Hervorming belastingen voor duurzame ontwikkeling

Fiscaal-econoom Roy Rijger heeft uit de doeken gedaan waarom een passende belastinghervorming noodzakelijk is voor een meer gerichte en geregisseerde duurzame economische ontwikkeling en diversificatie. Hij vindt daarbij een duidelijke en realistische beleidsrichting alsook een ‘evidence based’ aanpak vereist.

Rijger heeft op de tweede conferentiedag van de AVVS De Moederbond een inleiding verzorgd over belastinginspanningen, economische ontwikkeling en diversificatie. De conferentie die wordt gehouden in verband met de 65ste jaardag van De Moederbond, wordt vandaag afgesloten. Rijger heeft aangegeven dat bij de hervorming voorkomen moet worden dat er een te groot ‘gat’ ontstaat tussen wenselijkheid en realiteit. “Een brede maatschappelijke discussie is meer dan noodzakelijk.” Bij de belastinghervormingen kunnen volgens hem passende en wel ontworpen faciliteiten zeer behulpzaam zijn.

Belastingen dienen budgettair en instrumenteel te zijn. Budgettair om de overheidsuitgaven te bekostigen. Instrumenteel voor onder andere inzet van belastingen als stuurgeld, ondernemerschap, buitenlandse investeringen, diversificatie economie, onderwijs en scholing, monumentenzorg. Ook kenniseconomie, arbeidsparticipatie, diaspora kennis en kapitaal, gezondheidszorg, volkshuisvesting, milieu, regionale ontwikkeling en bestuursdecentralisatie en sport, kunst en cultuur behoren tot de instrumentele functies van belastingen.
De internationale trend bij herziening is richting belastingstelsel met brede, stabiele heffingsgrondslagen met lagere tarieven en bovendien internationaal/regionaal concurrerend, legt Rijger uit. Herziening moet het ondernemerschap en de werkgelegenheid bevorderen. Hierbij moet er een verschuiving van de belastingdruk van de loon-en inkomstenbelasting naar belastingen op consumptie en milieu plaatsvinden. Herziening van het belastingstelsel moet bovendien bijdragen aan een duurzame economische ontwikkeling.

De opzet, toepassing en uitvoering van de hervorming moet zo eenvoudig mogelijk zijn. Het moet een solide financieel draagvlak bieden voor zowel de financiering van publieke uitgaven als voor een redelijk sociaal stelsel, pleit de fiscaal-econoom. Hij verduidelijkt dat het bedrag dat jaarlijks aan belastingen binnenkomt, redelijk constant moet zijn. Capaciteitsversterking en rechtsbescherming zijn bij de hervorming dwingend noodzakelijk. Voorts moet het gebaseerd zijn op een evenwichtige verdeling van de belastingdruk.

Rijger geeft ook de herzieningsmogelijkheden en trends. Zo moet er een verschuiving plaatsvinden van directe naar indirecte belastingen. Hij legt uit dat indirecte belastingen een stabielere opbrengst hebben, makkelijk te innen zijn en fraudebestendiger zijn. Ze bieden de beleidsmaker grotere sturingsmogelijkheden. De koppeling aan verlaging van loon-en inkomstenbelasting is bij de verschuiving dwingend vereist. Rijger noemt verder vergroening van het belastingstelsel, verbetering van heffing op vermogen , verbreding van heffingsgrondslag en -structuur (is combinatie van tariefsverhoging) en afsluiten van belastingverdragen.

Suriname moet voor zijn belastinghervorming grensoverschrijdende investeringen plegen waarbij nieuwe markten worden aangeboord en de kosten worden gereduceerd. Het land moet op zoek gaan naar excellente kennis en vaardigheden, toegang tot productiemiddelen die in eigen land niet beschikbaar zijn en een regio bedienen vanuit één uitvalsbasis, adviseert Rijger. Hij benadrukt dat evenwicht in ambities van de overheid en de belangen van burgers in het belastingstelsel tot uitdrukking moeten komen. “Het belastingstelsel moet een uitkomst zijn van het maatschappelijk besluitvormingsproces.” De afbakening van de heffingsbevoegdheid van de overheid moet her resultaat van goed overleg zijn.