Financiële crisis eist integrale oplossing

Suriname is financieel aan het vastlopen. De oorzaken hiervan liggen voornamelijk in de reële sfeer van de productie, waarbij de structuur van onze economie vanaf 1940 steeds schever groeit. Dit heeft Winston Caldeira geconcludeerd op de Suriname 3.0 conferentie van de AVVS De Moederbond.

De oplossing van onze problemen ligt volgens hem in een structurele aanpak waarbij op termijn een verantwoorde duurzame oplossing kan worden bereikt, met een goede duurzame benutting van:
- Onderbenutte menskracht (loonarbeid, kleine zelfstandige eigen werkers en ondernemers);
1. Onderbenutte kapitaalgoederen inclusief fysieke en administratieve infrastructuur, alsook ontgonnen landbouwgrond;
2. Natuurlijke hulpbronnen: bodem, water, bos en wildleven, mineralen.
De onderbenutting uit zich ook in het feit dat wij te weinig verdienen aan de toe te voegen waarde van onze exportproducten, in het bijzonder hout, rijst, fruit, groente, vis, goud. Helaas wordt de oplossing eenzijdig gezocht in het bestrijden van de pijnlijke symptomen die voortkomen uit de scheefgroei en de scherpe daling van de prijzen van onze voornaamste exportproducten, zegt Caldeira.

De oplossing wordt eenzijdig gezocht in korte termijn maatregelen in de financiële en monetaire sfeer met als instrumenten van sanering van staatsfinanciën, devaluatie van de wisselkoers, koppeling van de maatschappelijke geldhoeveelheid aan economische groei, met kredietbeperking zowel voor de overheid als de private sector, gericht op:
a.Vermindering van het staatsfinanciële tekort, wat met een eenzijdig aanpassingsprogramma op betrekkelijk korte termijn kan worden bereikt, door:
- Vermindering van staatsuitgaven: subsidies (elektriciteit, water), uitkeringen en inkomensoverdrachten, personele kosten van de overheid (afvloeiing van ambtenaren en contractanten), overige kosten van de overheid (overtollige buitenlandse dienst, huur van panden);
- Verhoging van staatsinkomsten: verhoging van indirecte belastingen (motorbrandstof, invoerrechten gekoppeld aan devaluatie, omzetbelasting, AOV- premie, overige belastingen en bepaalde niet belasting ontvangsten (nbo).
Als dit op dragelijke wijze plaatsvindt en bovendien in het kader van een lange termijn oplossing mag niemand zich hiertegen verzetten, vindt Caldeira. Anders wordt het als mensen een verzekerde broodwinning hebben en worden ontslagen zonder alternatieve werkgelegenheid, en met erosie van het pakket ter dekking van essentiële behoeften voor een redelijk bestaansminimum (bijvoorbeeld behoud van de koopkracht voor essentiële goederen en diensten op het niveau van ‘minimumloon plus’)

b.Vermindering van het tekort op de betalingsbalans. Er wordt door monetaristen aangenomen dat devaluatie automatisch leidt tot exportbevordering en importvervanging. Dat kan waar zijn in een economie die structureel stabiel is en ontvankelijk voor wisselkoersmanipulatie. In onze economie moet echter een aantal extra voorzieningen worden getroffen om de nationale ondernemers te stimuleren, om vooral het pad van diversificatie op te gaan, door meer te gaan investeren in duurzame productie: agrarisch, agro-industrieel, bosbouw en bijbehorende industrie, importgebaseerde industrie. Een dergelijke aanpak zal moeten plaatsvinden in gerichte dialoog met ondernemersorganisaties, de vakbeweging en de consumentenorganisatie.

Ons belastingsysteem (directe en indirecte belastingen) moet worden hervormd, gericht op bevordering van duurzame productie, dus met lagere tarieven voor duurzame productie. Ook de kredietverlening, onderzoek, voorlichting, infrastructuur moeten deze sectoren bevorderen. Dit kan binnen een lange termijn ontwikkelingsprogramma, dat dit jaar geformuleerd zou moeten worden. Een ontwikkelingsplan 2016-2021 van de overheid en diverse plannen per sector moeten daar deel van uitmaken.

De maatregelen in de financiële en monetaire sfeer zijn onvoldoende, en moeten als doel en basis hebben een structurele hervorming van onze economie, gaat Caldeira verder. Hij zegt dat de oplossing integraal benaderd moet worden waarbij hervormingen van de overheid moeten aansluiten bij de noodzakelijke hervormingen van de Surinaamse economie. Op de conferentie heeft Henk Ramnandanlal de inleiding van Caldeira verzorgd, omdat hij niet aanwezig kon zijn vanwege een ernstige schouder-ontsteking.