14% wereld leeft met psychische aandoening

Vrijdag 10 oktober, is het World Mental Health Day; een speciale dag waarop de aandacht wordt gevraagd voor geestelijke gezondheidszorg. Wereldwijd leeft 14% van de mensen met een psychische aandoening zoals depressie, manische depressie, autisme of schizofrenie. Ook in Suriname vormen psychische aandoeningen een groot gezondheidszorgprobleem. Dit uit zich onder andere in het trieste feit dat Suriname in de top 10 staat van landen met de meeste zelfmoordaantallen. Mensen zien geen uitweg meer in hun psychisch lijden en ontnemen zichzelf van het leven.

Het ministerie van Volksgezondheid onderkent de psychische problematiek in Suriname. Er ligt dan ook een nationaal plan klaar ter bevordering van de toegang tot en de beschikbaarheid van diensten in de geestelijke gezondheidszorg; het 'National Mental Health Plan'. Het ministerie is reeds bezig met de uitvoering van dit plan.

Ernstige psychiatrische stoornis
Dit jaar is het thema van World Mental Health Day 'Leven met Schizofrenie'. Schizofrenie is geen zeldzame aandoening. Ongeveer 1 op de 100 mensen krijgt het. Maar wat is het nou precies?
Schizofrenie is een ernstige psychiatrische stoornis die gekenmerkt wordt door verstoringen in het denken, de taal, waarneming en het gevoel van eigenwaarde. “Schizofrenie kenmerkt zich in bijna alle gevallen door het optreden van psychoses. Dit zijn perioden waarin het contact met de realiteit ernstig is verstoord. Iemand kan erg in de war en angstig zijn, last hebben van hallucinaties en/of waandenkbeelden hebben. Zo kan iemand stemmen horen, denken dat hij Jezus is of bijvoorbeeld het idee hebben dat hij achtervolgd wordt. (…) Een psychose kan enkele weken of maanden duren. Sommige mensen zijn maar één keer psychotisch, anderen hebben er regelmatig of zelfs continu last van.

Iemand die een psychose heeft, heeft niet automatisch schizofrenie. Van schizofrenie wordt gesproken wanneer iemand langer dan een maand last heeft van psychoses, wanen en/of hallucinaties (zoals stemmen) en daarnaast gedurende een half jaar ernstige belemmeringen ondervindt in het sociaal en maatschappelijk functioneren, zoals teruggetrokken gedrag, zelfverwaarlozing en inactiviteit. Na een psychotische periode nemen andere verschijnselen de overhand. De patiënt heeft bijvoorbeeld wel weer contact met de realiteit, maar kan zich erg ‘leeg’, somber en moe voelen. Dergelijke verschijnselen, lusteloosheid, teruggetrokken gedrag of moeite om zichzelf te verzorgen.” (Annemiek de Kruif, Bert Stavenuiter. Brochure vereniging Ypsilon Nederland).

Oorzaak niet bekend
De precieze oorzaak van het ontstaan van schizofrenie is nog steeds niet bekend. Wel vermoeden onderzoekers dat schizofrenie al voor de geboorte ontstaat, en zich tijdens de eerste maanden van de zwangerschap ontwikkelt. Het is deels erfelijk (biologische factoren), maar niet iedereen die de aanleg heeft ontwikkelt schizofrenie. Hoe meer blootstelling aan stress, drugs en andere zogeheten omgevingsfactoren, des te groter de kans dat de genetische kwetsbaarheid voor schizofrenie zich daadwerkelijk zal uiten.

Schizofrenie komt vaak de eerste keer in de adolescentie tussen het 16e en 30ste levensjaar voor. De gemiddelde leeftijd waarbij het voor het eerst optreedt, is 25 jaar. De kans om na een eerste psychose nog eens een psychose te krijgen is zonder behandeling erg groot.

Tijdige herkenning van een psychotische stoornis of schizofrenie is net zoals bij andere ziektebeelden van belang; hoe eerder de ziekte namelijk herkend wordt, hoe beter de vooruitzichten van behandeling zijn

Behandeling
Mensen met schizofrenie kunnen nooit helemaal genezen worden, maar met goede behandeling en het trouw innemen van medicijnen, kunnen de effecten beperkt worden, en kunnen sommige verschijnselen zelfs helemaal verdwijnen. Hoe eerder de behandeling start, hoe beter de vooruitzichten. Mensen die getroffen zijn door schizofrenie zijn dus wel instaat een productief leven te lijden en deel te nemen aan het maatschappelijk leven.

Hebt u het idee dat u of iemand in uw omgeving schizofrenie kan hebben? Neem dan contact op met uw huisarts. Hoe eerder de diagnose wordt gesteld, hoe beter u of de persoon kunt leven met schizofrenie. Schizofrenie raakt veel mensen. Het is niet iets om u voor te schamen of om te verbergen. Onthou: 'There is no health without mental health'!

Op 10 oktober 2014 zendt het ministerie van Volksgezondheid via Apintie TV, ABC en RBN enkele films uit over dit thema. Het Psychiatrisch Centrum Suriname (PCS) heeft een brochure over psychoses en schizofrenie en veel informatie is te vinden op het internet. U kunt ook contact opnemen met de Stichting Ypsilon welke gevestigd is in het gebouw van het PCS Suriname.