Nigeria: Politiek gokspel of wortels aansterkende democratie

De presidentsverkiezingen in Nigeria zijn net achter de rug. Muhammadu Buhari (All Progressive Congress/APC), een ex- generaal in het leger, heeft geschiedenis gemaakt, door voor het eerst een zittende president, Jonathan Goodluck, leider van de People’s Democratic Party (PDP), weg te stemmen. Hoewel met de overwinning van Buhari, er een belangrijke weg is ingeslagen voor de verdere opbouw en ontwikkeling van de natie, blijft de vraag echter, hoe de politieke toekomst zich verder zal ontwikkelen tegen de achtergrond van zichtbare radicalisering en extremisme, waarmee de regering thans worstelt.

Politieke/demografische Structuur
Nigeria staat met een bevolkingspopulatie van 173.6 miljoen bekend als het land met de hoogste bevolking op het Westafrikaanse continent. Het heeft een oppervlakte van 923,768 vierkante km, met meer dan 250 etnische groepen en ongeveer 500 inheemse talen. De 4 voornaamste etnische groepen zijn: Hausa (21%) and Fula (11%) in het noorden, Igbol (18 %) in het Zuidoosten en Yoruba (21%) in het Zuidwesten. Uit de veelheid aan godsdiensten die Nigeria heeft, voeren het Christendom en Islam de boventoon.

Nigeria heeft een federale politieke structuur, een parlement met twee kamers: een Senaat met 109 afvaardigden uit 36 deelstaten, inclusief 1 uit Ajuba, gekozen voor 4 jaar en onder leiding van een Senaatspresident. Daarnaast heeft het een Huis van Afgevaardigden, met 360 vertegenwoordigers, onder leiding van een ‘Speaker of the House’. In het Nigeriaanse federale staatsbestel, is het politieke machtscentrum en bestuur zowel centraal (Ajuba) als decentraal (de deelstaten).

De onlangs gekozen Buhari, ondertussen 72 jaar, afkomstig uit de staat Katsina, is niet geheel nieuw in de Nigeriaanse politiek. Hij is een voormalige militaire leider, kwam aan de macht in de periode 1984-1985, na een succesvolle staatsgreep eind 1983. Tijdens zijn bewind verwierf hij de reputatie voor een harde aanpak van de corruptie, het bijbrengen van discipline en normen in de samenleving. Echter, hij liet meer dan 500 burgers uit verscheidene delen van de samenleving opsluiten, een kwestie die hem in opspraak bracht en zijn politieke intenties in vertwijfeling bracht, vanwege de schendingen van mensenrechten.

Diepere beleving democratie
Met de respectvolle erkenning van de verkiezingsuitslag door Jonathan, is volgens velen, Nigeria thans op weg naar een diepere en waardige beleving van zijn democratie. Immers, een weigering voor acceptatie van zijn nederlaag, waarvoor velen vreesden, zou het land regelrecht in chaos, anarchie en een politiek vacuüm hebben gestuwd. Een angst voor wederom een militaire ingreep, speelde eveneens parten. Dat zou een onmiskenbare terugslag zijn voor land en volk en voor het sedert 1999 in gang gezette politieke en democratische ontwikkelingsproces. Met zijn vastgehouden persoonlijke en politieke principes zal president Jonathan ongetwijfeld de geschiedenis ingaan als een ware leider die het belang van zijn natie en de democratie boven politiek populisme en persoonlijke ambities heeft geplaatst.

Sceptici twijfelen aan de ware intenties van de vertrekkende president, en beweren dat er geen ruimte was voor ‘foulplay’, dit, vanwege de prominente aanwezigheid van verkiezingswaarnemers, m.n. van de Afrika- en de European Unions. Daarnaast zeggen ze, was het de waakzaamheid en alertheid van het volk zelve, die tot dit positieve proces hebben bijgedragen, daarbij ondersteund met een ingevoerd systeem van biometrische vingerprint scanners, alhoewel dit laatste, naar is gebleken, niet helemaal feilloos ging. Maar het volk nam blijkbaar dit technisch mankement op de koop toe, dan het risico van een eventuele regelrechte confrontatie tussen de twee rivaliserende partijen om de uitslag. Ook de rol van de sociale media en de aanwezige vrijwillige waarnemers met hun mobiele telefoons en andere communicatie middelen hebben een cruciale rol gespeeld in het informatie proces.

