Onoribo bouwt zaak op tegen Alcoa over ravage milieu

“Eigenlijk moet er een soort noodtoestand worden uitgeroepen”, stelt Kenneth Gemert, voorzitter van de onderhandelingscommissie Onoribo. “De situatie op Onoribo is zeer ernstig. Het NCCR moet worden ingeschakeld om het gebied af te bakenen." De commissie heeft maandagavond de eerste van een reeks ‘hearings’ gehouden. De bijeenkomsten zijn bedoeld om informatie te verzamelen over multinational Alcoa, die het gebied in een gevaarlijke en onleefbare situatie heeft achtergelaten.

Op de hearings zijn er onthullingen gedaan door een paar oud-werknemers en bewoners. Arbeiders zijn blootgesteld aan gevaarlijke stoffen tijdens het verwerkingsproces van bauxiet. Er zijn veel sterfgevallen geweest, ook behandelende artsen zouden zijn bezweken. Een ander deel van de arbeiders is verminkt geraakt. Parmin Singotiko bijvoorbeeld, is verminkt aan beide ellebogen. Hij heeft er 23 jaren gewerkt. Door de jaren heen heeft hij informatie verzameld over de ‘duistere’ activiteiten van het bedrijf. Gevaarlijke stoffen liggen volgens hem begraven in en rondom de oude mijnen, het water in de Pararivier is besmet. Bewoners waren genoodzaakt te verhuizen omdat ook in hun kostgronden werd gemijnd. Wonen werd ook onhoudbaar door het vervuilde water. Vanuit de ‘conference room’ van Self Reliance, die overigens matig bezet was werd op enkele momenten hevig gediscussieerd over hoe de zaak te benaderen.

Plantage Onoribo is in 1901 gekocht door twintig families. In 1915 is het gebied dat duizenden hectaren beslaat, door de toenmalige kolonisator Nederland aan Alcoa ‘geleend’. De overheid had de families, vanwege de ertsen, gedwongen hun grond af te staan op basis van de zakelijke wet, deelt Gemert mee. Er was overeengekomen dat wanneer het bedrijf was uitgemijnd het gebied 'gerehabiliteerd en met de opstallen' zou worden teruggegeven aan de familie. Alcoa heeft geen van beiden gedaan, zegt Gemert. “Wij willen dat Onoribo, met de grenzen van 100 jaar geleden, weer van ons wordt. Het gebied moet gerehabiliteerd worden. Er is een ravage achtergelaten, de situatie is ongezond, er liggen chemicaliën in de grond, waarschijnlijk ook kernafval,” geeft Gemert aan. “Wij gaan ook voor compensatie voor al de schade die fysiek, materieel en immaterieel is geleden."

Gemerts vreest dat met de zware regens de zaak ernstig kan escaleren. De grond kan zachter gaan worden, verschuiven en de gevaarlijke stoffen vrij laten komen. “We hebben gezien wat er laatst gebeurd is in Brazilië met die modderlawine. Het zal niet alleen voor de plantage catastrofaal zijn, maar voor het omliggend gebied. Het is niet te overzien.” Gemert merkt op dat de opkomst tegengevallen is. “We zitten nog in de fase van data verzamelen om een sterke ‘case’ te maken tegen de Alcoa. Er is nog veel werk aan de winkel. Ik denk dat hoe vaker wij hearings houden het drukker gaat worden. Daarom hebben wij eenieder nodig, in het bijzonder de ex-werknemers van de Suralco en de Billiton.” De eerstvolgende bijeenkomst is voor eind van de maand gepland.

René Gompers