Soeki Irodikromo: Hoogste tijd voor Nationaal Museum

De solo-expositie Bigiyari, van kunstenaar Soekidjan ‘Soeki’ Irodikromo, is donderdagavond geopend in Readytex Art Gallery. Ongeveer veertig
eigenzinnige expressieve ‘Soeki’s en nieuwe realistische schilderijen vertellen zijn verhaal over Suriname: een culturu komakandra. “Ik leef en werk voor mijn land en laat mijn stukken voor jullie, Surinamers achter”, zegt hij aan Starnieuws. “Wij hebben een Nationaal Museum nodig. Het is de hoogste tijd en als het moet, ben ik bereid op straat te slapen om dit af te dwingen.”

Soeki (70) werkt ruim 50 jaar lang als kunstenaar. Hij zegt dat de samenleving een heel onstuimige geschiedenis kent. De één zijn opa komt uit India, de andere haar oma uit Afrika, Indonesië, Libanon, China of Nederland. “Wij zijn het verplicht aan ons nageslacht om onze achtergrond te illustreren, in beeld te brengen en te tonen aan onze kinderen en de wereld in dit Nationaal Museum.” De kunstenaar zegt dat de jaarlijkse Nationale Kunstbeurs (NK) steeds aantoont dat er behoefte bestaat onder de Surinamers, met de name de jeugd om naar kunst te kijken en hierover te leren. “Wij kunstenaars werken voor de gemeenschap.” Een werkstuk verkopen is om eind van de maand licht en water te betalen, geeft hij aan. “Maar permanent hangen in een Nationaal Museum is pas waardering en erkenning van ons werk.” Hij zegt daarom niet al zijn werken te willen verkopen, “sommige hou ik thuis achter. Voorlopig voor de kleinkinderen met de boodschap: bestemd voor het museum.”

Eerlijk, oprecht en emotioneel
Eerder heeft collega kunstenaar Erwin de Vries gepleit voor zo een museum. De Vries kon gisteravond niet bij de opening zijn. Kunstenaars aangesloten bij de Federation of Visual Artists in Suriname (FVAS) hebben zijn cadeau en dat van hen aan Soeki overhandigd. Al dansend op de live gamelan muziek hebben zij hun beschilderde Djaran Kepang paardjes en een houten wandelstok uit Pikin Slee aangeboden. “Een ode aan een collega, waardering voor een meester, dank voor vriendschap”, omschrijft FVAS-secretaris Kit-Ling Tjon Pian Gi het gebaar. “Soeki is eerlijk, oprecht en emotioneel in zijn werk. Dat maakt een stuk tot een Soeki”, vertelt Tjon Pian Gi. “Hij heeft de Cobra-stijl naar zijn eigen identiteit verwerkt.”

Kunstliefhebber Anne Haarsma is in zijn openingswoord ingegaan op deze kunstenaars stijl, link met Soeki en zijn vrije expressieve stijl van schilderen.
Sri Irodikromo, oudste dochter en zelf ook kunstenaar, is trots op haar vader. Zijn spontaniteit, ‘pats boem’ besluiten en liefde voor de Javaanse kunst en cultuur, ziet zij gelijk terug in zijn werk. “Wat hij voelt en denkt op dat moment, zet hij op het doek.” Ik heb zijn paletmes gebruik overgenomen. Waar hij juist met deze techniek begint en met een kwast afmaakt of met een doek afveegt, doe ik het omgekeerde. Volgens Sri gebruikt haar vader verschillende en meer donkere kleuren zoals bruin. Zijn schilderijen kenmerken zich door streepjes en vakjes (kubussen). Vorig jaar is Soeki anders gaan werken. “Hij belde me en zei kom kijken. Het was realistisch. Gezichten waren plotseling geaccentueerd.” Soeki lacht om de ommekeer in zijn werk. “Ik had gewoon behoefte en mijn gevoel zei ‘ga terug’, misschien lukt het om weer natuurgetrouw te schilderen.” Hij benadrukt dat zijn oude stijl ook in deze nieuwe werken te zien is. “Ik heb veel plezier er in gehad, maar na vandaag weet ik niet of ik ermee doorga. Realistisch schilderen vergt veel meer tijd.

Soeki, de kampongjongen van plantage Pieterzorg (Commewijne), is drie keer onderscheiden door de Staat. Zijn grootste schilderij is twee bij twee meter en zijn hoogste kunststuk ‘Gunungan’, is negen meter hoog. Hij blijft dromen over de samensmelting van de Surinamers en éénwording. “Als Surinamer zet ik die droom al op doek.”


De solo-expositie Bigiyari Soeki Irodikromo loopt van vandaag tot en met zaterdag 1 augustus in Readytex Art Gallery.