Holika verbranding: Innerlijk schoonhouden

Terwijl de zon ondergaat, lopen tientallen personen het terrein binnen van het Tulsi Tiraath Ghaat Bedevaartoord bij de Wijdenboschbrug, langs de Suriname rivier. Pandit Naresh Monurat zit al voor de Holi Puja. “Wij vieren deze jaarlijkse Holika Dahan al vanaf 2002. Dit is al onze derde locatie en wij denken er niet aan om van hier te verplaatsen. Het is een traditie geworden”, zegt voorzitter Ashok Sahai.

Behalve gemeenteleden, zijn er ook veel buurtbewoners en personen uit Paramaribo dinsdagavond op de feestelijke activiteit afgekomen. Sommige zoeken gelijk een plekje op onder de tent voor goed zicht op de culturele show die later op de avond begint. Anderen staan rond de brandstapel waar veertig dagen geleden tijdens de Vasant Panchami (aanvang lente feest) de castorolie-plant in de grond is gezet. Ook vanuit de brug staan personen gereed met camera’s en mobieltjes om de verbranding vast te leggen. Symbool voor het overwinningsverhaal van het goede op het kwade.

Nog voor de cautál groep met de seizoenzang aanvangt, zingen enkele jeugdigen het Surinaams volkslied in het Sarnami, gevolgd door dat van India. “Wij doen dit voor de eerste keer”, geeft Sahai aan, “respect voor ons land, onze cultuur, voorouders en waar wij vandaan komen”. Sahai kijkt om zich heen. De opkomst is iets minder dan vorig jaar. Hij vindt dat er geen echte Holi-sfeer in het land is. De huidige financiële crisis heeft geen directe invloed op de Holika Dahan viering gehad, benadrukt hij. “Alle consumptie is vrij. Wij hebben bijna alles gesponsord gekregen.” Om alle kosten te dekken houdt de organisatie ook een interne loterij.

“Het kan dat de mensen zijn weggebleven door de crisis.” Zijn Holi-boodschap is dan aangepast aan de situatie in het land. “Doet u het rustig thuis, we leven in een financiële crisis die ook heerst in de wereld”, geeft Sahai als Holi-boodschap mee.
Afzel Abdoel, moslim en getrouwd met een hindoe, woont de Holika Dahan te Commewijne voor de derde keer bij. “Wij vieren alle feesten samen en woensdag zal ik ook uitbundig Holi vieren.” Abdoel vindt dat alle religiën een lijn aangeven, hoe te leven, wat mag of niet goed is en die lijn volgt een belijder. Voor hem is de betekenis van het Holi feest vrij simpel: “om het kwade te bestrijden, te overwinnen moet je het innerlijke altijd schoon houden. Innerlijke kwade, kan een mens alleen onderdrukken door de eigen wil en dan ben je goed bezig.”

Zijn broer Rahied is trouw Islam belijder. Vroeger hebben wij als kinderen flink Holi gespeeld, vertelt Rahied. “Al langer dan twintig jaar probeer ik bewuster te leven volgens de Islam regels. Ik heb respect voor andere religiën en doe op mijn manier aan feestdagen mee.” Later op de dag maakt hij zijn ronde en zoekt de schoonfamilie van zijn jongere broer op. Zij weten dat hij liever niet gekleurd wilt worden en koken speciaal halal vlees. Door de dag heen, zullen de broers ook andere Hindoe vrienden opzoeken, “zij bezoeken ons ook met Eid Ul Fitre”.

Bij de Tulsi Tiraath Ghaat Bedevaartoord begint het Holi-feest rond negen uur in de ochtend. Dan zal de pandit de laatste rituelen doen en wordt allereerst met de afgekoelde as ‘gespeeld’, door deze te kleuren op het voorhoofd van een andere met de Holi wensen. De cautál groep zal het geheel opluisteren en trekt dan door de buurten om bij mensen thuis te spelen, vertelt Sahai. Hij merkt op dat het een gewoonte is geworden dat het Holi-feest wordt gevierd onder genot van non-vegetarische gerechten en alcohol. “Nergens in de boeken vind je dat wij op deze dag vis of vlees mogen nuttigen, daarom vind ik de vieringen in Nickerie, op enkele na, nog traditioneel.” De Holika Dahan is landelijk op meer dan zeventig plaatsen gevierd met culturele optredens en dansevenementen.