Nu de verkiezingen achter de rug zijn, staat Buhari enorme nationale en internationale uitdagingen te wachten. Nigeria worstelt met cruciale vraagstukken van sociaal- economische aard, die om kordaat handelen en politieke oplossingen vragen. Zo valt te denken aan hervormingen in de kwijnende agrarische sector, (meer dan 1/3 van Nigeria’s grondgebied leent zich voor agrarische en agro-industriële ontwikkeling), de aanpak van de alarmerende werkloosheid, de diversificatie van exporten (en dus de ‘petrol-based’ economie minder kwetsbaar te maken) en verhoging van producties en -capaciteiten. Vandaag de dag, leeft ongeveer de helft van de Nigeriaanse bevolking beneden de armoede grens in dit olierijke land, terwijl minderheidsgroepen geen toegang hebben tot basis voorzieningen, als onderwijs, gezondheidszorg, water, en onderdak, een situatie die snel om politieke interventies vraagt.

Nigeria heeft ook een belangrijke uitdaging m.b.t het vraagstuk van binnenlandse veiligheid en stabiliteit. Nationaal en international is er zorg voor toenemende terroristische aanslagen van Islamitische groepen, Boko Haram en Ansaru, vooral in de landen rond de Chad Basin, (Cameroon, Chad en Niger). Boko Harams aanslagen en terroristische activiteiten vragen om krachtig ingrijpen en politieke besluitvaardigheid. Volgens een rapport van de Hoge Commissaris voor Mensenrechten (OHCHR), Zeid Al Hussein, zijn er sinds 2009, 15.000 burgers dood gegaan, als gevolg van deze terroristische activiteiten. Vrouwen en kinderen zijn ontvoerd en spoorloos verdwenen, zoals de gijzelingen van 200 schoolmeisjes in Chobok (in het noordoosten) vorig jaar in april, terwijl mishandelingen en seksueel misbruik geen uitzonderingen zijn. Banden met Al- Shabab, en ISIL (Islamic State in Irak en Levant), geven extra zorg, en vragen Nigeria’s standvastig antwoord, al dan niet met regionale en internationale steun, zoals de Unie van Afrikaanse Staten (AU) en de Verenigde Naties (VN).

Met zijn recente overwinning heeft Buhari derhalve veel uitdagingen, om het politieke schip in de juiste richting te varen, en in onstuimig politiek vaarwater zich omzichtig en behoedzaam te manoeuvreren. Veel zal ook afhangen van zijn politieke leiderschap, zijn wijze en gebalanceerde besluiten, alsmede de nationale ontwikkelingsstrategie die hij zal uitzetten voor de komende 4 jaar.
Aandacht voor ‘good governance’ en democratie, aanpak van corruptie en transparantie in openbaar bestuur, respect voor de mensenrechten, garantie voor veiligheid en stabiliteit, rechtsbescherming, en een krachtige aanpak van de vele sociale economische vraagstukken, werkloosheid en politieke hervormingen, zijn enkele van de aandachtspunten, die hem zullen volgen. De verrassende verkiezingsuitslag in Nigeria laat nog eens zien dat democratie een levendig mechanisme is en dat gekozen leiders, zoals Buhari, in dit West-Afrikaanse land met de grootste bevolkingspopulatie op het continent, het niet makkelijk zullen hebben om de vele politieke, sociaaleconomische uitdagingen te doorstaan. Met de aankomende nieuwe President is Nigeria ongetwijfeld op weg naar een nieuwe politieke tijdsfase, met hoge verwachtingen van zijn volk en de internationale gemeenschap.

Sardhanand Panchoe
(Botswana)
14 April 2015.