Stotteren heeft grote impact op leven

Stotteren heeft een grote invloed op het leven van een stotteraar. Om er enkele te noemen: spreekangst, frustratie, minderwaardigheidsgevoelens of geveinsde onwetendheid waardoor ze zichzelf ontplooiingskansen ontnemen. In een samenleving waarin veel wordt gevraagd van onze verbale vermogens, heeft een persoon die stottert het moeilijk. Het spreken gaat immers niet altijd even vloeiend. Bovendien is er onderhuids veel meer gaande. Om taboes te doorbreken en het spraakgebrek onder de aandacht te brengen vindt ieder jaar op 22 oktober Wereldstotterdag plaats.

Stotteren is nog steeds een onbegrepen stoornis in Suriname. Daarom organiseert logopediepraktijk De Babbelaar in deze week een eendaagse cursus ‘Ouder zijn
van een stotterend kind’ om ouders bewust te maken over hun rol als opvoeder bij het stotterprobleem. Zij kunnen namelijk onbewust een negatieve invloed hebben op het stotterprobleem van hun kind. Met de juiste houding en de juiste reactie op het stotteren kan worden voorkomen dat het verergert.

Er zijn volgens een ruwe schatting ongeveer 25.000 Surinaamse kinderen die stotteren en 5.000 volwassen stotteraars. Gelukkig gaat bij ongeveer 80 procent van de kinderen de stotterperiode vanzelf over. Toch is de resterende 20 procent wel genoeg reden om ons zorgen te maken. Stottertherapeuten en logopedisten adviseren daarom de laatste jaren om zo vroeg mogelijk te beginnen met therapie. Bij jonge stotterende kinderen is er binnen de eerste 2 jaar na het ontstaan van het stotteren nog een kans op herstel. Hoe langer het kind stottert, hoe kleiner deze kans wordt.

Wat is stotteren precies? Stotteren is een manier van spreken die niet vloeiend is en die samengaat met spanning en/of spreekangst. Wat is de oorzaak van stotteren dan? Er is wetenschappelijk bewijs geleverd dat de oorzaak van stotteren in de hersenen ligt. Waar precies, kan nog niet vastgesteld worden, maar er wordt nu onderzoek gedaan naar waar de fout precies ligt. Spreken is een ingewikkeld proces van timing en coördinatie van ademhaling en veel spieren en spiertjes, gestuurd door de hersenen. In dit ingewikkelde proces gaat bij iedereen wel eens iets mis, maar bij iemand die stottert is er sprake van een stoornis in de timing en coördinatie van dit proces.
Het blijkt ook dat stotteren meer voorkomt in bepaalde families. Stotteren is dus erfelijk. Maar niet iedere stotteraar heeft familie die stottert. Soms ben je door een speling van de natuur geboren met de aanleg om te stotteren. Deze aanleg is te vergelijken met het talent om bijvoorbeeld piano te kunnen spelen. Men zal er alleen achter komen dat je het talent hebt om piano te kunnen spelen als je met de piano in aanraking komt. Zo kom je ook in ‘aanraking’ met stotteren als de factoren daarvoor aanwezig zijn. Het stotteren begint meestal dan ook in de kinderjaren tussen 2 en 7 jaar en ook weleens op twaalfjarige leeftijd. Er zijn verschillende redenen waarom het op deze leeftijd begint. Tussen 2 en 7 jaar is de periode van de spraak-taalontwikkeling. Het kind is dan nog niet in staat om gedachten in woorden en goede zinnen om te zetten. Bij gehaast spreken struikelt het kind over woorden.

Ouders schrikken vaak als ze het kind meer dan eens horen struikelen over hun woorden. Ze zijn geneigd het kind te corrigeren, het kind erop te attenderen rustiger te praten. Op zich is dit advies van de ouders niet slecht, maar hebben we met een kind met perfectionistische trekjes te maken dan kunnen deze opmerkingen op het spreken, weleens verkeerd uitpakken. We gaan ervan uit dat problemen ontstaan als de omgeving het kind bewust maakt van de haperingen. Blijven negatieve reacties op het hakkelen uit, dan kunnen deze onregelmatigheden in de spraak verdwijnen als het kind de taal beter gaat beheersen.

Rond het zesde jaar vindt de overgang naar de ‘grote’ school plaats. Kinderen moeten wennen aan het vlugge tempo op school, ze zijn kwetsbaar voor plagen en uitlachen. De kleine imperfecties in de spraak kunnen dan verergeren. Rond het twaalfde jaar vinden er ook enkele grote veranderingen in het leven van het kind plaats waardoor het stotteren kan beginnen en/of verergeren.

Gracia Nelson
Logopedist
Logopediepraktijk de Babbelaar