Kinderrechtenverdrag: Effectiviteit onder vergrootglas

“Als we aan kinderen en rechtvaardigheid denken, is het eerste beeld dat opkomt meestal een van kinderen die de wet overtreden. Het komt zelden voor dat we rekening houden met kinderen en hun recht om het juridisch systeem te gebruiken om hun mensenrechten te beschermen of verhaal te zoeken als hun rechten zijn geschonden.”

Zo sprak Veronica Yates, directeur van het Internationaal Netwerk voor Kinderrechten bij de presentatie van het eerste rapport over de uitvoering van het Kinderrechtenverdrag. Het document waarin wordt geanalyseerd hoe effectief de kinderen toegang hebben tot de wet om hun rechten aan te vechten, is maandag gepubliceerd.

“Kinderen hebben niet minder recht dan volwassenen op rechtvaardigheid,” zegt Yates. “Het gaat erom dat kinderen, net als volwassenen, de rechten van de mens hebben en dat wanneer deze rechten worden geschonden ze moeten kunnen vertrouwen en gebruik kunnen maken van het juridisch systeem om hun zaak voor de rechter te krijgen.”

Kunnen kinderen rechtszaken aanspannen als hun rechten worden geschonden, wat zijn de juridische middelen waarover zij beschikken en pas de rechter het internationaal recht inzake de rechten van kinderen toe in zijn uitspraak, zijn vragen die onder andere aan de orde komen in het rapport. In het document is ook een model ‘Eutopia’ opgenomen over hoe de toegang tot de rechter eruit moet zien voor de kinderen. 'Eutopia' is gemaakt door het verzamelen van voorbeelden uit de hele wereld. Terwijl vele voorbeelden komen uit landen aan de bovenkant van de ranglijst, zijn anderen weer gehaald uit landen als Angola, Montenegro, Jamaica, Nepal, de Filipijnen en Eritrea.

Er zijn 197 landen getoetst op de effectiviteit van het Kinderrechtenverdrag. België voert de lijst aan, terwijl Suriname op de 163ste plaats staat. CRIN wil met dit rapport helpen nieuwe ideeën en hulpmiddelen aanreiken voor degenen die werkzaam zijn om schendingen van de rechten van kinderen te voorkomen. Het document wil nieuwe wegen van rechtsmiddelen aantonen of dat nu voor de strijd voor burgerrechten in Kenia is, het veiligstellen van de toegang tot onderwijs zonder vergoedingen voor miljoenen kinderen in Colombia, of verdedigen het recht van kinderen op een gezonde leefomgeving in de Verenigde Staten.

Voorzitter van het VN Comité voor de Rechten van het Kind, Benyam Dawit Mezmur, zegt dat het rangschikken van landen er niet alleen voor is om te benadrukken wie het goed doet en wie het slecht doet. “Wat nog belangrijker is, is dat ze de mogelijkheid hebben om landen tot actie te brengen, door van ze te eisen dat ze hun rangschikking verbeteren en een hogere plek op de ranglijst krijgen.” Hij stelt dat het comité is ingenomen met dit onderzoek en nu al voorziet in de concrete bijdrage aan de verschillende afspraken met staten.