Klimaatinvesteringen ontwikkelingslanden blijven uit

Het laatste rapport van het internationaal klimaatpanel (IPCC) maakt niet alleen duidelijk dat de impact van de klimaatverandering in de hele wereld voelbaar is, maar ook dat investeringen in aanpassing in ontwikkelingslanden gevaarlijk achterblijven.

Ontwikkelingslanden vragen om dit soort investeringen en rijke landen hebben ze beloofd. Desondanks blijkt uit het gisteren verschenen klimaatrapport van het Intergouvernementele Panel inzake Klimaatverandering (IPCC) dat de tekorten oplopen. "Gemarginaliseerde bevolkingsgroepen zijn het meest kwetsbaar", zegt Heather McGray van het World Resources Institute, een denktank in Washington.
McGray noemt met name inheemse bevolkingsgroepen, vissers en kleine boeren in ontwikkelingslanden die sterk afhankelijk zijn van het weer. Ook kinderen en ouderen, mensen met beperkte mobiliteit of een hoog risico op ziekten, lopen extra risico's, meldt IPS.

Het IPCC, dat werkt onder verantwoordelijkheid van de Verenigde Naties, publiceert sinds de jaren negentig klimaatrapporten. Aan het nieuwe rapport Climate Change 2014: Impacts, Adaptation, and Vulnerability werkten bijna 2.500 auteurs en andere deskundigen mee. Het rapport bestaat uit drie delen, waarvan het tweede deel maandag is gepubliceerd en het derde deel (over vervuiling) volgende maand volgt.

Slecht voorbereid
Volgens het rapport, dat meer dan in het verleden aandacht besteedt aan aanpassing, is de wereld slecht voorbereid op de klimaatverandering. Pogingen om de klimaatverandering te verzachten, bleken tot nu toe weinig effectief en zijn gebaat bij betere planning willen ze op korte termijn impact hebben, stelt het rapport.

"De wereldgemeenschap lijkt veel tijd te besteden aan kwesties rond vermindering van de impact van de klimaatverandering, terwijl ontwikkelingslanden aanzienlijke investeringen in aanpassing nodig hebben", zegt Pramod Aggarwal, één van de auteurs. "De discussies hierover duren veel te lang. Intussen worden veel armen steeds kwetsbaarder."

Onder de auteurs van het rapport, dat is opgesteld als consensusdocument, lijkt weinig overeenstemming te bestaan over hulp aan ontwikkelingslanden. Bij belangrijke punten in het rapport is aangegeven hoe sterk de deskundigen het eens zijn. Als het gaat om de noodzaak te investeren in klimaataanpassing in ontwikkelingslanden, meldt het rapport dat het gaat om "beperkt bewijs" en "matige overeenstemming".

Prijskaartje
Het rapport is voorzichtig met prijskaartjes. "Volgens de meest recente schatting komen de kosten voor wereldwijde aanpassing uit tussen 70 en 100 miljard dollar per jaar tegen 2050", staat in het rapport. "Maar er bestaat weinig overeenstemming over deze cijfers." De schattingen werden zelfs volledig verwijderd uit de samenvatting van het rapport voor beleidsmakers. Dat zal vrijwel zeker leiden tot een moeilijkere discussie tijdens de volgende klimaattop in september.

In 2009 beloofden leiders van de rijke landen 100 miljard dollar per jaar te zullen uittrekken voor aanpassings- en verzachtingsmaatregelen in ontwikkelingslanden tegen 2020. Daarvoor werd het Green Climate Fund opgericht, dat recentelijk een hoofdkantoor heeft geopend in Zuid-Korea. Het initiatief komt echter erg traag van de grond. Sommige analisten vrezen dat de aandacht ervoor zal verslappen. Er moeten onder meer nog een aantal procedurele hordes worden genomen in de komende maanden, inclusief overeenstemming over de rol van private investeringen tegenover publieke investeringen.

Voedselzekerheid
Het nieuwe rapport suggereert dat landbouw en voedselzekerheid als eerste te maken krijgen de impact van de klimaatverandering. "Op plaatselijk niveau moet sneller actie worden ondernomen op het gebied van aanpassing, vooral met hogere investeringen in monitoring", zegt Aggarwal, een landbouwexpert die het hoofdstuk over voedselzekerheid in het rapport kritisch doorlichtte.
"Het IPCC benadrukt dat extreme klimaatverschijnselen gewoon gaan worden. Waarschuwingssystemen zijn dus noodzakelijk, zodat boeren weten wat ze kunnen verwachten en zich daarop kunnen voorbereiden. Daarvoor is veel infrastructuur en investering van kapitaal nodig."

Het IPCC-rapport is een 'wake up call' voor regeringen om te investeren in landbouwsystemen die effectief en duurzaam zijn", zegt Emilie Johann, beleidsfunctionaris bij CIDSE, een rooms-katholiek anti-armoedenetwerk. "Oplossingen die op internationaal niveau worden gestimuleerd, zijn meer gericht op winstmaximalisering van bedrijven dan op duurzame en haalbare oplossingen voor de kleine boerengemeenschappen die het overgrote deel van het voedsel in de wereld produceren."