Kanker eist jaarlijks meer dan 14 miljoen levens

Elk uur overlijden er vijf mensen aan kanker. Het aantal personen dat jaarlijks aan deze ziekte sterft, neemt enorm toe. Was dat in 2012 nog 14.1 miljoen, in 2030 zal dat aantal naar schatting zijn opgelopen tot maar liefst 21.6 miljoen.

Vooral in lage- en middeninkomenslanden neemt het aantal doden als gevolg van deze ziekte sterk toe. De impact van het aantal overlijdens als gevolg van kanker wordt onder meer weergegeven in het UNDAF-Suriname 2012-2016 rapport, waarin staat dat “de meeste mensen sterven aan chronische ziekten (cardiovasculaire aandoeningen, kanker, diabetes) en externe oorzaken (voornamelijk zelfmoord en verkeersongevallen)’. UNDAF is het kader voor ontwikkelingshulp van de Verenigde Naties.

Belangrijkste doodsoorzaken
In Suriname staat kanker vanaf 2007 op de tweede plaats van belangrijkste doodsoorzaken. Uit het rapport 'Doodsoorzaken in Suriname 2010-2011' van het Bureau voor de Openbare Gezondheidszorg kan worden afgeleid dat relatief veel Creoolse en Javaanse Surinamers eraan overlijden. In 2010 werd 11.6% (376 gevallen) van alle sterfgevallen veroorzaakt door kanker, een percentage dat in 2011 steeg naar 12.8% (390 gevallen). Prostaatkanker had daarbij een belangrijk aandeel: in 2010 stierven 34 mannen aan deze vorm van kanker, het jaar daarop steeg dit naar 49 overlijdens.

Top vier
In 2012 stierven in het Caribisch gebied maar liefst 79.347 personen aan de diverse vormen van kanker. Prostaatkanker staat daarbij op de eerste plaats met 20%, gevolgd door borstkanker en longkanker met elk 11%, terwijl de vierde plek wordt ingenomen door darmkanker met 9%. Prostaatkanker blijkt overal in de westerse wereld in de top vier te staan van belangrijkste vormen van kanker. Volgens Petra Peeters, hoogleraar Epidemiologie aan de Universiteit van Utrecht, komt dit onder meer omdat mannen in de westerse landen vaker gescreend worden en hun PSA-waarden (Prostaat Specifiek Antigeen) laten controleren, zodat prostaatkanker in een veel eerder stadium kan worden opgespoord.

Omgevingsfactoren
Binnen de Caribische regio blijkt prostaatkanker bij mannen de meest voorkomende vorm van kanker te zijn. Door genetische factoren komt de ziekte vaker voor bij het zwarte ras en Midden- en Noord-Amerika en minder bij Aziaten. Toch komt prostaatkanker weinig voor aan de westkust van Afrika, waar de zwarte bevolking van het Caribisch gebied oorspronkelijk vandaan komt. Volgens Bart Kiemeney, kankerepidemioloog bij UMC Nijmegen, spelen omgevingsfactoren – voeding, rook, milieu, blootstelling aan zonlicht en straling - een veel grotere rol dan genetische aanleg.

Osteoporose
Onderzoek heeft aangetoond dat er een verband bestaat tussen prostaatkanker en osteoporose.
Omdat androgenen (mannelijke hormonen) zoals testosteron de groei van prostaatkanker stimuleren, wordt bij de behandeling ervan vaker gekozen voor hormoontherapie. Deze aanpak is tot nu toe succesvol geweest bij de behandeling van mannen met gevorderde prostaatkanker. Echter blijkt dat een lage testosteronspiegel de groei van prostaatkanker weliswaar kan vertragen, maar ook kan leiden tot verlies van botdichtheid (osteoporose). Met als gevolg botbreuken of het inzakken van het bot. Deze negatieve ontwikkeling kan echter worden voorkomen of sterk worden beperkt door op tijd – indien nodig preventief - de juiste medicatie tegen osteoporose te geven.

Meten is weten
Niet alle mannen ontwikkelen osteoporose als gevolg van androgeendeprivatie therapie. Maar omdat deze hormonale behandeling het risico van deze ziekte kan verhogen, is het van belang een botdichtheidsmeting te doen. Een botdichtheidsmeting met een DEXA-Scan is een veilige en niet-invasieve manier om osteoporose te diagnosticeren, de effectiviteit van behandelingen te monitoren en het risico op toekomstige fracturen te voorspellen. Hoewel verloren gegaan bot moeilijk kan worden hersteld, kan verder verlies van bot worden voorkomen en het nog overgebleven bot met medicijnen worden verstevigd. Door oefeningen, medicijngebruik, het vermijden van vallen kan de osteoporose patiënt(e) mobiel blijven en verdere breuken voorkomen.

Samen tegen kanker
Wereldwijd zorgen prostaatkanker en alle andere vormen van kanker voor meer overlijdens dan hiv/Aids, tuberculose en malaria samen. Maar als gevolg van betere behandelingen overleven ook steeds meer mensen de ziekte. Elk jaar wordt op 4 februari, Wereldkankerdag, extra aandacht gevraagd voor kanker in al zijn aspecten, met name de preventie, vroegtijdige opsporing, behandeling en zorg. Dit jaar is het thema de gezamenlijke strijd tegen kanker, Not Beyond Us. De campagne concentreert zich dit jaar rond vier belangrijke aandachtsgebieden: kiezen voor een gezond leven, vroegtijdige opsporing, behandeling voor een ieder, en het maximaliseren van de kwaliteit van leven.

Bronnen:
- International Osteoporosis Foundation
- Doodsoorzaken in Suriname, 2010 – 2011, Bureau voor de Openbare Gezondheidszorg
- Bot & Prostaatkanker, Prof. dr. Rob Pelger, Leids Universitair Medisch Centrum
- http://www.iofbonehealth.org/facts-statistics
- http://www.kwfkankerbestrijding.nl
- http://www.worldcancerday.org/
- International Agency for Research on Cancer
- World Health Organization
- Cancer Research UK