Van dekolonisatie naar rekolonisatie

Ik heb een van de personen, die deel uitgemaakt heeft van de tweede generatie van het structurele en fundamentele, dus doelgerichte dekolonisatieproces van Suriname, de afgelopen week weer eens bewonderd. (U trekt een juiste conclusie als u uitgaande van deze formulering vindt dat er ook opportunistische en demagogische of pseudo dekolonisatoren waren en zijn in Suriname). Wij zaten in een zeer gemêleerde groep te brainstormen over de bijdrage die vanuit ieder zijn of haar positie, denk- en functioneringsniveau, geleverd kan worden aan de onderwijsontwikkeling in Suriname. In elk geval heeft deze tweede generatie 'dekolonisator' een uitstekend en helder statement gemaakt betreffende de slinkse wijze waarop de ex-kolonisator via het onderwijs tot rekolonisatie van de mind van de Surinamers wil geraken en zo de verdere ontwikkeling van de eigen Surinaamse identiteit in denken en handelen tegen te gaan of te beïnvloeden.

Ik vond de statement erg interessant, maar kon vanwege het doel waarvoor wij bij elkaar waren, geen uitgebreide discussie hierover uitlokken. Want er bestaan mijnerzijds ondanks de uitstekende beschouwing als hierboven bedoeld, ook wat kritiekpunten op deze statement. Ik heb kunnen vaststellen dat de groep dekolonisatoren van vroeger een duidelijk doel en strategie had om tot de Surinaamse identiteit van de mind te geraken. Een andere gerenommeerde persoon, die ook bij de brainstormingssessie aanwezig was, gaf als voorbeeld het verschil en doel tussen de onderwijsinhoudelijke vernieuwingen via het 'Project Vernieuwing Curriculum Basisonderwijs' (PVCB) naar de onafhankelijkheid toe en de thans in gang zijnde onderwijsinhoudelijke vernieuwing via het 'Basic Education Improvement Program' (BEIP). Met het PVCB ging het strikt erom de vorming van het lerende kind middels een authentiek Surinaams curriculum van de basis uit aan te pakken. Er was in dit geval sprake van een doelgericht streven naar volledige versurinamisering van het curriculum. In het BEIP wordt jammerlijk gekozen voor de zogenoemde adaptatie van curricula van de ex-kolonisator aan de Surinaamse situatie. En onder ander hierin ziet de persoon welke ik typeer als een tweede generatie dekolonisator een gevaar dat mogelijk kan leiden tot rekolonisatie, niet fysiek, maar wel psychisch (the mind). Interessant en nogmaals interessant.

Kolonisatie, dekolonisatie en rekolonisatie
Met kolonisatie wordt in dit artikel bedoeld, het door vreemden in bezit nemen van een gebied, waarbij de eigen cultuur wordt gevestigd en de lokale cultuur wordt overheerst of onderdrukt. De inheemse bevolking wordt slachtoffer van culturele dominantie of etnocentrisme zijdens de kolonisator. In de Surinaamse context zijn ook de naar het bezette gebied overgebrachte groepen uit Afrika en Azië naast de hier aangetroffen Indiaanse stammen, de Surinaamse inheemsen, cultureel gedomineerd.

Met dekolonisatie wordt bedoeld het terugdringen van de vreemde invloeden van de kolonisator en het vestigen van de eigen cultuur in al haar aspecten. Rekolonisatie is het opnieuw koloniseren van een gebied of land, maar dan in de meeste gevallen middels andere strategieën, waarbij het denken en handelen van de gerekoloniseerden beïnvloed worden. Kort gezegd komt rekolonisatie erop neer dat de mind (denken en handelen) gekoloniseerd wordt. Een fenomeen dat niet minder erg is dan de fysieke kolonisatie.

Eerste opzet BEIP
Ik moet voor de goede orde, omdat ik ook over de informatie beschik, aangeven dat het aanvankelijk in de bedoeling lag om door te gaan met de verdere versurinamisering van de inhoud van het Surinaamse onderwijs middels het BEIP. Daarvoor hebben Surinamers in diverse workshops en seminars gebrainstormd over het traject dat afgelegd moet worden om tot de realisatie van het bovengestelde te geraken. Er werd naar Surinaamse inzichten een curriculumraamwerk opgesteld. Dit curriculumraamwerk geeft in contouren de richting en richtlijnen aan hoe de inhoud van het Surinaamse curriculum binnen een 11 jarig basisonderwijstraject eruit zou moeten zien. Suriname had zelf bepaald wat verstaan moet worden onder Basic-Education en wel geheel buiten de beïnvloedingssfeer van de ex-kolonisator.

