Initiatiefvoorstellen aan advies Staatsraad onderworpen?

Mr. Carlo Jadnanansing heeft, zoals we van hem gewend zijn, een zeer belangwekkende kwestie betreffende het consulteren van de Staatsraad bij initiatiefwetsvoorstellen van De Nationale Assemblee, aan de orde gesteld. Een van zijn conclusies is dat indien de Staatsraad niet om advies is gevraagd, in de bekrachtigingsbeschikkling van de wet door de president ook niet moet staan ”de Staatsraad gehoord”. In een vervolg artikel nuanceerde mr. Jadnanansing enigszins zijn terechte conclusie door te stellen dat het best zo zou kunnen zijn dat de president alvorens tot bekrachtiging te besluiten mogelijk de Staatsraad toch om advies heeft gevraagd.

Voor een verdere verdieping in deze materie is het misschien interessant om enkele zaken met u te delen. Tijdens de behandeling van de Wet op de Staatsraad ontwikkelde zich in onze hoogste college van Staat een discussie tussen de toenmalige Assembleeleden Arnold Kruisland, Ramdien Sardjoe en de minister van Justitie en Politie Soesiel Girjasing, nu wijlen. Minister Girjasing stelde het college voor om voor de behandeling van een initiatiefwetsvoorstel van DNA, het advies van de Staatsraad in te winnen. De bewindsman was van mening, dat De Nationale Assemblee hierdoor reeds vroegtijdig door de Staatsraad op de hoogte kon worden gebracht van eventuele wetstechnische tekortkomingen en andere bezwaren tegen het wetsvoorstel.

Kruisland en Sardjoe vreesden, dat inschakeling dan wel inmenging van een ander staatsorgaan, afbreuk zou doen aan het initiatiefrecht van DNA zoals vastgelegd in artikel 78 van de Grondwet (“Ieder lid van De Nationale Assemblee heeft het recht onderwerpen van wet aan DNA ter behandeling voor te leggen”). Minister Girjasing wees erop dat de wetgevende macht door DNA en regering gezamenlijk wordt uitgeoefend en dat er derhalve geen sprake kan zijn van aantasting van het parlementaire recht van initiatief van DNA bij inschakeling van de Staatsraad. Kruisland en Sardjoe bleven bij hun standpunt.

Deze stellingnames doet de vraag rijzen of wetgeving, wanneer het betreft initiatiefwetsvoorstellen, behoort tot de uitsluitende competentie van De Nationale Assemblee. Uit artikel 70 van de Grondwet (“De wetgevende macht wordt door De Nationale Assemblee en de regering gezamenlijk uitgeoefend”) blijkt dat de regering op het hele terrein van wetgeving een mede beslissende factor is. Dus ook wanneer het gaat om initiatiefwetsvoorstellen van De Nationale Assemblee. De geest en strekking van artikel 70 van de Grondwet is dat wetten in gemeen overleg tussen DNA en regering tot stand moeten komen. De praktijk laat evenwel zien, dat in het totstandkomingsproces (tot de goedkeuring in DNA) de regering niet betrokken is bij een initiatiefwetsvoorstel.

De regering komt er via de president formeel aan te pas wanneer het door DNA aangenomen voorstel ter bekrachtiging en afkondiging middels publicatie in het Staatsblad van de Republiek Suriname, aan het staatshoofd wordt aangeboden. Maar wat gebeurt er als de president uit eigen aandrang of na advies van de Staatsraad, weigert een initiatiefwetsvoorstel van DNA te sanctioneren? Het is niet zo dat een wettelijke bepaling of een regel van ongeschreven recht, voorschrijft, dat de president altijd goedgekeurde initiatiefwetsvoorstellen van DNA moet bekrachtigen. De president handelt staatsrechtelijk dus niet onrechtmatig indien hij weigert een initiatiefwetsvoorstel te sanctioneren. Deze benadering betekent ook dat bij weigering van bekrachtiging er een conflict zou kunnen ontstaan tussen de president en De Nationale Assemblee. Om te voorkomen, dat bij initiatiefwetsvoorstellen zodanige verschillen in opvattingen zich openbaren tussen de president en DNA, die aanleiding zouden kunnen geven tot een staatsrechtelijk conflict, is het alleszins de moeite waard om in een vroeg stadium initiatiefwetsvoorstellen van DNA aan het advies van de Staatsraad te onderwerpen. Door het consulteren van de Staatsraad, zou De Nationale Assemblee vroegtijdig kennis kunnen nemen van het eventuele afwijkende gevoelen van dit staatsorgaan, waarvan de president voorzitter is.

Desi Truideman, MA