Den keti koti, voor iedereen! Emancipatie

1 Juli 1863: Free, free…allamalla free...no wan man n'e hori mi…
De rijke kolonialen hebben nog (veel te) lang druk uitgeoefend. De afschaffing van de slavernij kwam hen natuurlijk helemaal niet goed uit. De afschaffing van de handel in slaven in 1808 onder Engels bewind was al een klap voor de economie. Maar natuurlijk deed de illegale handel/de smokkel ‘haar best’ om te blijven voorzien in slaven.
Nee, de afschaffing van de slavernij kwam niet iedereen goed uit.

Bevrijding onder druk
Maar op 1 juli 1863 was het eindelijk zover....vrijheid! ‘De ketenen werden verbroken’, ze moesten worden verbroken; door constant zwaar verzet vanuit de slaven gemeenschappen; en door internationale druk op de koloniale overheid; maar zelfs in Nederland, werd druk uitgeoefend door mensen als Thorbecke, voor het afschaffen van de barbaarse onmenselijke ‘arbeidsvorm’, en totale rechteloosheid voor de onderdrukte mens.
1 Juli 1863: Free, free…allamalla free...no wan man n'e hori mi…Maar waren we al vrij??
Eerst staatstoezicht
Om de rijke machtige kolonialen in Suriname toch tegemoet te komen, volgde er jammerlijk en schandelijk genoeg een overgangsperiode van 10 jaren. Onder staatstoezicht moesten de nieuwe ‘vrije’ burgers verplicht blijven werken voor de voormalig eigenaren. Het kapitaal van de kolonialen moest niet in gevaar komen... Kapitaal is 'machtig'.

Maar in die jaren al kwam de emancipatie op gang. Schoorvoetend voor de meesten want door sociale en economische achterstanden werd de ene kloof (tussen eigenaar en slaaf) meestal vervangen door de andere kloof (tussen arm en rijk en/of tussen wit en zwart). Maar ook de afstanden van het leef- en bestuurscentrum Paramaribo hield de vooruitgang van velen tegen of vertraagde het proces. Toch kwam de emancipatie op gang.

En laten wij onze voorouders niet te kort doen. Want er waren er die hun kansen konden nemen en zich werkelijk emancipeerden. En zij ontwikkelde zich door scholing en door hard werken, ondanks tegenslagen en kloven! En onderwijzers, artsen, juristen, economen, overheidsfunctionarissen, ambachtslieden verpleegkundigen, politici etc. werden langzaam maar zeker ‘geboren’. Klinkende namen waren er in die 'nieuwe' Surinaamse gemeenschap al enkele decennia na 1863. Ze waren er...gewone burgers geen rijke mensen, allemaal kinderen van het land die hier te samen waren, die al roeiende met hun riemen, zorg droegen voor goede educatie voor hun kinderen. Ze wisten dat scholing de sleutel was voor succes, de eerste stap op de ladder naar een betere positie. Die trotse voorbeelden van voorvechters van ons emancipatieproces mogen we niet vergeten. Zíj hebben ons emancipatieproces gestart.
Free, free…un allamalla free...no wan man n'e hori mi...! Nooit meer!
Hoewel nog heel lang na 1873 de betere en de beste banen vanuit Nederland werden ingevuld en ondanks tegenstellingen en tegenslagen, liet deze ‘nieuwe’ Surinamer zich niet ontmoedigen. Want ze waren vrij!
Rolmodellen toen al: Johannes Helstone 1853-1927, Sophie Redmond 1907-1955, Wim Bos Verschuur1904-1985, Anton de Kom 1989-1945, Louis Doedel 1905-1980... en vele alle anderen en allen na hen...Surinaamse rolmodellen, toen al. Het lijkt soms alsof we hen vergeten zijn.
Laten we hen niet vergeten, laten we hen niet bestempelen met de verkeerde stempels maar laten we trots zijn dat ze op hun manier in die moeilijke tijden aan hun ontwikkeling en de emancipatie van hun land...ons land hebben gewerkt.Laten zij ons tot voorbeeld blijven. Voor ons..voor onze jongeren.

Voorwaarts
Een proces van emanciperen uit een lange periode van slavernij en gedwongen slaafs leven in een wereld van rechteloosheid ìs geen eenvoudig proces. Vooral in een land waar velen bij elkaar gebracht zijn uit verschillende werelden in tijden dat de wereld werd gedomineerd door (blank)kapitaal en absolute rechteloosheid was emancipatie een gecompliceerd proces en nu nog soms..
Maar nu zijn we een zelfstandige republiek, we hèbben alle banden losgemaakt, zelf losgemaakt!! We hebben eigen verantwoordelijkheid. Surinamers we zijn vrij, en we zijn werkelijk vrij als ook wij een ieder vrij laten in hun gedachten of hun keuzen.

De Surinamer heeft zich geëmancipeerd en blijft zich emanciperen. Want emancipatie is een proces dat nooit stopt; vrijheid van slavernij, vrijheid van contractarbeid, armoede, gendergelijkheid, kinderrechten, huiselijk geweld, rechten voor de beperkte mens…
Laten we dáárvoor samen sterk staan.
Laten we ons ook concentreren op de slavenhandel en vormen van slavernij NU in de wereld ver maar ook dichtbij. Ken uw verleden maar waak over uw heden op weg naar uw toekomst!
Laat de dag der vrijheden voor iedereen zijn….mik’den keti koti gi allaman, than emancipation can go on...

1 juli 2014, Surinamers voorwaarts!

Debby van Etten