Onder Basic-education, welke letterlijk vertaald is als Basisonderwijs, moet/moest verstaan worden, de integratie van het kleuteronderwijs, het Gewoon Lageronderwijs en drie leerjaren Mulo. Dus Kleuter A+B +GLO 6 +Mulo 3 =11 jaar. Dit is het 11 jarig basisonderwijstraject dat aanvankelijk uitgevoerd 'zou' of had moeten worden. Ik heb opgemerkt dat onder andere door beïnvloeding van mensen die nog een sterk koloniale mind hebben, het uitgezette traject qua structuur en inhoud, zonder enige vorm van objectieve en kwalitatieve evaluatie, verlaten is. Suriname moet volgens deze infiltranten en dienaars van het neokolonialisme, een Basisonderwijs a la model Nederland invoeren. Want dan pas is het goed. Kolonisatie van de mind heet dat. Het jammerlijke is dat politici die zich voordoen als voorstanders van het in 1949 structureel in gang gezette dekolonisatieproces, geen enkele handeling plegen of hebben gepleegd om de neokolonialisten te weerhouden hun opdrachten uit te voeren. De president heeft zelf toegelaten dat een van de neokolonialisten tot zijn adviesgroep is doorgedrongen en zelf belast is geworden met onderwijs aangelegenheid via de Taksforce onderwijs. Dat is een zware klap in het gezicht van oud en jong dekolonisatoren.

Dit zijn kritiekpunten die als reflexiebron hebben, het gedrag van de Surinamer zelf en niet van de ex-kolonisator. De bewuste persoon is niet alleen een koppige betweterige, maar mist ondanks zijn doctorstitel de kennis en kunde om een modern concept onderwijshervormingsplan te ontwikkelen en te monitoren. De faliekante mislukking van de taksforce onderwijs is ondertussen bekend in de gemeenschap. Ik kom met een speciale bijdrage over de Taksforce onderwijs nog voor eind oktober uit. Het gevolg van het wijzigen van de onderwijsinhoudelijke vernieuwingsstrategie, is dat het BEIP praktisch niet meer in zijn aanvankelijke vorm wordt uitgevoerd. Dit programma vertoont hier en daar een beeld van rommeligheid. Vooral bij de implementatie van de 'nieuwe' curricula. Er worden nu bestaande Nederlandse methoden geadopteerd en geadapteerd aan de Surinaamse situatie.

Dit is in mijn conceptie totaal iets anders dan de versurinamisering van de inhoud van ons basisonderwijs. Voor wat betreft de Versurinamisering van het onderwijs qua structuur, wordt door BEIP haast geen woord gerept. Dit, terwijl het MINOWC een loan-agreement met de IDB op basis van een 11 jarig Basisonderwijstraject is aangegaan. In augustus is in dit kader overleg gepleegd om onder andere additionele middelen vrij te krijgen. Vele aangetrokken kaders verlaten het BEIP-schip. Kennelijk als gevolg van desoriëntatie en frustratie. In elk geval is overduidelijk hoe het gelukt is aan de koloniaal gezinde krachten om invloed te krijgen in het Surinaamse dekolonisatieproces op zoek naar eigen identiteit. Dit is maar een heel kleine fractie van voorbeelden hoe de infiltratiestrategie van de ex-kolonisator werkt.

Een algemeen kritiekpunt is dat de infiltratie kans van slagen krijgt door hand en spandiensten die Surinamers zelf hieraan verlenen. De meeste mislukte Surinamers in vooral Nederland,blijken in vele opzichten een regelrechte gevaar te vormen voor de ontwikkeling van Suriname. Terwijl zij totaal gedesoriënteerd zijn op het gebied van de Surinaamse werkelijkheid in sociaaleconomisch, cultureel-educatief opzicht, denken zij de les te kunnen voorlezen aan de categorie Surinamers die hier zijn gebleven en niet vervreemd zijn van de Surinaamse werkelijkheid. Volgt u maar de reacties/posts op Facebook en dan zult u opmerken dat de hierboven genoemde groep Surinamers in Nederland op basis van absurde informaties gebeurtenissen in Suriname benadert. In werkelijkheid zijn deze Surinamers in vele gevallen dienaars van het neokolonialisme (meer van de mind).
Vele ogen zijn, voor wat het beleidsgebied onderwijs betreft, gericht op de jongeman met de doctrine 'korte metten, harde taal' om de vernieuwingen een authentieke Surinaamse wending te geven, uiteraard in positieve zin.

Bert Eersteling