Chinese Mo Yan wint Nobelprijs voor Literatuur

De Chinese auteur Mo Yan is dit jaar bekroond met de Nobelprijs voor de literatuur. Mo is een productieve schrijver die tientallen korte verhalen heeft gepubliceerd. Zijn eerste werk verscheen in 1981. Mo Yan is het pseudoniem van de auteur Guan Moye en betekent ‘praat niet’ in het Chinees.

De Zweedse Academie prees het werk, dat "met hallucinerende realisme volksverhalen, de geschiedenis en het hedendaagse fuseert". De 57-jarige is de eerste Chinese bewoner die deze prijs wint. Gao Xingjian, die in 2000 werd geëerd, is geboren in China, maar is een Frans staatsburger. Mo is de 109de ontvanger van de prestigieuze prijs, die vorig jaar werd gewonnen door de Zweedse dichter Tomas Transtroemer. De Nobel Foundation reikt de prijzen alleen uit aan levende schrijvers.

"Hij heeft zo'n unieke manier van schrijven. Als je een halve pagina leest van Mo Yan herken je het onmiddellijk als het werk van hem", aldus Peter Englund, hoofd van de Academie. Mo begon met schrijven toen hij soldaat was in het leger, People's Liberation Army (PLA). Hij verwierf in 1987 internationale bekendheid met ‘Red Sorghum: A Novel of China.’

Verfilmd won het verhaal ‘de Gouden Beer’ op het Filmfestival van Berlijn in 1988. De novelle ging over het brute geweld op het platteland in het oosten van China waar hij opgroeide tijdens de jaren 1920 en 1930.

Maatschappijkritiek
Andere geprezen werken van Mo zijn ‘Republic of Wine’, ‘Life And Death Are Wearing Me Out’ and ‘Big Breasts and Wide Hips.’ Het laatste boek veroorzaakte controverse toen het werd gepubliceerd in 1995. De seksuele inhoud en afbeelding van een klassenstrijd stond lijnrecht tegenover het beleid van de Chinese Communistische Partij. De PLA dwong de auteur de publicatie in te trekken, hoewel zij vele malen illegaal is gedrukt. Tien jaar later werd het vertaald in het Engels en leverde het boek hem een nominatie op voor de 'Man Asian Literary Prize'.

Ondanks zijn maatschappijkritiek wordt Mo in zijn vaderland gezien als één van de belangrijkste hedendaagse auteurs, maar critici beschuldigen hem ervan te dicht bij de Communistische Partij te staan. "Een schrijver moet kritiek en verontwaardiging uiten over de donkere kant van de samenleving en de lelijkheid van de menselijke natuur," zei de auteur in een toespraak op de Frankfurt Book Fair in 2009.

"Sommigen willen schreeuwen op straat, maar we moeten degenen tolereren die zich in hun kamers verschuilen en literatuur gebruiken om hun mening te geven." Zijn laatste roman, ‘Frog’ over China’s één-kind-beleid, won vorig jaar de 'Mao Dun Literature Prize', één van de meest prestigieuze literatuur prijzen van zijn land.

Mo en de andere Nobelprijswinnaars voor geneeskunde, natuurkunde, scheikunde en vrede, ontvangen hun prijzen op formele ceremonies in Stockholm en Oslo op 10 december - de verjaardag van het overlijden van de schepper van de prijs in 1896, Alfred Nobel.