Column: Karva Chauth

Dit jaar valt het op 25 oktober. Ik had er nooit van gehoord, niet in Suriname en ook niet in Nederland. Maar de laatste jaren is het vastenritueel van Karva Chauth in opmars onder jonge Hindostanen, in ieder geval in Nederland. Volgens mij bestaat het amper in Suriname.

Ik kwam het tegen omdat we bij het International Institute for Scientific Research (IISR) een internationale database bouwen om informatie over alle rituelen te verzamelen in de Hindostaans diaspora. Het idee daarachter is om uit te zoeken wat nou de bepalende elementen zijn in iemand etnische identiteit en hoe de relatie is met nationale identiteit en sociale klasse. De theorie die we ontwikkelen willen we vervolgens toepassen op de identiteit van andere etnische groepen.

Het is een gek ritueel. De getrouwde Hindoe vrouw vast een dag lang voor het welzijn van haar man. Voor een westerling klinkt dit als het dieptepunt van vrouwenonderdrukking. Waarom vasten mannen niet voor hun vrouwen? Maar zo eenvoudig is het niet.

Karva betekent pot van klei. Chauth is het getal 4 en slaat op de vierde dag na de volle maan in de maand Kartik van de Hindoe kalender. Op die dag gaat een vrouw de hele dag vasten voor haar man. Er zijn verschillende verklaringen voor de achtergrond van dit ritueel.

Eén verklaring plaatst het ritueel binnen de taakverdeling in het huwelijk. De man is verantwoordelijk voor het verdienen van een inkomen. Als de man wegvalt, hebben de vrouw en het hele gezin een groot probleem. Het ritueel is gebaseerd op de gedachte dat de vrouw bidt voor het welzijn van de man in de hoop dat hij lang genoeg zal leven in goede gezondheid zodat hij voor hen kan zorgen. De vastenperiode eindigt in een feest om de goede afloop te vieren.

Een andere versie over de oorsprong is terug te voeren tot de relatie tussen de gehuwde vrouw en haar schoonzuster. In het oude India verliet de getrouwde vrouw haar dorp om in te wonen bij haar man. In het nieuwe gezin zocht ze steun bij haar schoonzuster in geval van problemen. Om de band tussen haar en haar schoonzusters te versterken is het ritueel van Karva Chauth ingevoerd. Het was in eerste instantie een feest om de vriendschap tussen de gehuwde vrouw en haar schoonzuster te vieren. Later zou het vasten voor de man eraan geplakt zijn.

De Hindostaande website www.hindoestaans.punt.nl geeft informatie aan Hindoe-jongeren over karwa chauth. Die informatie bevat de volgende punten:
- Het gaat om gezelligheid. Vasten zou gedaan moeten worden met meer vrouwen als een soort vrouwenonderonsje.
- De dag begint voor zonsopgang met douchen, tanden poetsen, schone kleren aandoen (doe ik ook elke dag) en een gebed.
- De schoonmoeder maakt offerspijs klaar (die moet dan kennelijk bij je inwonen). Vervolgens mag de vrouw de hele dag niet eten. Pas als ze de maan ziet, mag ze eten. Ze mag de hele dag haar man niet zien.
- Gedurende de dag dansen en zingen de vrouwen. Ze kleden zich mooi, dragen sieraden en maken zich op. (Je moet dan wel vrij nemen van je werk, denk ik, of huisvrouw zijn of werkloos.)
- Haar moeder geeft haar een mand met kadootjes voor haar schoonmoeder.
- Als de maan zichtbaar is, offert de vrouw een kom met water aan de maan. Ze kijkt via een spiegel waar het maanlicht op moet vallen naar haar man, die kennelijk achter haar zou moeten staan. Dit is de eerste keer op de dag dat ze haar man ziet. Dat klinkt mij erotisch in de oren, maar dat is niet bedoeling volgens de beschrijving.
- De bedoeling is dat ze hem een beschermkoord bindt, wat offerspijs geeft en zijn zegen vraagt die hij dan liefdevol geeft.
- Tenslotte gaat iedereen uitgebreid eten.

Wat mij zo frappeert is het verschijnsel dat in de Hindostaanse gemeenschap nieuwe rituelen worden ingevoerd die voorheen niet bestonden. De vraag is: waarom gebeurt dat?

Ik ben Karva Chauth niet tegengekomen in de cultuur van Hindostanen in Suriname. Dit ritueel is dus niet vanuit India meegenomen naar Suriname, zoals divali of holi.

Hoe komt het nou dat dit ritueel onder Hindoe jongeren in de belangstelling staat, terwijl hun voorouders het niet naar Suriname hebben gebracht.

Een van onze theorieën over etnische identiteit is dat iedere etnische groep zoiets heeft als een oer-identiteit. Die oer-identiteit is iets dat teruggaat naar een bepaalde plek op aarde waar die etnische groep als eerste gewoond heeft. Op die plek zijn de rituelen ontstaan die deel vormen van die oer-identiteit. Het is complexer dan dit, want er is ook zoiets als een binding met het land Suriname. Maar de verklaring voor de opkomst van Karva Chauth in Nederland en de afwezigheid daarvan in Suriname heeft volgens mij iets te maken met die oer-identiteit.

Mensen die op zoek gaan naar hun identiteit, zoeken naar iets dat de kern bevat van wat hun identiteit is. Dat geldt voor Surinaamse Hindostanen, Afro Surinamers of Chinezen.
Een geografische herkomst is onderdeel daarvan. Die geografische herkomst is voor de jonge Hindostanen in Nederland dan niet Suriname, maar de oerbron van de locatie: India. Daar ben je als Hindostaan uiteindelijk vandaag gekomen. Wil je in een multiculturele samenleving uitdrukking geven aan je identiteit, dan ga je op zoek naar die oer-identiteit en die oerbron daarvan. Met de opkomst van India als een supermacht met een enorme culturele uitstraling via Bollywood is dat ook heel gemakkelijk.

In Nederland komt de etnische identiteit onder druk te staan, meer dan in Suriname. Dat is volgens mij de reden dat het ritueel in Nederland in opmars en niet in Suriname.

Wat me opvalt in een scan van de Hindoe websites is niet zozeer het religieuze aspect van Karva Chauth, maar het romantische. Het ritueel wordt gezien als een uitdrukking van romantiek, een bewijs van liefde, en niet als een vorm van vrouwenonderdrukking.
Gek hoe romantiek een vorm aanneemt die in westerse ogen een overduidelijke vorm van vrouwelijke onderdanigheid lijkt te zijn.

In ons onderzoek kwamen we een tijdje geleden op het forum van de website Indianfeelings een communicatie tegen tussen een man en een vrouw die elkaar kennelijk kennen en via de chat met elkaar flirten.
Een zekere Faya Lobi stelt de volgende vraag aan ene Nikki.
“Nikki, Zou je Karva chaut voor mij willen doen?”
Nikki antwoordt: “Zouden we eerst moeten trouwen. Ik denk niet dat je vrouw dat zo leuk gaat vinden.”


Sandew Hira

sandewhira@amcon.nl