Balans zoeken tussen religie en Chinese cultuur

Vanaf het weekend is het een komen en gaan van tientallen Chinezen op de Fa Tjauw Koen Sang begraafplaats. Sommigen hebben tuingereedschap, schoonmaakmiddelen, Kasan-pakketten of alleen een bloemetje bij zich. “Ik ben van huis uit RK, maar kom jaarlijks op deze dag met mijn broers en zusters naar het graf van mijn vader”, vertelt Agnes Lieuw-On. “Het is deel van mijn Chinese, oosterse opvoeding, cultuur en mijn religie is geen beletsel voor mij om mijn respect te tonen.”

Jaarlijks gedenken Chinezen hun voorouders tweemaal in het jaar. In Suriname kiezen personen met een Chinese achtergrond eerder voor de tweede verering Chongyang of Kasan in plaats van Qingming, die meestal rond april valt. “Vroeger had je minder keuze en bezocht je een RK-school. Ik ben gedoopt, heb vormsel en Heilige communie gedaan”, vertelt Lieuw-On. Haar oudste broer, het vaderfiguur binnen de familie, herinnert hen jaarlijks aan deze dag. Iedereen neemt dan wat mee. Samen branden zij kaarsen en wierook, buigen driemaal, plaatsen een biertje op het graf en branden een Kasan-pakket. Hierin zitten onder meer papieren kleding en geld. “Bij het graf zeg ik niet het Onze Vader gebed, maar zeg iets vanuit mijn hart. Ik sta open voor elke religie en cultuur, en embrace beide. Aan het eind voelt het goed aan: je hebt je plicht naar de overledene gedaan.”

Met bloemen in de hand lopen Glenn Jong en zijn zoon Andrew de begraafplaats binnen. Jong is christen, gedoopt en een trouwe belijder bij het Evangelische Broedergemeente (EBG). Hij komt niet elk jaar speciaal op deze dag naar de graven van zijn voorouders. Na een begrafenis bijvoorbeeld loopt hij vaker even naar de graven om ze van onkruid te ontdoen. “Ik heb bij de dood al afscheid genomen. Wij doen niet aan voorouderverering, maar geloven in de wederopstanding”, licht Jong toe. Het tweetal plaatst de bloemen, staat even stil en zegt verder niets. “Hoe je het draait of keert, ik ben opgebracht met twee tradities. Ik probeer daarin een balans te vinden en toch de Bijbelse weg te volgen.” Zoon Andrew bezoekt de graven na 15 jaar weer. “ik ben niet opgegroeid met deze Chinese traditie, maar los van onze religie, is het altijd goed om ouderen te gedenken, die je hebben groot gebracht.”

Teresa Chan belijdt geen geloof en zegt te zijn opgegroeid met de Chinese tradities. Zij heeft geen vragen gesteld, maar zet de familie tradities voort. Voor de tweede keer heeft zij haar jongens van 6, 11 en 12 jaar meegenomen om hen de Chinese cultuur bij te brengen. Hun oma heeft intussen alle voorbereidingen getroffen, zoals de cups met sterke drank ingeschonken, het fruit en lekkernijen op een bord geplaatst. “De jongens vinden het erg spannend, vooral het verbranden van de papieren spullen. Zij stellen allerlei vragen over hun grootouders, wie zij waren en van waar ze kwamen.”
Naast tientallen families, hebben ook de Surinaamse Chinese Verenigingen en de Chinese ambassade kransen gelegd, kaarsen en wierook gebrand bij het monument en massagraf. Personen zijn vrij om hun beste vleesgerechten en drank te offeren. Volgens de Chinese traditie worden de graven schoongemaakt, kaarsen, wierook, papieren kleding, nep voedingswaren, biljetten van 10.000 'Hell Bank Notes' gebrand. Volgens de Chinezen kan de overledene de kleding en het geld gebruiken, alwaar zij nu zijn. Je vertelt de overledene hoe het jaar je vergaan is, vraagt begeleiding en bescherming. De gerechten worden na het offer meegenomen naar huis, om deze in gedachte samen te eten met de voorouders.