Expo 'slavernij' Peerke Donders Paviljoen (aangeboden)

In 2013 wordt 150 jaar afschaffing van de slavernij in Suriname. Onder de naam ‘Keti koti’ - verbreek de ketenen - wordt deze ‘vrijheid’ jaarlijks gevierd en nationaal herdacht. ‘Vrijheid’ staat tussen aanhalingstekens omdat slavernij helaas genoeg nog steeds een actueel probleem is in de hedendaagse samenleving. De tentoonstelling in Peerke Donders Paviljoen belicht dit thema van verschillende kanten.

‘Zielenzorg & zielenmoord’ is de titel van deze tentoonstelling, die op 27 oktober 2012 opent in Peerke Donders Paviljoen. In deze expositie staat enerzijds centraal wat de Tilburgse missionaris Peerke Donders meemaakte van slavernij en anderzijds welke ervaringen slaven zelf hadden. Zielenzorg was het doel van Peerke Donders. Zielenmoord staat voor slavernij: wanneer mensen gebruikt worden als een artikel en ontnomen van hun vrijheid en identiteit.

Veroordeling
Peerke Donders vertrok in 1842 naar Suriname. Bij zijn aankomst waren er in totaal 56.000 inwoners waarvan 45.000 slaafgemaakten. Peerke schreef regelmatig brieven naar het thuisfront en naar zijn kloosterorde. Daarin schreef Peerke ook over ‘slaven’ en hun eigenaren. Hij spreekt zijn afkeer uit van de plantagehouders: ‘Zij, die zich met het zweet en bloed van die arme slaven verrijken … door het onmenschelijk straffen of liever mishandelingen’. Peerke veroordeelde de manier waarop de slaven werden behandeld en pleitte voor een betere behandeling. Peerke was echter vooral bezorgd over de verspreiding van zijn katholieke geloof en had geen respect voor de godsdienst van de slaven: ‘Afgoderij kent geen bestrijders dan ons alleen’.

De handel in slaven begon aan het einde van de 16e eeuw en duurde voort tot in de 19e eeuw. In die periode zijn maar liefst 12.000.000 Afrikanen naar zowel Noord- als Zuid-Amerika verscheept. De motieven voor slavernij hadden puur een economische reden voor de blanken, die zich superieur voelden ten opzichte van de ‘zwarten’. Vanaf het einde van de 18e eeuw ontstonden er echter ernstige morele bezwaren over deze ongelijkwaardigheid van rassen. Door vrijheidsbeperking van het individu en ontneming van identiteit werd gesproken van ‘soul murder’, ofwel zielenmoord.

Thema's
De expositie in Peerke Donders Paviljoen bevat een zevental thema’s: gewin, geloof, gesel, gekleurd, gebrek, gebroken en gedeeld. Het laatste thema refereert aan de vraag: in hoeverre kunnen we spreken van een gedeeld slavernijverleden in Tilburg? Om deze vraag te beantwoorden organiseerde Peerke Donders Paviljoen een workshop onder leiding van Jenny Wesly en met medewerking van Noraly Beyer. De deelnemers spraken met elkaar over de thema’s van de tentoonstelling en over identiteit en ieders culturele bagage. Een van de conclusies was dat we - als Tilburgers / Nederlanders - allen op enige manier sporen meedragen van dit beladen verleden en daardoor deelgenoot zijn van deze ‘zwarte bladzijde’ uit de koloniale geschiedenis.


Zielenzorg & zielenmoord – Peerke Donders en de slavernij
27 oktober 2012 t/m 20 oktober 2013-
Pater Dondersstraat 20, 5011 XG Tilburg
geopend di. t/m zo.van 13.00 tot 17.00 uur