Speciale band met geliefden blijft, ook na hun heengaan

Er zijn geen speciale rituelen die gebruikt worden door verschillende Chinese familieleden die aan 'Kazan' of 'voorouderverering' doen. Belangrijk is dat het graf schoon wordt gemaakt en mensen vanuit hun hart te werk gaan. Andro Vorswijk maakt de poort van de Fa Kiao Kun San begraafplaats om 05.30 uur open, terwijl enkele Chinese families geduldig staan te wachten.

Nadat de opkomende zon het gevecht met de wolken heeft gewonnen, komen meer families naar de Chinese begraafplaats. Meneer Lie staat bij het graf van zijn vrouw. Hij veegt de zwart marmeren grafsteen schoon, terwijl zijn zoon de kaarsjes aansteekt. Lie zegt dat iedereen op zijn manier de overledenen eert, “wij doen het heel eenvoudig een bloemetje, twee kaarsjes en wat wierook”.
Brambabarabamabam… weergalmt het tussen de grafstenen, de geur van afgestoken vuurwerk is te ruiken en de familieleden gaan rustig door met hun bezigheden terwijl de rook zich verspreidt. “Dit is nog niets. In onze kindertijd werd nog veel meer afgeschoten”, zegt Irine Sjauw Mook aan Starnieuws. Vandaag bezoekt zij samen met familie uit het buitenland zeven overledenen die hier zijn begraven.

Ritueel uitvoeren
Sjauw Mook vertelt dat zij van vaderskant een Indiaanse grootmoeder heeft: Maria Makoelawarie. “Dag moesje”, zegt ze terwijl zij bloemen op haar graf legt. Zij steekt een kaarsje aan, met de brandende wierook in de hand maakt zij drie buigingen en verbrandt een pakketje papieren vrouwenkleding. Terwijl de rook opstijgt, zegt Irine niet te weten of er een hiernamaals bestaat, “daarom vind ik het belangrijk om die ene keer in het jaar hier te komen en dit voor hen te doen”.

Rieke Tjin Asoe is het eens met nicht Irine. “Ik woon in het buitenland en ben nu op deze dag hier, maar dodenherdenking of niet, wanneer ik in Suriname ben, kom ik altijd bij hen op bezoek”. Het gezelschap bereikt de rustplek van Irine’s vader. Het ritueel van kaarsjes, wierook en verbranding van papieren kleren herhaalt zich. “Houw mouw…”, begint Tjin Asoe bij het graf van haar lievelingsoom. “Hij had een Indiaanse moeder, sprak zelf geen woord Nederlands en communiceerde in het Chinees met mij. Daarom groet ik hem ook in het Chinees.”

Edward Troon