‘Van Ella! zullen ze nog veel meer horen’

Ik ken Ella Fitzgerald niet, maar Denise Jannah heb ik vaker op de radio gehoord, zegt Christiaan van Daal, computerdocent in het Blindencentrum. Van Daal, zelf blind zat maandagochtend op de eerste rij in theater Thalia. “Ik heb vandaag kennisgemaakt met Ella, nota bene live”, lacht hij verblijd na afloop. De hele samenstelling: voordacht, muziek en zang, de, bestempelt Van Daal als topniveau. “En het zijn Surinamers die dit op wereldniveau brengen.”

Naast personen van het Blindencentrum, hebben leerlingen van de Mytylschool, seniorenburgers uit tehuizen, schoolkinderen uit Brokopondo het theaterstuk ELLA! bijgewoond. Een sociale voorstelling, gesponsord door De Surinaamsche Bank rond haar 150jarig jubileum. Wanneer de theaterdeuren openen en de senioren na afloop de zaal verlaten, hoor je personen hun herinneringen ophalen en koppelen aan de muziek van de zwarte Amerikaanse Queen of Jazz Ella Fitzgerald. Andere zijn lovend over Jannahs verborgen acteertalenten.

Jörgen Tjon A Fong, tekstschrijver en regisseur (Urban Myth) van ELLA! heeft vanaf vrijdagavond, het publiek op meesterlijke wijze laten kijken naar de vele ups en downs in Fitzgerald leven en carrière (geboren in 1917 en overleden in 1996). Met lichteffecten, muziek, swing, jazz en bepopzangnummers, blues en geprojecteerde zwart-wit videobeelden laat hij Ella’s verhaal in de ik-persoon door Jannah vertellen. Het publiek maakt kennis met Ella de jeugdige, tiener, straatbende lid, hosselaar, carrièrevrouw, verliefde, moeder en oude zangeres. Naast dieptepunten als de dood van haar moeder, zijn er hoogtepunten zoals de doorbraak van Ella tijdens de Amateur Night (Apollotheater) en haar eerste optreden in de deftige Mocambo Club.

“Ik had tranen in mijn ogen bij de scene over Ella’s echtscheiding. De struggle tussen het persoonlijke en zakelijke leven”, vertelt Louise Eduard-Naarden. Zij is student zanger aan het Conservatorium Suriname en is samen met acht medestudenten naar het theaterstuk komen kijken. “Ik zat in mijn stoel en bedacht hoe artiesten inderdaad moeten presteren, omdat het publiek wacht, een bedrijf heeft betaald, maar niemand kent je zorgen.” Naarden specialiseert zich in Jazzmuziek, zingt nummers van Fitzgerald en heeft eerder met Jannah gezongen. Jannahs versie van Basin Street Blues, een duet van Fitzgerald en Louis Armstrong, heeft indruk op haar gemaakt. “Dat gevoel dat Jannah in mij teweeg heeft gebracht, is geweldig. Ze deed Armstrong na, en dat zonder te kuchen erna.” Het nummer en de scene vooraf waar Ella vertelt over ‘Satchmo’, Armstrongs drugssmokkel in Amerika, scoorde elke keer luid applaus en gejubel.

Na lang vragen, beaamt Jannah heel bescheiden dat zichzelf inderdaad heeft overtroffen in ELLA! Ik ben een fan van tante Ella, ze is bijzonder, merkt ze op, “zij lijkt op mijn oma Jo en ik heb hierdoor een extra band met haar”. Fitzgerald heeft tientallen awards gewonnen en meer dan 40 miljoen albums verkocht. Er is al veel gedaan voor Ella, eerbetoon, prijzen en ook terecht, vindt Jannah, “maar deze vorm, dit theaterstuk is apart en integer geschreven. Ik heb bewust geen beelden over haar bekeken of haar bestudeerd, want voor je het denkt zou het een parodie, karikatuur kunnen worden.” Jannah koos daarom voor een geestelijke aanpak: kruipen in de Ella’s huid, door te proberen te voelen hoe haar leven moet zijn geweest. Jannah zingt de sterren van de hemel, danst de Suzy Cue danssteps, schittert als acteur en gaat tijdens het spel duets aan met bassist Pieter Althuis en pianist Danny van Kessel. Maandagavond was de laatste opvoering in Suriname en ELLA! heeft in alle vijf voorstellingen staande ovaties en complimenten geoogst. Wie nog nooit van Ella Fitzgerald heeft gehoord, heeft haar nu wel leren kennen, en zoals Tjong A Fong de zinsnede herhaalt in zijn verhaal: “van Ella zullen ze nog veel meer horen”.