Democratie spelen of democratie (be)leven?

In 2007 riep de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties 15 september uit tot Internationale Dag van de Democratie. De eerste officiële activiteit volgde in 2008. Volgens de Verenigde Naties is zo een dag nodig, niet alleen om democratie te vieren, maar ook om stil te staan bij de noodzaak voor het uitdragen en beschermen van democratie: voor democratie moet er hard gewerkt worden.

De Secretaris-Generaal van de VN, Ban-Ki Moon geeft in zijn boodschap voor deze dag aan dat democratisch bestuur een verlangen is dat wordt gedeeld en wordt nagestreefd door mensen over de hele wereld. Democratie is een doel op zich, maar is bovenal een onmisbaar middel bij het nastreven van ontwikkeling.

Verkiezingen
Helaas wordt democratie nog te vaak vereenzelvigd met het houden van verkiezingen. Maar dat is slechts de eerste stap tot een echte democratie. Daarvoor hebben we nog een sterk parlement nodig, de garantie dat mensenrechten worden nageleefd, effectieve en democratische politieke partijen, onafhankelijke media, gendergelijkheid en een actieve civil society, zegt de Internationale Unie van Parlementariërs (IPU).

Projekta is dan ook erg blij dat de net aangetreden volksvertegenwoordiging serieuze stappen heeft genomen voor haar eigen versterking. Maar hoe zit het met de andere factoren? De interne democratie van de partijen bijvoorbeeld? Als de jongste geschiedenis ons een ding duidelijk heeft gemaakt, dan is het wel dat daar nog een heleboel aan schort.

Idealen
Hoe democratisch kan een land worden als democratisch gekozen volksvertegenwoordigers niet voortkomen uit een democratische traditie binnen hun eigen partij? Wat we krijgen is democratie slechts met de mond beleden: we spelen democratie. Met de juiste woorden, de juiste kleren en de juiste populistische acties en reacties. Waar het aan schort is democratie die wordt beleefd vanuit een diepe, persoonlijke overtuiging: de politiek ingaan niet omdat je er beter van wordt in materieel opzicht, of om op een mooie plek gepost te worden, maar omdat je idealen nastreeft, die groter zijn dan je eigen belang.

Voor Projekta is het vraagstuk van democratisering en goed bestuur in Suriname vooral ook een kwestie van het veranderen van een politieke cultuur.
Volgens ons zal Suriname pas een echte democratie kunnen zijn als we o.a. het juk van patronage en partijbelang opzij kunnen zetten. Als personen in openbare functies beseffen dat zij verantwoording dienen af te leggen. En als burgers begrijpen dat zij het recht hebben om die verantwoording af te dwingen en ook gebruik maken van dat recht.

Democratiemaand

In november zullen Projekta en haar partners voor de derde keer de Democratiemaand gedenken in Suriname. Vorig jaar presenteerden we o.a. onze rapporten over de anti-corruptie wet en de instelling van een Ombudsbureau, en publiceerden we de eerste “State of our Democracy” nieuwsbrief, naast een scala aan andere activiteiten. Dit jaar heeft Projekta als thema uitgekozen Accountability: het afleggen van rekenschap. Het thema is gekozen vanuit onze overtuiging dat pas als rekenschap afleggen als normaal wordt gezien door personen in publieke functies, en door de burgers die dat eisen, we een volgende stap kunnen maken in onze democratische evolutie.

Een van de activiteiten die op stapel staat is de instelling van een Civil Society Accountability Mechanisme. Wij hopen dat we daarmee onze eigen kleine bijdrage kunnen leveren aan het versterken van de democratie in ons land, en we zijn ervan overtuigd dat het accountability mechanisme een uitmuntend instrument kan zijn voor het participatorisch maken en bijsturen van beleid. Elke civil society organisatie die zich wil aansluiten hierbij is van harte welkom. U zult wel ervoor moeten werken, want, we zeiden het al: democratie is hard werken.

Stichting Projekta

Voor reacties: projekta@sr.net

Sharda Ganga, directeur Projekta (Foto: Ranu Abhelakh)