Niet iedereen heeft hiervan gebruik gemaakt, maar het ministerie staat er nog steeds open voor om hen te helpen voor zover dat kan,” zegt Lalji. Vóór de studie was uitgevoerd, waren er volgens haar ongeveer vier tot vijf ondernemers bezig met afgravingen op het Braamspunt strand, alhoewel in totaal 60 ondernemers een vergunning voor het afgraven van schelpzand hadden. Alleen voor de Surinaamse Waterleiding Maatschappij (SWM) wordt voor de waterzuivering een uitzondering gemaakt voor het afgraven van schelpzand in Coronie.

Kwetsbaarheid strand
“Het gaat erom dat we benadrukken hoe kwetsbaar het strand is bij Braamspunt. Op het ene punt heb je heel snel aangroei, terwijl je op het andere punt snel afslag hebt. Je kunt dus niet rekenen op het strand dat het zal blijven bestaan,” legt Kathleen Gersie, coastal morphologist, uit. Zij heeft de resultaten van een onderzoek dat is gedaan op het Braamspunt strand gepresenteerd.

Het geheel hangt volgens haar van twee factoren af: de hoeveelheid zandafvoer en de modderbank die voor de kust staat. De aanvoer van sediment is niet contant en niet altijd even veel. Het onderzoek heeft uitgewezen dat sinds het zand met rust is gelaten, het strand is aangegroeid en dus langer is geworden. “Laat het strand met rust, laat onze kust met rust, dan heb je geen problemen later,” benadrukt de deskundige.

Die afgravingen hebben ertoe geleid dat het water in Coronie al helemaal bij de weg komt. “We moeten voorkomen dat het in andere gebieden gebeurt. We moeten voorkomen dat we zover gaan dat het niet meer gecorrigeerd kan worden en het kwaad helemaal is geschied,” waarschuwt Gersie. “Ritsen zijn veel efficiënter dan mangroven in het verzwakken van golfenergie en qua zekerheid voor bescherming van het achterland.” Het onderzoek op het Braamspunt strand is in de eerste helft van dit jaar gedaan onder leiding van professor Edward Anthony van de Aix Marseille Universiteit in opdracht van het WWF.

De kustdeskundige legt uit dat een mangrove gordel tot 1.000 meter nodig is, om 90% van een meter hoge golf te reduceren. Een zandstrand van slechts tientallen meters breed is daartegenover nodig voor golfbreking en verzwakking van de kracht. Ook het belang van de stranden van de Guyana’s als broedplaatsen voor kust fauna, voornamelijk beschermde zeeschildpadden moet niet worden vergeten. Samen met mangroven hebben stranden altijd een belangrijke rol gespeeld bij het beschermen van de jonge kustvlakte tegen erosie door het verzwakken van golfkracht. Het op grote schaal mijnen van zand betekent dat de kustvlakte minder beschermd is in perioden van hoge golven, bijvoorbeeld tijdens de El Niño-jaren. Het Braamspunt strand is kwetsbaar, omdat het afhankelijk is van stroomopwaarts opgevoerd zand. Gersie haalt als voorbeeld aan dat het strand van Braamspunt in januari 2015 nog 7 km lang was, en binnen 12 maanden verminderde naar 5.6 km in augustus tot wel 2.6 km in januari 2016.

Aanbevelingen uit het onderzoek zijn onder andere dat er een kustobservatie systeem moet worden opgezet voor het verzamelen van meer data en data sharing. De weinige stranden in Suriname moeten worden beschermd, er moeten regels en wetten komen over mijnactiviteiten. De rol van de stranden als natuurlijke kustbescherming, recreatieplaats, en broedplaats voor zeeschildpadden moet worden benadrukt. De studie die in de eerste helft van dit jaar is uitgevoerd, is over 4 kilometer van het strand gedaan.

Raoul Lith