Lex specialis versus lex generalis

Beste redactie van Starnieuws.

Op uw nieuwssite verscheen hedenochtend een artikel van de hand van de heer Eugéne van der San getiteld “Verkiezingen Uitstellen?”, maar handelend over “de kwestie over wie de kandidatenlijsten moet ondertekenen” bij de indiening daarvan bij de diverse hoofdstembureaus.

Alhoewel direct opvalt dat de titel van het artikel de lading daarvan niet dekt, is mijn schrijven niet bedoeld om me te mengen in een polemiek of de indiening van deze of gene kandidatenlijst geldig is of niet.

De reden van mijn reactie is slechts om te voorkomen dat een pertinente juridische onjuiste stelling, geponeerd door een persoon die zich regelmatig laat voorstaan het staatsrecht te beheersen, door uw lezers voor waar wordt aangenomen.

In een poging een bepaald standpunt te verdedigen stelt de heer van der San in zijn artikel: “In deze hebben wij te doen met een Kiesregeling en Kiesbesluit, een LEX Specialis gaat voor een LEX Generalis”.
Ik neem aan dat de redactie van uw medium geen typefout heeft gemaakt en dat het de letterlijke woorden van de schrijver zijn, immers hem kennende neem ik ook aan dat hij uw redactie in dat geval nu reeds had gecorrigeerd.

Elk het recht inleidend leerboek behandeld de derogatie beginselen. Dat zijn de beginselen op grond waarvan in het recht bepaald wordt wanneer een wettelijke regeling voorgaat boven een andere wettelijke regeling. Eén van die beginselen is dat een speciale regeling voorgaat boven, ook wel genoemd ”derogeert aan”, een algemene regeling, echter indien het betreft regelingen van gelijke rangorde.

Dit derogatie beginsel, waarbij een speciale regeling (lex specialis) voorgaat op een algemene regel (lex generalis) geldt dus uitsluitend tussen regelingen van gelijke rangorde, b.v. een speciale wet ten opzichte van een generale wet. Een voorbeeld daarvan is de Onteigeningswet versus het Burgerlijk Wetboek, voor zover het betreft de eigendom c.q. het vrij en ongestoord bezit van grond in eigendom.

Het Kiesbesluit is zoals uit haar opschrift blijkt een staatsbesluit, “ter uitvoering van de Kiesregeling” en is dus een “uitvoeringsregeling” van de Kiesregeling. Per definitie is het Kiesbesluit, zijnde een staatsbesluit, dan ook van lagere orde dan de Kiesregeling, zijnde een wet, en kan van derogatie juist op grond van een ander derogatie beginsel in het geheel nooit sprake zijn. Dat andere derogatie beginsel is namelijk dat een hogere regeling altijd voorgaat op een lagere regeling.

Het Kiesbesluit kan dus überhaupt nooit en in geen enkel opzicht derogeren aan de Kiesregeling. Dat is het ABC van de hiërarchie tussen wettelijke regelingen, één van de hoekstenen van het staatsrecht.

Ik hoop uw lezers hiermede van dienst te zijn.

Hugo, A.M. Essed
Paramaribo 14 april 2015