Dr. Ir. Frank Essed: De mobilisatie van het eigene was zijn ideaal
Frank Essed (1919 – 1988) overleed op 22 december 1988 na een aanrijding op de Wanicastraat voor de deur van het NPS hoofdkwartier Grun Dyari. In zijn loopbaan als visionair zal het mislukte West-Surinameproject altijd aan hem verbonden blijven. “Het spoor dat van nergens naar nergens loopt”, zoals West-Suriname in de volksmond bekend staat, werd met de militaire coup van 25 februari 1980 abrupt stopgezet. Het had toen al meer dan de bedoeling was, een derde van de ontwikkelingshulp van 3,5 miljard gulden, gekost.
Binnenkort zal het West-Suriname project weer worden opgepakt, reageerde ambassadeur Rajendre Khargi in zijn speech bij de presentatie van het boek. In hoeverre de regering Santokhi financiers bereid zal vinden om wederom geld te steken in het West-Surinameproject is nog maar de vraag. De bal is in ieder geval al opgeworpen. In een kort historisch filmpje liet Frank Essed zien hoe dat gebied met Apoera als de nieuwe tweede stad van Suriname er uiteindelijk uit zou moeten zien. De visionair Essed hield daarin een betoog voor werkgelegenheid van de Surinaamse samenleving in plaats van te vluchten naar de Bijlmer in Nederland. Zijn toenmalige secretaris Roy Somaroo vertelde dat Essed niet happy was met het begrip ontwikkelingshulp. “Surinamers moeten het zelf doen”, benadrukte hij de visie van Essed.
Een belangrijke spreker op deze middag was ex-minister Jan Pronk die nauw betrokken was tijdens de voorbereidingsgesprekken over de onafhankelijkheid van Suriname. In zijn ogen heeft Suriname een unieke overgang gemaakt naar zijn onafhankelijkheid. “Er was nagedacht over hoe het land te ontwikkelen en er was geld beschikbaar gesteld.” Jan Pronk: “Frank Essed heeft de basis gelegd voor natievorming met zijn meerjaren ontwikkelingsplannen. Eerst een ontwikkelingsvisie en daarna de onafhankelijkheid. Dat is gebeurd door Surinamers zelf. De onafhankelijkheid is zonder fysieke strijd gegaan.”
In zijn betoog geeft Pronk de militairen en de militair gezinde regeringen de schuld dat die er een puinhoop van hebben gemaakt. “We (Nederland…red.) hebben Suriname behoorlijk links laten liggen. Dat komt natuurlijk door de komst van Bouterse. Maar met Venetiaan en Santokhi is de relatie meer gelegitimeerd.” Dat de relatie nu anders is en moet heeft alles te maken met de actuele discussie over het Nederlandse slavernijverleden. Rond de onafhankelijkheid was er geen sprake van dat verleden. Nu met de discussie over het tijdperk slavernij en koloniale verleden is volgens Pronk het moment aangebroken de relaties opnieuw te gaan herijken. “Wat kunnen we doen om Suriname weer een natiestaat te laten zijn waarbij iets van de schuld wat betreft slavernij en koloniale tijdperk kan worden vereffend?”, vraagt hij zich hardop af. Helaas moet Pronk wel toegeven dat met de huidige autoritaire rechtse Nederlandse regering er weinig bereikt zal worden. Maar hij heeft hoop dat het niet lang meer zal duren. “Bereid je voor op de val, zou ik zeggen.”
In de verschillende toespraken werd duidelijk dat Frank Essed niet de politicus was maar de politiek als instrument nodig had om zijn ontwikkelingsvisie uit te voeren. “Laat ons allen werken voor ons land in de wetenschap dat we geen andere keuze hebben dan te groeien uit onze eigen wortels. Ontwikkeling is de vijand van verval. Ontwikkeling is de keuze voor de mobilisatie van het eigene”, zoals Essed dat regelmatig deelde met zijn gehoor. Als lid en later als minister van de NPS onder leiding van Jopie Pengel werden zijn visies steeds meer realiteit en steeg zijn populariteit onder de bevolking. Zo hoog zelfs dat volgens voor- en tegenstanders Pengel jaloers werd en er reden in zag om hem als directeur van het Planbureau van Suriname met terugwerkende kracht te ontslaan. Maar de druppel was toen hij niet meer voorkwam op de verkiezingslijst van de NPS. Voor Essed reden om zich administratief terug te trekken uit de NPS om samen te gaan werken met de PNP van Jules Sedney.
In de regering van 1969 tot 1973 onder leiding van premier Jules Sedney werd hij wederom minister van Opbouw. Na het overlijden van Jopie Pengel in 1970 sloot hij zich weer aan bij de NPS om vanaf 1973 te werken aan de onafhankelijkheid van Suriname. Frank Essed werd geen minister meer maar werd voorzitter van de Commissie Ontwikkelingssamenwerking Nederland Suriname (CONS). Het respect en de waardering voor deze visionair kreeg in dit verband meer inhoud tot de militaire coup van 1980. De militairen sloten dr. ir. Frank Essed toen voor negen maanden op zonder enige vorm van proces. Bij het herstel van de democratie in 1987 was hij daar enorm bij betrokken. Hij had al plannen op papier maar helaas kwam door zijn voortijdige overlijden niks meer officieel visionairs van zijn hand, vertelde Roy Khemradj toen hij voor de biografie dit gegeven in de persoonlijke archieven ontdekte. Het boek De mobilisatie van het eigene’ ís uitgegeven door LM Publishers.
