Accedit, Avaritiam, Gentis

Accedit, Avaritiam, Gentis (Latijn voor: Persoonlijk belang, Partijbelang, Landsbelang)

Sinds ik me het kan herinneren is de periode welke de aanloop vormt naar de verkiezingen altijd een geweest van deals sluiten, elkaar toeschreeuwen, wijzen naar de ander en allerhande zaken beloven, om dan ná de verkiezing alsnog elkaar toe te blijven schreeuwen en wijzen naar de ander, maar weinig tot niks van het beloofde na te komen. Suriname is daar niet uniek in… Het gebeurt over de hele wereld.

Dat gezegd hebbende: de verkiezingen zelf zijn niet het onderwerp welke ik wilde aansnijden in dit schrijven. Dat wordt al door anderen die daar veel ervaring in hebben uit en treurig behandelt. Het gaat mij primair om de periode ernaartoe. Een periode die reeds begonnen is als je de berichten in de media mag geloven: zwartmakerij, (gouden) beloftes, overstappen naar andere partijen. Alles en iedereen komt aan bod. Tijd voor mij om mijn houten bankje op het erf even op te zoeken en een ijskoud glas borgoe-cola te nuttigen, terwijl ik het circus gade sla.

In 1977 heb ik deze periode voor het eerst meegemaakt. Weliswaar als kleine jongen, maar toen merkte ik al dat er iets vreemds, iets spannends gebeurde. Er stonden mensen op een podium op het schoolerf aan de overkant van mijn ouderlijk huis heel luid te praten. Het hele terrein stond vol mensen die allemaal stonden te zwaaien met hun armen en luidkeels dingen aan het roepen waren die ik niet begreep. Er klonk muziek uit grote speakers en in andere buurten reden auto’s rond met speakers op het dak gemonteerd waaruit er een opgewonden stem klonk met de boodschap om allemaal naar dat bewuste schoolerf te gaan. Op sommige dagen waren er groene vlaggen… andere dagen oranje en dan weer rode.

Dat vond ik nog vreemder. Waarom steeds andere vlaggen ophangen? Je kon toch dezelfde vlaggen laten hangen? Of gewoon alle vlaggen, groene, oranje en rode, laten hangen? Dat zou er veel beter uitzien volgens mijn jongere zelf. Welke kleur vlaggen er trouwens ook opgehangen werden, hetgeen er gezegd werd door de verschillende sprekers op het podium was volgens mijn moeder en oma precies hetzelfde! Groene, oranje of rode vlag, het maakte allemaal helemaal niets uit.

Er werd toen ook al geschreeuwd, gewezen en beloofd…. Het enige verschil met nu is dat het toen nog allemaal, als ik het zo kan uitdrukken, kleinschalig gebeurde…. Beloftes bestonden uit wasmachines, ijskasten, gasfornuizen of een job bij de overheid, om maar een paar voorbeelden te noemen… Omkoping desalniettemin, maar vooralsnog behoorlijk kleinschalig. Dat waren de beloftes die werden gemaakt om de kiezers over de streep te krijgen. Als de buit eenmaal binnen was, hoorde je als kiezer eigenlijk bitter weinig tot helemaal niets meer over de andere beloftes. Beloftes die aan het Surinaamse volk waren gemaakt: huizen, scholen, ziekenhuizen, een beter leven voor de minder draagkrachtigen. Wanneer de stemmen geteld waren werd het angstvallig stil rond die bewuste beloftes naar het volk toe…

De periode naar de verkiezingen toe is in al die jaren eigenlijk helemaal niet veranderd. Er wordt nog steeds geschreeuwd, gewezen naar anderen en ja, er worden nog steeds beloftes gemaakt om het kiezersvolk over te halen op een bepaalde partij te stemmen. Waar het vroeger nog met ijskasten, wasmachines en een job bij de overheid geregeld kon worden, zien we nu dat grote lappen grond, topposities binnen de overheid en allerhande gunningen worden gebruikt om het doel te bereiken. Er zijn in de loop der jaren verschillende verkiezingen gehouden. De uitkomst van die verkiezingen is altijd hetzelfde: er komt een regering aan de macht. Niks nieuws daar. Wat wel behoorlijk veranderd is, is de weg die de verschillende partijen hebben bewandeld om deel uit te maken van zo een regering.

En die beloftes naar het volk toe? Ze worden door alle partijen nog steeds gemaakt.

Neil Jap-Tjong