De wereld laat zich alleen kennen als je er deel van bent

Na een vlucht van ruim elf uren landt vlucht KL 862 uit Amsterdam op Narita, de grootste internationale luchthaven van Japan. De vlotte, discrete en efficiënte manier waarop binnen enkele minuten, een grondige, menselijke controle en aanmeldprocedure plaatsvindt, doet een klein vermoeden opkomen dat de wereld waarschijnlijk nog andere gezichten heeft dan wat al bekend is. Afkomstig uit een ontwikkelingsland met een bevolking van nauwelijks een half miljoen en een wereldbeeld dat reikt vanaf de Caribische en Zuid-Amerikaanse regio, een beetje Europa en de Verenigde Staten, blijkt dat er nog veel meer onder de zon is.

De luchthaven uitlopend, staat daar de eerste grote verrassing van vele die nog zullen volgen. Het eerste wat mij opvalt, is dat in Japan het woord afval, vuil, of zelfs prop niet bestaat en dat ik op een bijzondere, bijna paradijselijke plek op aarde ben aangekomen. Alles staat netjes geordend en gestructureerd. De temperatuur van 18 graden Celsius, waarop ik ben voorbereid, draagt bij aan een frisse atmosfeer. Na nog enkele verrassingen, zoals luxueuze luchthaven limousine bussen, snel en kordaat handelende Japanners die ervoor zorgen dat alle gasten met comfort en gemak in de bussen worden geïnstalleerd, begint een rit van anderhalf uur naar de wereldstad Tokyo.

Geoliede organisatie
In Tokyo waar ik door een stom voorval vier dagen te laat aankom, wordt de jaarvergadering gehouden van het Internationale Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank. De prachtige kraakschone stad met bijna alleen wolkenkrabbers en andere robuuste gebouwen en hotel, is letterlijk omgetoverd tot een conferentiezone. Een deel van de stad waar de ‘hoogste gasten’ verblijven, is alleen toegankelijk voor hen die een badge hebben met daarop de eigen naam, foto en het embleem van het IMF. De kleur van de badge geeft ook nog aan tot welke categorie de ruim 30.000 gasten uit 150 landen behoren.

Mijn climax van verbazing ligt niet in het bezienswaardige van het land maar meer in de organisatie van de jaarvergadering door de Japanners. Iedereen, zelfs de inwoners van Tokyo, de bedrijven, de horeca, het openbaar vervoer, taxi’s en noem maar op is in optimale vorm, om niet te spreken van paraatheid. De gastvrijheid is overweldigend. Het aantal geüniformeerde, waar nodig vriendelijk en dan weer streng kijkende politieagenten op straat alsook de hotelmedewerkers, is meer dan ik ooit in mijn leven waar dan ook heb gezien. In vrijwel alle hotels van Tokyo zitten de conferentiegangers. De echte VIPS zijn ondergebracht in het zwaar beveiligde Imperial Hotel.

Geen snoepreisje
Mijn eigen vooroordeel dat dit soort buitenlandse trips vaak genoeg betaald met belastinggelden, snoepreisjes zijn, wordt al snel de grond ingeboord. Het dagelijks bijwonen van conferenties, vergaderingen en persconferenties en daarna tot soms laat in de avond verslagen doornemen, artikelen en nieuws produceren is het dagelijkse patroon. Een bezoek aan het hotel van de hoge gasten en delegatieleden leert dat zij, in tegenstelling tot de journalisten, van Tokyo niet veel meer hebben gezien dan hun luxe hotelkamer om er te slapen en de meeste tijd in de vergaderingen, conferenties, bilaterale en multilaterale vergaderingen hebben doorgebracht.

Het ging niet alleen om vergaderingen met het IMF en de Wereldbank en conferentie in Tokyo. Een met veel moeite gearrangeerd gesprek dat ik mag hebben met governor Gilmore Hoefdraad en minister Adelien Wijnerman, bevestigt dit. Terwijl ik in de lobby van het Imperial Hotel bij de bewaking wacht, komen zij hollend binnen. Ik mag meteen met ze mee naar de 25ste verdieping. Al lopend merk ik in mezelf op hoe makkelijk de governor en de minister in het buitenland aan te spreken zijn in een geanimeerd gesprek in een lift tjokvol hoge pieten die zich van de ene naar de andere vergadering of onderhandeling haasten.

Veel lobbywerk
“We komen net van een meeting met...”, hoor ik Hoefdraad nog zeggen. De rest van de zin gaat verloren, omdat ik me even er op concentreer dat alles en iedereen in het ‘hoge pieten hotel’ letterlijk aan het hollen en haasten is. Alle liften zijn barstensvol met governors, ministers, delegatieleden en onderhandelaars.
De Surinaamse delegatie van acht personen had aan een ingerichte administratiekamer genoeg. Dit in tegenstelling tot de Brazilianen die met ruim 80 personen een complete vleugel van het hotel hebben laten afhuren en inrichten. Ook veel andere landen en instituten waren met een grote staf aanwezig. In het gesprek met de Hoefdraad en Wijnerman wordt duidelijk waarom. Er zijn ook rijke lui en instellingen aanwezig in Tokyo die met belangstelling de economische debatten volgen, de status van landen bekijken en gesprekken aanvragen om te zien waar lucratieve investeringen gepleegd kunnen worden. Ook de Surinaamse delegatie is daar niet van gevrijwaard.

Halverwege het gesprek moet de minister al weer weg. Even opfrissen kan niet. Haar Japanse en Surinaamse begeleiders staan klaar. Ze moet naar een volgende afspraak. Ik weet de governor nog even vast te houden om mijn interview te doen, dan moet ook hij weer naar een onderhandeling. De rest van de Surinaamse delegatie achterlatend met werk, dat meteen naar Paramaribo verstuurd moet worden.

Veranderde inzichten
Terug op straat, naar mijn hotel lopend, maak ik kennis met ene Paul. Een Afrikaan die ambtenaar is. Hij is blij een conferentieganger van een andere categorie te zien. “Even geen ministers, governors of onderhandelaars”, grapt hij. Hij nodigt me uit een biertje te gaan drinken in een tent, wat we ook doen. De groene Japanse thee, die bij wat je ook bestelt in Japan, nooit ontbreekt, laten we staan.

Tokyo en de IMF/Wereldbank hebben mijn beeldvorming van de wereld positief veranderd. De entourage, het niveau van de conferentie, de wereldinzichten en de manier waarop de hoge pieten en knappe koppen zich in acht dagen over de wereldeconomie hebben uitgesproken en met elkaar zijn omgegaan, moeilijke vraagstukken, zoals de Europa crisis en de opkomende wereldhervormingen hebben besproken, was een ongekende, ‘no nonsens’ ervaring, die me nog lang zal bijblijven. De wereld ziet er totaal anders uit denk ik nu nog. Deze laat zich alleen kennen als je er onderdeel van bent, heb ik ervaren.

Wilfred Leeuwin