Identiteit, een proces naar echte vrijheid...

Was het alleen om de satire en zelfs om de vele oeverloze discussies op sociale media, zou er wat mij betreft geen reden zijn voor dit ingezonden stuk. Echter valt op te merken dat in toenemende mate bij gelegenheid, zoals rond de herdenking van de afschaffing van de slavernij op 1 juli 1863 en de onthulling van het wapen van Suriname op de voorgevel van het presidentieel paleis, er nogal wat meningen zijn geventileerd. Meningen die mijns inzien de nazaten van de tot slaaf gemaakte Afrikanen beroven van het willen hebben van een eigen identiteit, van het op hun eigen manier willen afrekenen met een periode waarin zij niet alleen, geen enkel bestaansrecht hadden als mens, maar wel als werkobjecten en waarin zij een behandeling hebben ondergaan, die je zelfs de smerigste straathond niet zou toewensen.

Ik zou meteen de meningenreeks en stellingen kunnen verwerpen als reactie op deze inleiding met,: ‘Daar gaat er weer één met een trauma over het slavernijverleden - weer één die zich niet kan losmaken van die slachtofferrol - alweer het geklets over slavernij - alweer één die zit te schelden op Nederland en de nuttige en positieve zijde van de slavernij niet ziet. Die nakomelingen van die Afrikanen moeten blij zijn dat Nederland hun voorouders naar hier heeft gebracht anders zaten ze nog in het God-vergeten Afrika met alle armoede die je, je maar kan bedenken, etc etc etc… Zo kan de reeks nog worden aangevuld met tal van zienswijzen, meningen en stellingen die geuit worden bij de herdenking van 1 juli 1863, over de positie van de nakomelingen van de tot slaaf gemaakte Afrikanen en de rol die Nederland als kolonisator hierin heeft gespeeld. En wat dacht u van dit laatste … ‘weer eentje uit de hersenloze paarse familie, hoepel maar op terug naar Afrika’ ...hahaha...

Ook dit jaar hebben dit soort stellingen en meningen grond gevonden in de onthulling van het wapen van Suriname op de voorgevel van het presidentieel paleis. De meest opmerkelijke vind ik toch wel die, dat als het wapen van Amsterdam, de familie Van Sommelsdijk en de Geoctroyeerde Sociëteit (vroegere eigenaren van Suriname) wordt verwijderd, dan ook meteen het paleisgebouw als symbool van de slavernij met de grond gelijk moet worden gemaakt, samen met alle andere historische koloniale gebouwen, het Nederlands niet gesproken moet worden, dat nazaten van tot slaaf gemaakte Afrikanen hun van Nederland afkomstige naam moeten verruilen voor een Afrikaanse en het Christendom bij wet verboden zou moeten worden etc etc etc.

Dit alles consequent stellen aan het verwijderen van het Nederlandse wapenschild is je reinste misplaatste onzin. Het is beledigend en zelfs discriminerend naar de nazaten van de tot slaaf gemaakte Afrikanen. Die hebben net als hun voorouders vooral niet gezorgd voor het slavernij verleden, maar zijn zij wel de slachtoffers daarvan. Ja zeker slachtoffers en dat zullen zij blijven, niet alleen omdat de impact van die periode hun tot in hun ziel heeft gekerfd, maar zeker ook net zo lang zij bloot gesteld worden aan dit soort denigrerende en discriminerende opmerkingen, die het slavernij verleden bagatelliseren en de nazaten berooft van een helend proces waarin het vinden van een identiteit en hun waardigheid van cruciaal belang is.

Net als andere etnische groepen die gelukkig kunnen spreken van immigratie is Suriname het thuisland geworden van de nazaten van de tot slaaf gemaakte Afrikanen. Een thuis waar je niet bang voor hoeft te zijn dat je vrijheid je wordt ontnomen, een thuis waarin je de tekenen draagt van een verschrikkelijk verleden dat je voorouders met bloed hebben overwonnen, een thuis waarin je zelfbeschikkingsrecht wordt gewaarborgd, maar ook een thuis dat een decor heeft van dat verschrikkelijk verleden, dat je nimmer zal kunnen uitwissen. Het verwijderen van het symbool van de vroegere eigenaren van Suriname indiceert dan ook op geen enkele manier de behoefte die historie ongedaan te maken. Het paleis van de gouverneurs, nu het presidentieel paleis in een onafhankelijk Suriname heeft zeker na 1975 een andere betekenis.

Het is het symbool van herwonnen vrijheid op de kolonisator en het symbool van verschillende etniciteiten en culturen. Het wordt volledig naar en voor Surinaamse gewoonten gebruikt. Het is een Surinaamse identiteit, net zo ook je naam en waarin je gelooft. Het aanhouden van het wapen van de vroegere eigenaren correspondeert op geen enkele manier met deze vrijheidsgedachte. Dat wapen symboliseert slechts het eigendomsrecht van de vroegere eigenaren van de toenmalige kolonie op zowel het land als de mensen die er onderdrukt werden. Ik ben het er volledig mee eens dat, dit symbool goed geconserveerd in een museum (noem het maar slavernij en immigratie museum) moet worden opgeslagen. Toen ik vernam dat het verwijderen van het symbool in strijd zou zijn met de internationale werelderfgoedregels, schoot meteen door mijn hoofd ….F@#$… die regels dan maar, als die bijdragen tot het ontnemen van die vrijheidsgedachte.

Over de Nederlandse taal en het aannemen van een Afrikaanse naam zal ik de ruimte besparen; wel wil ik betwisten dat de intrede van het Christendom in Suriname weliswaar een indirect gevolg is van de Europese/Nederlandse overheersing/onderdrukking, maar absoluut niets te maken heeft met het slavernijverleden. De intrede van het Christendom heeft gelukkig ook niet geresulteerd in het afdoen van de eigen cultuur. Overigens vonden de slaveneigenaren in de Bijbel voldoende rechtvaardiging voor, wat door de Verenigde Naties genoemd worden ‘schaamteloze mensenrechtenschendingen tijdens het slavernijverleden.

Als overtuigd Christen ben ik die rechtvaardiging nooit tegengekomen in het Christendom. De weg naar mentale en absolute vrijheid, zoals Bob Marley dat heeft uitgedrukt, spoort ook aan tot verheffen van de eigen waarde. Ik kan mij dan ook totaal niet terugvinden in het streven om herstelbetaling te krijgen van de kolonisator voor wat zich toen heeft voorgedaan. Wie goed het slavernijverleden heeft bestudeerd zal met mij tot de slotsom komen dat, dat voor al het geld op deze aarde nog niet valt te compenseren. Wat zullen de nazaten nog overhouden van hun eigenwaarde daarna, of zullen zij daarmee voor eeuwig zwijgen over het slavernijverleden zoals de ex kolonisator dat graag wilt? Wat wel te compenseren valt en aannemelijk is, is eerherstel, eigen waarde, zelfbeschikkingsrecht, trots zijn op je vrijheid, het recht je eigen identiteit te bepalen en op wat je met die herwonnen vrijheid van jezelf hebt weten te maken.
Vrijheid is het hoogste mensengoed. Wat we zullen zijn is wat we van ons zelf hebben gemaakt en de vrijheid die we als individu ervaren is alleen vrijheid te noemen wanneer we onszelf als niet onderdrukte mensen met die vrijheid kunnen identificeren.

Wilfred Leeuwin