Column: De waarheid zal u vrij maken

Een foto zegt soms meer dan duizend woorden. Ik keek naar de foto van het historisch moment waarop Desi Bouterse en president Venetiaan elkaar de hand schudden. Dankzij de moderne technologie is het een koud kunstje om een foto uit te vergroten zodat je beter naar de emoties van mensen kan kijken. Ik had een euforische overwinningsgrijns verwacht op het gezicht van Bouterse, maar ik zag tot mijn aangename verrassing een welhaast emotionele, bijna verlegen glans over zijn gelaat. In hoeverre dit soort getoonde emoties bij Bouterse oprecht zijn is altijd maar de vraag, maar ik geef hem het voordeel van de twijfel. Zoals hij tijdens zijn overwinnings toespraak aanhaalde, heeft hij het van eenvoudig volksjongetje geschopt tot de hoogste ambt in het land. Een bijzondere prestatie. Petje af.

De foto had voor mij ook een grote symbolische waarde. De volksjongen die erkenning afdwingt van de oude elite van het land. Het is de klassieke klassenstrijd. Het proletariaat versus de bourgeoisie. In 1980 hebben Bouterse en zijn kameraden de intelligentsia en de elite weggeschoten en de macht in het land overgenomen. Een enorme schok voor de toenmalige elite die gewend was als een incestueus groepje elkaar leuke projecten toe te spelen, beurzen voor buitenlandse studies voor elkaars kinderen te regelen en vanuit sociëteit het Park onderling te bepalen wat goed was voor het volk. De plebs hadden het gewaagd zich te keren tegen hun meesters. Daar zou het niet bij blijven. In 1982 schoten deze zelfde plebs 15 mensen dood. Niet zomaar mensen, maar journalisten, advocaten, ondernemers, universitair docenten, kortom: de intelligentsia, mensen afkomstig uit de de elite.

Onder het toenmalige bewind van Bouterse hebben een heleboel mensen de dood gevonden. Klaarblijkelijk scheen de zon die dagen feller in Suriname aangezien er een heleboel mensen op onverklaarbare wijze overleden aan de gevolgen van een zonnesteek. Anderen werden eenvoudig doodgeslagen, sommigen werden doodgeschoten en weer anderen verdwenen spoorloos. De namen van de meeste slachtoffers zijn vrijwel onbekend, maar iedere MULO student kan de namen van de 15 slachtoffers opdreunen van de decembermoorden. Waarom? De elite zal nooit de volksjongen Bouterse vergeven die het heeft gewaagd zijn hand uit te steken naar hen en die zelfs naar hun mening het lef heeft gehad enkele van hen te vermoorden. Zij zullen alles op alles zetten om gerechtigheid te krijgen en de namen van de 15 slachtoffers in het nationaal geheugen te griffen, maar belangrijker nog om de rekening met Bouterse te vereffenen en hem op zijn plaats te zetten.

Voor mij maakt het niet uit of je een zwerver vermoordt of een professor. Moord is moord en het recht moet zijn beloop hebben. Echter verkeren we momenteel in een heel merkwaardige situatie. Vanwege blunders van voormalige regeringen is Bouterse op democratische wijze verkozen tot president van Suriname. Daar kan niemand zowel nationaal of internationaal nog iets aan veranderen. Over enkele weken is het Zijne Excellentie Désiré Delano Bouterse. Ik kan mij echter niet terugvinden in de opmerkingen van tegenstanders om hem op elke mogelijke manier te dwarsbomen. Ik ben politiek neutraal en ben zoals een zeer gewaardeerde journalist het noemde grijs van kleur. Het interesseert me niet of de president van het land groen, paars, oranje of roze met rode stipjes is, zolang hij zijn werk maar goed doet en vooruitgang brengt in het land. Net als de meeste andere mensen werk ik hard om een bestaan in Suriname op te bouwen waar mijn dochter gelukkig en in vrijheid kan opgroeien, goed onderwijs kan volgen, ik mijn god op een manier kan aanbidden zoals ik verkies en ik met vrienden afkomstig uit verschillende etniciteiten gezellig een borrel kan drinken en in alle vrijheid kan praten over elk onderwerp die wij verkiezen. Bouterse zit nu aan het stuur van het land en het is niet wenselijk dat hij door mensen die koste wat het kost nu gerechtigheid eisen tot in het absurde wordt tegengewerkt met het gevolg dat het land de afgrond in raast. Ik hoop dat hij het goed doet, ook al is hij een beladen figuur.


Mijn gevoel zegt me dat Bouterse de geschiedenis in wil gaan als de redder van het land. Dat hij heeft geleerd van zijn fouten en alles op alles wil zetten om het land op de rails te krijgen naar een betere toekomst. De benoemingen van Robert Ameerali als vice-president en naar alle waarschijnlijkheid Wonnie Boedhoe als minister van Financiën en Gilmore Hoefdraad als governor van de Centrale Bank van Suriname getuigen van een serieuze, boven de politiek verheven nationale aanpak. Bravo! Wellicht verwacht hij dat wanneer het land goed op koers is het volk hem de moorden en de wantoestanden van de jaren ’80 zal vergeven. Maar zo makkelijk zal dat niet gaan. In plaats van naar zijn geestelijke souteneur Steve Meye te luisteren en zichzelf belachelijk te maken door een zogenaamd publiekelijk mea culpa uit te spreken voor zijn aanhang op het Onafhankelijkheidsplein, zal Bouterse er goed aan doen echt te kijken hoe hij op een bevredigende wijze gehoor kan geven aan de schreeuw om gerechtigheid.

Een eventuele veroordeling door de rechters van het 8 december strafproces biedt niet veel soelaas. Nog voordat het inkt van de beschikking droog is, heeft Bouterse er al een gratie regeling tegenover gesteld. Zoals de zaken er nu voor liggen is het beste wat Bouterse de nabestaanden en de natie kan bieden, de waarheid. Als Bouterse echt als een groot man de geschiedenis in wil gaan, dient hij het hoe en het liefst ook het waarom te vertellen over die donkere dagen. Indien hij dat niet doet kan hij bouwen wat hij wil, maar het geschreeuw van de slachtoffers zal het lawaai van de bouwputten overstemmen. Hij kan planten wat hij wil, maar het bloed van de slachtoffers zal om gerechtigheid gillen. Hij kan successen boeken, maar de schandvlek van het verleden zal hem altijd aankleven en zijn schittering doen verbleken. In plaats van al die flauwekul te verkondigen moet Steve Meye Bouterse één les leren en wel: de waarheid zal u vrijmaken. En in het verlengde daarvan niet alleen Bouterse, maar de gehele natie.


Henry Carbière Falls

Voor reacties: carbiere@sr.net

(Foto: Reuters/Ranu Abhelakh)