Groenlands premier Mute Bourup Egede spreekt op een persconferentie tijdens de opening van het nieuwe kantoor van de Europese Commissie in Nuuk, Groenland. (Foto via Reuters)
Groenland is niet te koop, zei de gekozen leider maandag, in reactie op opmerkingen van de Amerikaanse president-elect Donald Trump over het "eigendom en de controle" van het enorme Arctische eiland dat al meer dan 600 jaar deel uitmaakt van Denemarken.

"Groenland is van ons. We zijn niet te koop en zullen nooit te koop zijn. We mogen onze lange strijd voor vrijheid niet verliezen," zei de premier van het eiland, Mute Egede, in een schriftelijk commentaar.

Trump kondigde zondag aan dat hij Ken Howery, een voormalig gezant in Zweden, had gekozen als zijn ambassadeur in Kopenhagen, en gaf commentaar op de status van Groenland, een semi-autonoom deel van Denemarken en gastheer van een grote Amerikaanse luchtmachtbasis.

"Voor doeleinden van nationale veiligheid en vrijheid in de hele wereld, vinden de Verenigde Staten van Amerika dat het eigendom en de controle van Groenland een absolute noodzaak is," schreef Trump op Truth Social.

Trump, die op 20 januari aantreedt, ging niet in op de verklaring.

Het Deense ministerie van Buitenlandse Zaken en het kantoor van de premier waren niet direct bereikbaar voor commentaar.

De Deense regering moet duidelijk stellen dat de controle over Groenland niet ter discussie staat of ter onderhandeling, zei parlementslid Rasmus Jarlov van de oppositiepartij Conservative Party op het socialemediaplatform X.
"Voor zover Amerikaanse activiteiten erop gericht zijn om de controle over Deens grondgebied over te nemen, moet dat verboden en tegengegaan worden. Dan kunnen ze daar helemaal niet zijn," zei Jarlov, die de parlementaire commissie voor defensie leidt.

Het eiland, waarvan de hoofdstad Nuuk dichter bij New York ligt dan de Deense hoofdstad Kopenhagen, kan bogen op een rijkdom aan mineralen, olie en aardgas. Maar de ontwikkeling verloopt traag, waardoor de economie afhankelijk is van visserij en jaarlijkse subsidies van Denemarken.

Met zijn luchtmachtbasis Pituffik is Groenland strategisch belangrijk voor het Amerikaanse leger en zijn vroegtijdige waarschuwingssysteem voor ballistische raketten, aangezien de kortste route van Europa naar Noord-Amerika via het eiland loopt.

Tijdens zijn vorige ambtstermijn toonde Trump in 2019 interesse in de aankoop van Groenland, maar het voorstel werd prompt afgewezen door Denemarken en de autoriteiten van het eiland zelf, voordat er formele besprekingen konden plaatsvinden.

De Deense premier Mette Frederiksen noemde Trumps aanbod destijds "absurd", wat hem ertoe bracht haar af te wijzen van het idee als "gemeen" en vervolgens een bezoek aan Kopenhagen af ​​te zeggen.

Frederiksen blijft in haar rol als Deense premier.

Sinds 2009 heeft Groenland het recht om de onafhankelijkheid van Denemarken uit te roepen. Het eiland met ongeveer 56.000 inwoners, dat elk jaar afhankelijk is van aanzienlijke budgettransfers van Kopenhagen, heeft dit tot nu toe niet gedaan.

Afzonderlijk dreigde Trump zondag de Amerikaanse controle over het Panamakanaal te heroveren, waarbij hij Panama beschuldigde van het heffen van buitensporige tarieven voor het gebruik van de Midden-Amerikaanse doorgang. Zijn dreigement resulteerde in een scherpe berisping van de Panamese president Jose Raul Mulino.