Inheemsen doen gezamenlijk gebed in eigen taal

Voor vele aanwezige lijkt het even op een Babylonische spraakverwarring. Kleurrijk gestoken in traditionele kledij, verzamelen zich verschillende Inheemsen in de oostelijke ingang van de Palmentuin. Met het gezicht gericht naar oosten, kijkend naar de hemel, gaan zij in gebed. Elk van hen in de eigen taal. Centraal in hun gebed is: zegen, bescherming, voorspoed, welvaart voor de Inheemsen, land en volk.

De decennium viering van de Internationale Dag der Inheemsen Volken begon op een bijzondere spirituele wijze. Voor de eerste keer hebben Lokono, Trio, Wayana en Kaliña Inheemsen, gezamenlijk de Tamusji-ceremonie gedaan. “Een mijlpaal bij deze tienjarige viering”, noemt Audrey Christiaan voorzitter van het Platform voor Eenheid en Solidariteit voor Alliantie en Vooruitgang (ESAV) het geheel. Rond half zes in de ochtend, terwijl het houtvuur brandt, is kapitein Anesta Jagendorst (Lokono) van Bigi Poika al bezig haar verschillende watra’s te prepareren. Vijf meter verder draait Monique Sapa (Trio) uit Tepu door haar prapi’s. Voordat de eerste zonnestralen zichtbaar worden, maken de Trio’s zich op voor het eerste ritueel. Een gebed, waarna een mengsel uit een kalebas aan moeder aarde wordt toevertrouwd. Christiaan roept hierna de spirituele personen bijeen. Het kost haar zichtbaar moeite om hen uit te leggen hoe het gezamenlijk gebed zal plaatsvinden. Ze gebruikt de handen, gebaren en lichaamshouding. Nog voor de klok zes uur tikt stellen acht personen zich op in een halve cirkel. De één met een sigaar in de mond, de andere met de fluit of een maraka (sek-seki) in de hand. Zij gaan in gebed en draaien met het lichaam met de klok mee: oosten, zuiden, westen, noorden.

Terwijl het vuurtje doorbrandt, vraagt Jagendorst namens de groep in het Sranan om extra zegen voor Suriname, de regering en het volk. Ze blijft lang stilstaan bij negatieve zaken in het leven. “Vandaag is een bijzondere dag voor ons Inheemsen, wereldwijd. Ongeacht naar welk land je gaat, je zult de Inheemsen ontmoeten.” Wanneer de eerste zonnestralen zichtbaar worden, geven de Inheemsen elkaar een warme brasa. Zij feliciteren elkaar met de dag, vragen vergiffenis voor het afgelopen jaar en doen beloftes voor de komende maanden.

Jagendorst pakt het geheel weer op en richt zich tot het publiek. Samen met Sapa legt zij de verschillende watra’s voor een wasi uit. Ze hebben elk een eigen doel: fyofyo of hebi’s weghalen, krin skin of yeye versterkend. “Mijn voorouders gebruikten deze allemaal. Het is heel bijzonder voor mij deze helemaal hier in de stad te mogen delen met anderen”, zegt Sapa. Jocelyne Aluma van de Stichting Amazone Markt voert ook even kort het woord. Ze vraagt de aanwezigen om niet in het negatieve te blijven, maar positief door het leven te gaan. Op deze wijze kun je problemen omzeilen en barrières overwinnen, geeft Aluma aan, “Soms is het een beproeving in het leven. Denk positief!”

Na alle wijze woorden, begeven Jagendorst en Sapa zich naar hun watra’s. De aanwezigen kunnen kiezen door wie en welk soort tulala-water met magische planten, vruchten, kruiden of geurig mengsel vol bloemen zij gewassen willen worden. Terwijl de één een volledige wasi prefereert, gaat de andere voor een bescheiden wasi van de handen en het hoofd. Christiaan kiest eerst voor de Trio-wasi. “Het is gewoon anders”, zoekt Christiaan naar woorden om de ervaring te beschrijven. “Je voelt erna gewoon een andere vibe, energie aan.”