Eid ul-Fitr viering in India en Indonesië (aangeboden)

Eid ul-Fitr wordt in het algemeen met grote vreugde en uitgelatenheid gevierd door alle Moslims wereldwijd en heel in het bijzonder in de grootste Moslimlanden ter wereld, te weten, Indonesië, Pakistan, India en Bangladesh. Omdat de Moslim gemeenschap over de hele wereld verspreid is, zijn culturele en sociale variaties te bespeuren bij de viering van Eid ul-Fitr, maar de basiselementen van het geloof blijven overal identiek.
Zo spreekt men in Indonesië niet van Eid ul-Fitr, maar van Eid ul-Fitri, waarbij de laatste i duidelijk wordt uitgesproken. Maar de populaire term voor het feest in heel de archipel is Lebaran.
In India en Pakistan spreekt men ook wel van 'Choti Eid' of 'Ramadan Id'. Echter, in het dagelijks spraakgebruik spreekt men gewoon van Eid.

In India en ook Pakistan gaan dagen voor Eid groepen van Moslim families naar de lokale markten en malls waar er heel veel wordt gekocht aan eten, zoetigheden, kleding en sieraden. Wie niet van grote drukte houdt moet op deze dagen ver weg blijven van enkele bekende markten in Nieuw Delhi, zoals Khan Market, Paharganj, Chandini Chowk, Lajpat Nagar en Karol Bagh. Ter gelegenheid van de Eid viering zetten meisjes mehndi op hun handen en voeten in prachtige Arabische designs. Kleurrijke armbanden zijn ook veel gedragen sieraden ter gelegenheid van Eid.

Uitbundigheid
De nacht voor Eid wordt in India en Pakistan 'Chaand Raat' (=Nacht van de Maan) genoemd. Op de Eid dag zelf groeten leden van de Moslim gemeenschap elkaar uitbundig door Eid Mubarak te zeggen, omhelzen elkaar en wisselen geschenken uit. Eenieder is gestoken in nieuwe kleren, van de ouderen krijgen kinderen geld in contanten (bekend als Eidi), voornamelijk gloednieuwe munten en bankbiljetten.
In de oude Moslim hoofdstad, Shahjahanabad, tegenwoordig Old Delhi, is er bijna geen doorkomen aan. Massa’s mensen zijn op straat en duizenden bezoeken voor het Eid gebed de uit 1650 daterende Jama Masjid, die plaats biedt aan 25.000 personen en ligt aan de zeer drukke Chawri Bazar Road.

Aan de armen en behoeftigen die massaal voor de moskee zijn verzameld, wordt zakat (veelal contant geld) gegeven omdat men in de Islam gelooft dat juist op deze bijzondere dag van Eid garibon ki duaen bahut zaroori hain (= de zegeningen van de armen zijn van groot belang).
Na het gebed worden bezoeken gebracht aan familie en vrienden, waar men flink wordt getrakteerd op de bekende Sheer Khorma of Sivayyan, dat is zoete vermicelli pudding bereid in melk en dadels.

De diplomaten in Delhi en Jakarta hebben het zeer druk gedurende Eid ul-Fitr, want niet alleen liggen er uitnodigingen van veel hoogwaardigheidsbekleders, die men niet zomaar afzegt, maar ook de mensen die men dagelijks op de werkvloer tegenkomt, stellen prijs op een bezoek tijdens Eid.

Drie dagen feest
In Indonesië is het een stuk makkelijker omdat Eid officieel drie dagen lang wordt gevierd, banken en overheidskantoren zijn meestal een week lang gesloten. Er doet zich in deze periode een enorme migratiestroom voort wanneer miljoenen mensen uit de metropolen huiswaarts naar de rurale gebieden keren. Alleen gedurende deze paar dagen is het verkeer in Jakarta file vrij, dus het afleggen van bezoeken is ook veel minder stressvol.

Op de eerste Eid dag zijn het verplichte bezoeken aan de president van de Republiek Indonesië in het Istana Merdeka, vandaar vertrekt men naar de residentie van de vice president; vervolgens de gouverneur van Jakarta en daarna is het huis aan huis bij alle ministers, die gelukkig bijna allen in dezelfde straat wonen in de door de overheid ter beschikking gestelde dienstbungalows. Op de tweede dag worden bezoekjes afgelegd aan familie en intieme vrienden. Het is niet verwonderlijk om gedurende deze dagen van Eid viering gemiddeld enkele ponden of zelfs kilo’s aan te komen.

In Jakarta gaan de tienduizenden gelovigen naar de in 1978 geopende Istiqlal Mosque die ligt aan het Merdeka plein en plaats heeft voor 120.000 mensen. In Indonesië is de gebruikelijke wens op Eid 'Selamat Idul Fitri' (Happy Eid) met vaak daaraan de toevoeging mohon maaf lahir dan batin (= vergeef mij als ik u leed en verdriet heb berokkend).

De tijd voor de viering van Eid is in Indonesië dus ook het moment waarop verkeerde daden en zonden van het verleden worden vergeven en iedereen een nieuw begin kan maken.

Niet echt gemeend
In het nieuwe Indonesië van na 1998 hebben in de afgelopen jaren journalisten en columnisten in kritische commentaren aan politici de vraag gesteld wat voor zin het heeft om ieder jaar bij de Eid viering vergiffenis te vragen om kort daarna weer te vervallen in onbehoorlijk c.q. onverantwoordelijk gedrag en handelingen te plegen ten nadele van land en volk. Desi Anwar wijst in haar Eid artikel in 2009 in de Jakarta Globe erop dat zij zich niet kan herinneren dat any public official calling a press conference to apologize over personal failings, corruption or misdeeds that fell under his responsibility, let alone entertain the thought of resigning. De vraag om jaarlijks tijdens de Eid viering vergeving te vragen en spijt te betuigen is volgens haar meer retoriek dan echt gemeend.

Maar het is niet mijn bedoeling om op deze zo belangrijke dag in de Islamitische wereld de misdaden van notabelen waar ook ter wereld aan de kaak te stellen en zo roet in het eten gooien voor een vreugdevolle viering van Eid ul-Fitr. Maar enige zelf bezinning over onze eigen tekortkomingen en falen is naar mijn mening een essentieel onderdeel van de Eid ul-Fitr viering.
En zoals geleerd in Indonesië teken ik af met mohon maaf lahir dan batin. Eid Mubarak.

Rudie Alihusain