Waterkrachtcentrale bedreigt opnieuw Amazonevolken

In het Braziliaanse Amazonegebied worden opnieuw Amazonevolken bedreigd door de bouw van een waterkrachtcentrale. Er komt 95 vierkante kilometer onder water te staan en dat is slecht nieuws voor onder meer de Kayabi.

De watervallen Sete Quedas op de rivier Teles Pires, in het centrum van Brazilië, zijn heilig voor het inheemse Kayabi-volk. De watervallen dreigen te verdwijnen wanneer 95 vierkante kilometer onder water wordt gezet voor een waterkrachtcentrale. De Kayabi wonen op amper 50 kilometer van de centrale.
"Het is heilig gebied, onze scheppende moeder. De pajé (sjamaan) zegt dat daar de vissen paaien", zegt de 52-jarige João Kayabi, hoofd van het dorp Kururuzinho, waar 106 Kayabi wonen.

Voor nog twee andere volken is het Sete Quedas-gebied belangrijk: voor de Apiaká en de Mundurukú. "De Mundurukú zeggen dat als de rivier droog zal komen te staan, er geen voedsel meer zal zijn en dat de vissen zullen verdwijnen", zegt João Kayabi. De Kayabi-, Apiaká- en Mundurukú-volken tellen samen 12.000 leden.
Ze zijn tegen de onderwaterzetting. "We proberen het te verhinderen", zegt João Kayabi. Maar veel hoop heeft hij niet. "Tegen een plan van de regering valt niets te beginnen, we weten niet hoe we ons ertegen moeten verzetten."

Juridisch gevecht
Rond het project is al maandenlang een juridisch gevecht aan de gang sinds het openbaar ministerie begin dit jaar de milieuvergunning wilde laten vernietigen. Volgens het openbaar ministerie werden de getroffen volken onvoldoende geconsulteerd. Het gerecht heeft de werken al meerdere keren laten stilleggen, zo ook begin augustus. Maar de overheid ging in beroep en de schorsing werd weer opgeheven.

De milieuvergunning vertoont gebreken, zegt advocate Juliana de Paula Batista, die inheemse organisaties adviseert. "Op geen enkele moment is de impact op de inheemse gebieden correct ingeschat. De centrale brengt de vissen in gevaar, de heilige plaats, de kwaliteit van het water, de zeldzame en endemische soorten, de flora in het algemeen en de jacht."
De Companhia Hidrelétrica Teles Pires, dat het project in concessie heeft, zegt in een nota dat "alle openbare hoorzittingen werden gehouden in aanwezigheid van de geïnteresseerden en dat ze werden opgenomen."

Visrijk
Volgens biodiversiteitsonderzoek door de overheid telt de Teles Pires bijna zevenhonderd plantensoorten en meer dan tweehonderd vissoorten. De Teles Pires heeft de reputatie bijzonder visrijk te zijn. De stammen zelf moeten niet verhuizen voor de centrale. Maar ze vrezen dat het water hun dorpen wegspoelt als zich een ongeval voordoet, bijvoorbeeld door een breuk van de stuwdam.

De waterkrachtcentrale zal een vermogen van 1.820 megawatt hebben. Volgens de Companhia Hidrelétrica Teles Pires zal de centrale 2,7 miljoen gezinnen van stroom voorzien. Teles Pires maakt deel uit van het Programma voor de Versnelling van de Groei, dat door de vorige president, Luiz Inácio Lula da Silva, werd gelanceerd.

Er is heel wat verzet, onder meer via de rechtbanken, tegen de tientallen waterkrachtcentrales die in het Amazonegebied zijn gepland. Vorige week nog lieten de rechters het Belo Monte-project stilleggen, de op twee na grootste stuwdam ter wereld.