Geen volledige belevenis persvrijheid bij mediabedrijven

Persvrijheid zoals bedoeld door de Verenigde Naties en vastgelegd in de grondwet en internationale verdragen, wordt in Suriname nog in geringe mate beleefd. Tot die conclusie komen verschillende senior journalisten en hoofdredacteuren bij de verschillende mediabedrijven. In gesprek met Starnieuws noemen zij de politieke betrokkenheid en angst voor represaille de grootste bedreigingen die volgens hen de laatste jaren hebben geleid tot de weg van zelfcensuur. Vandaag is het Wereld Persvrijheidsdag.

“Ik ben als senior journalist wel erg teleurgesteld geraakt in het journalistieke beroep en wat van de persvrijheid is geworden”, zegt Arney Belfor, hoofd van de nieuwsredactie bij Radio 10. “Als ik zie wat we met z’n allen produceren, wat we zeggen, hoe we ons gedragen als journalisten, dan vraag ik me af waar we naar toe gaan met dit beroep en welke maatschappelijke waarde we nog hebben”. Belfor is bijkans 25 jaar journalist. Hij komt tot de conclusie dat in de afgelopen jaren de journalistiek en de persvrijheid een eigen Surinaamse versie hebben gekregen die maar tot de landsgrenzen reikt. “Daarbuiten kom je er nergens mee, want hoe goed of slecht het in andere landen ook gaat, er is een zekere mate van beroepsethiek. Hier wil elke journalist een eigen invulling geven aan het beroep. Onze journalisten hebben naar mijn gevoel weinig of geen passie voor het beroep, erger nog ze willen het beroep uitoefenen zonder bestaande standaarden en normen”, zegt Belfor.

Betrokkenheid bij politiek
Het is het niet naleven van die standaarden en normen die volgens Roy Jong A Fat, hoofd van de nieuwsredactie bij de Surinaamse Televisie Stichting (STVS) maken dat wat hem betreft er nog niet gesproken kan worden van persvrijheid in Suriname. Als verantwoordelijke voor de nieuwsredactie bij de staatstelevisie is het een constante strijd de onafhankelijkheid die hoort bij het beroep en hand in hand gaat met de persvrijheid, te behouden. “Ik moet eerlijk zeggen dat ik er nog weinig van heb gezien in de enkele jaren dat ik bij de STVS zit, los van een recent geval waarbij de leiding van de STVS heeft willen ingrijpen in het nieuws. Daartegen heeft de volledige redactie zich verzet en zijn we nog steeds bezig die kwestie op te lossen”, zegt Jong A Fat. Volgens hem moet het besef bij de overheid worden ingebracht dat ook bij een staatsmedium de onafhankelijkheid van de nieuwsredactie gewaarborgd moet blijven. “Als het station wordt gebruikt voor overheidspropaganda, mag dat van mij ook al willen ze de eerste zijn, maar aan het nieuws komen dat is onacceptabel. Het is juist die relatie met de overheid, die maakt dat bij ons journalisten bij voorbaat zelfcensuur plegen, omdat ze er al rekening mee houden dat de leiding, de regering of regeringsgezinde personen een bericht niet leuk gaan vinden”.

Jong A Fat en Belfor wijzen er op dat de passiviteit in het beroep veel te maken heeft met de betrokkenheid van journalisten bij politieke partijen. Beide eindredacteuren stellen met zekerheid dat behoorlijk veel journalisten op de betaalrol staan van politieke partijen, zo niet politici. “Als we daar tegen niet vechten zal er nog lang geen sprake zijn van persvrijheid en zullen we maar oppervlakkig nieuws brengen uit seminars en persconferenties. Ik zou wel graag zien dat ook bij de STVS in een live programma we de president confronteren met de vraag hoe hij omgaat met het 8 december strafproces en als hij niet de persoon is die met het ultieme antwoord, dus de waarheid, op de proppen zou moeten komen. Als journalist zou dat moeten kunnen zonder dat ik bang zou zijn dat het gevolgen voor mij zou kunnen hebben”, zegt Jong A Fat.

Balans houden
Als hoofd van de nieuwsdienst bij ATV, is het voor Carla Boetius iets makkelijker de persvrijheid te beleven. “We zijn met een klein team, maar ons voordeel is dat we een semioverheidsbedrijf zijn. Dat is bij wet vastgelegd. Dat geeft ons de ruimte om de persvrijheid beter te beleven”, zegt Boetius, die al langer dan 25 jaar in het beroep actief is. Volgens haar heeft hoofdredacteur Guno Cooman, weinig tot helemaal geen bemoeienis met de nieuwsredactie. “Hij vraagt ons wel om te zorgen dat de balans wordt gehouden. In het verleden is wel de wens uitgesproken door een voormalige leiding dat ATV de regering niet kritisch zou bejegenen, maar daar hebben we ons nooit aan gehouden. Aan de andere kant pleeg je ergens wel censuur wanneer bijvoorbeeld Telesur (moedermaatschappij van ATV) niet zo positief in het nieuws komt, dan maak je toch nog een bepaalde keus hoe dat nieuws te brengen zonder de belangen van Telesur te schaden”, zegt Boetius.

“Mij bekruipt het gevoel en eigenlijk de zekerheid dat er vooral in deze politieke periode naar verkiezingen toe behoorlijk wat zelfcensuur wordt toegepast, maar het valt mij ook op dat behoorlijk veel journalisten verbonden zijn aan politieke organisaties en daardoor geen diepgang in hun artikelen of berichten weten te brengen”, zegt Alirio Polsbroek, hoofdredacteur van de Times of Suriname. Hij zegt er alles aan te doen dat bij hem op de redactie persvrijheid hoog wordt gehouden. “Iedereen weet dat de eigenaar van deze krant een loyalist is van de regering, maar als hoofdredacteur zal ik er alles aan proberen te doen dat de man zijn politieke kleur geen invloed heeft op de redactie”. Polsbroek heeft op zijn redactie die vrijwel een nieuw team is, de maatregel doorgevoerd dat wie actief en openlijk bezig is met partijpolitiek dat liever direct kenbaar kan maken. “Dan weet ik dat ik die personen niet kan gebruiken om nieuws te maken”, zegt Polsbroek.

Wilfred Leeuwin