Rechtbank vonnist: Nederland moet uitstoot verminderen

Een Nederlandse rechtbank heeft de overheid bevolen om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2020 met minstens 25% te verminderen. Milieuactivisten hopen dat de uitspraak een precedent zal scheppen voor andere landen.

Actievoerders hebben de zaak naar de groene tafel gebracht namens bijna 900 Nederlandse burgers. Ze hebben aangevoerd dat de overheid de wettelijke verplichting heeft om haar burgers te beschermen tegen de gevaren van de klimaatverandering. De overheidsadvocaten hebben niet onmiddellijk commentaar gegeven op de uitspraak van de rechtbank in Den Haag.

Nederland is laag gelegen en kwetsbaar voor overstromingen die met de stijgende zeespiegel alleen maar kunnen verslechteren. Jasper Teulings van Greenpeace noemt de uitspraak een historische mijlpaal. "Het verschuift het hele debat. In België en Filipijnen worden andere gevallen voor de rechter gebracht. Dit is het begin van een golf van klimaatrechtszaken.”

Druk
Het vonnis is niet alleen ongekend in Europa, maar ook onverwacht. Het zet de Nederlandse regering onder druk om haar verplichting om de uitstoot te verminderen, na te komen. In termen van de praktische uitvoering, heeft de regering al ingestemd met de sluiting van kolencentrales, een drastische vermindering van gaswinning in het noorden van het land en de verhoging van het gebruik van windmolens en zonne-energie.

De rechtszaak zet druk op het land om het proces om te voldoen aan de doelstellingen en meer energie-efficiënt te worden binnen vijf jaar, te versnellen. De uitspraak is wettelijk bindend, en is gebaseerd op 'Tort Law', een algemeen en universeel concept dat in wezen verwijst naar de plicht om zich te onthouden van het veroorzaken van schade.

Volgens de rechtbank zou Nederland op basis van het huidige beleid slechts 17% vermindering bereiken tegen 2020, dat is minder dan andere landen."De partijen zijn het erover eens dat de ernst en de omvang van de klimaatverandering het noodzakelijk maken om maatregelen te nemen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen," luidt het vonnis.

Zorgplicht
De rechtszaak is aangespannen onder de mensenrechten wetten door stichting Urgenda, die zich inzet voor duurzaamheid. De stichting vindt –en krijgt de rechtbank aan haar zijde- dat Nederland een zorgplicht heeft voor zijn burgers en om het milieu te verbeteren. In haar betoog zegt de stichting dat tenzij er snel maatregelen worden genomen, de volgende helft van deze eeuw er sprake zal zijn van extreem weer, krimpende ijskappen en voedsel- en watertekorten.

Nederland dat bijzonder kwetsbaar is, moet nu zijn uitstoot met een kwart terugbrengen ten opzichte van 1990. Om de doelstellingen te halen, zijn harde maatregelen nodig. Kolen en gas voorzien in een groot deel van de energiebehoefte van Nederland. Het land loopt achter Denemarken en Duitsland in het gebruik van hernieuwbare energiebronnen.

De Nederlandse overheid kan in beroep gaan bij een hogere rechtbank, maar het is onduidelijk hoe de uitspraak zal worden afgedwongen. De Europese Unie heeft zich onlangs ten doel gesteld om de uitstoot tegen 2030 te verminderen met 40%.