Stuart Rahan
Vandaag
-
13:18
Invalide vrouw komt om bij woningbrand
-
12:39
Ontsnapte arrestant opnieuw aangehouden
-
11:34
Vijf personen dakloos door woningbrand aan Ojamastraat
-
10:15
Hertelling stembureaus Nickerie en Wanica; ernstige fouten geconstateerd
-
09:10
Lagarde: Euro kan alternatief voor dollar worden bij sterkere EU-integratie
-
07:12
Ingrid Bouterse enige lijstduwer gekozen met voorkeurstemmen
-
05:16
Vandaag wat meer zon, maar ook regen
-
03:25
OKB erkent fouten bij stembureau Balingsoela, maar sluit manipulatie uit
-
01:57
Adhin geeft volle ondersteuning aan Simons als presidentskandidaat
-
00:59
Column: De kaarten zijn geschud, schaakspel nog lang niet voorbij
-
00:00
NDP eist onderzoek naar inlevering stembusmateriaal bij hoofdstembureau Wanica
Gisteren
- Ramdin draagt BIBIS over aan Mathoera en vertrekt naar OAS
- Jennifer Simons formeel voorgedragen als presidentskandidaat door NDP
- Kinderen vieren culturele diversiteit bij Villa Zapakara
- Guyana kiest op 1 september nieuwe regering
- NDP behaalt meeste stemmen in Coronie
- Pansa uit felle kritiek op gang van zaken bij stembureau Balingsoela
- Twee arrestanten ontsnappen uit cellenhuis politiebureau Rijsdijk
- Suriname wacht op uitslagen ruim 80 stembureaus
- Jonge man verdrinkt bij oversteken ondergelopen brug
- Olieprijzen licht gestegen na handelsbesluit Trump
- Regeringspartij Venezuela behoudt controle over wetgevende macht
- NDP in feeststemming, maar alert voor verlies ‘verkiezingswinst’
- Santokhi: Gesprekken over coalitievorming na officieel resultaat
- De week begint met regen en onweer
- Ingetogen sfeer bij 'de Olifant': gemengde gevoelens uitslagen
- Strenge controle hoofdstembureau Paramaribo; trage binnenkomst stemdozen
- Goudprijs daalt licht nu Trump deadline voor EU-tarieven verlengt
- Nek-aan-nek race tussen NDP en VHP, definitieve uitslag nog onzeker
Eergisteren
- Borrelpraat no. 873
- Telling stemmen van start, eerste opvallende resultaten
- Verkiezingen Venezuela: Opkomst minder door oproepen tot boycot
- Melding van moord in goudgebied Grankreek
- A20 ziet inventarisatie als prioriteit bij regeermacht
- Digitaal platform kampt met storingen: opkomstcijfers niet volledig
- Para stemt in gemoedelijke sfeer
- OAS-waarnemers onder de indruk van sfeer tijdens stembusgang
- Somohardjo: PL heeft het volk boven politieke macht gekozen
- OKB: Weigeren kiezers op basis van tabletgegevens onwettig
- Opkomst rond 16:00 uur nog geen 50% landelijk
- Noersalim: Iedereen heeft baat bij goed georganiseerde verkiezingen
- Geldige en ongeldige stembiljetten bij de telling
- Rusland: NPS gaat samenleving en partijen verrassen
- Simons: Ik heb ondersteuning om president te worden
- Ramdin overtuigd van eerlijke verkiezingen; vertrekt naar Washington
- Wan Okasi en Koendjbiharie eisen intrekking instructie over stemhulp
- Fouten NDP op RR-stembiljetten in Albina; geen stroom stembureaus
- Vlotte stembusgang in Commewijne
- Eerst werken, dan naar de stembus
- Stembusgang in het binnenland kent veel problemen
- Santokhi: Ons team is klaar om te onderhandelen voor nieuwe coalitie
- 'Waar moet ik stemmen?' – Partijteams helpen zoekende kiezer
- Vlotte stembusgang in bewolkt Saramacca
- Goede toeloop bij Havo 3
- Adhin: Ik ga 1000 procent voor het presidentschap
- Gemoedelijke sfeer in Coronie
- Nickerie volop aan het stemmen
- 74-jarige overlijdt na ongeluk met metalen rolpoort
- ABOP-leider vertrouwt op goede uitslag: ‘De Almachtige beslist’
- OKB: Stem voor de toekomst van Suriname
- Wanica maakt zich op voor stembusgangers
- Verkiezingsdag gestart: Drukte bij hoofdstembureaus
- Regen en onweer op deze verkiezingsdag
- Handelingen op een stembureau kunnen strafbaar zijn
- Laatste voorbereidingen en instructies voor verkiezingsdag
- NDP eist stopzetting publicatie via app