De partijstatuten en het huishoudelijk reglement van Surinaamse 'oude' politieke partijen, zijn doorspekt met “corruptie faciliterende kenmerken”. Niet ongewoon vanwege de koloniale erfenis voor partijstructuren. Een van de corruptie faciliterende kenmerken is: Geen rooster van aftreden, partijvoorzitter zit langer dan 3 termijnen aan - machtsconcentratie.

Dit artikel geeft middels partij structuurwijzigingen, Surinaamse politieke partijen een handvat om hen bewust te maken te kiezen voor sterke en democratische principes, zoals:
Termijnlimieten voor de partijvoorzitter:
- Instellen van een maximaal termijn van vijf jaar voor de partijvoorzitter.
- Beperken van het aantal termijnen dat een persoon als partijvoorzitter kan dienen tot twee achtereenvolgende termijnen.
- Na het bereiken van de maximale termijn, een wachttijd van één volledig termijn invoeren voordat dezelfde persoon opnieuw voor deze functie kan worden gekozen.

Rooster van aftreding
- Het introduceren van een vast rooster van aftreden van alle bestuursleden. Dit zorgt voor regelmatige vernieuwing en voorkomt langdurige machtssituaties.
- Het rooster moet duidelijk aangeven welke posities wanneer beschikbaar komen voor herverkiezing en welke posities niet herkiesbaar zijn binnen een bepaalde periode.

Transparant verkiezingsproces
- Het zorgen voor een transparant en eerlijk verkiezingsproces binnen de partij, waarbij alle leden de mogelijkheid hebben om kandidaten voor te dragen en te stemmen.
- Het aanbieden van platforms aan kandidaten om hun visie en plannen te presenteren.

Onafhankelijk toezicht commissie
- Oprichten van een onafhankelijke commissie die toeziet op de naleving van de statuten en reglementen. Een commissie met autoriteit om sancties op te leggen bij overtredingen.

Continu onderwijs en bewustwording
- Organiseert en neemt deel aan (interne en externe) trainingen en workshops voor partijleden om het belang van democratie, integriteit en goed bestuur te benadrukken.
- Bevordert een cultuur van transparantie en verantwoording binnen de partij.

Communicatie en bewustmaking
Middels communicatie, educatie en bewustwordingsprogramma’s moeten de partijleden en de kiezers bewust gemaakt worden om haar stem alleen te geven aan politieke partijen welke duidelijk en aantoonbaar afstand nemen van “corruptie faciliterende kenmerken”, zoals:
Eenvoudige en duidelijke verkiezingsboodschap
- Het stimuleren van eenvoudige taal en voorbeelden om uit te leggen waarom het belangrijk is om te stemmen op partijen die zich aan democratische principes houden.
- Het benadrukken van de risico’s van langdurige machtsposities en de voordelen van regelmatige leiderschapsvernieuwing.

Voorbeeldfunctie
- Het laten zien dat de regels die zij voorstellen zelf ook strikt naleven (transparantie).

Betrekken van de kiezers
- Het deelnemen van kiezers aan discussies en feedbacksessies over de partijstructuur om de betrokkenheid te vergroten.

Visuele hulpmiddelen en sociale media
- Het ontwikkelen van visuele materialen die de boodschap kracht bijzetten en ook makkelijk te delen zijn via sociale media en andere kanalen.

Door transparante interne processen in te voeren, kan de partij laten zien dat het zich inzet voor goed bestuur en democratische vernieuwingen. Dit zal niet alleen het vertrouwen van de kiezers versterken, maar ook bijdragen aan een gezondere politieke cultuur in Suriname.

Voor dit artikel is onderzoek gedaan naar studies over opvattingen van zittingstermijnen van politieke partij voorzitters. Daaruit blijkt dat lange zittingstermijnen, vaak leiden tot machtsconcentratie, wat de partijstructuur kan ondermijnen en corruptie kan bevorderen. Dit wordt als problematisch gezien binnen democratische systemen omdat het machtswisselingen belemmert en de weg opent voor autoritaire neigingen.

Middels vijf literatuurbronnen zijn verschillende invalshoeken en oplossingen onderzocht om machtsconcentratie binnen politieke partijen te duiden en te voorkomen, zoals:
Scarrow, S. E. (1994). Political Parties and Democracy in Theoretical and Practical Perspectives: Implementing Intra-party Democracy. Scarrow stelt: hoe het ontbreken van rotatie van leiderschap, kan leiden tot machtsconcentratie.
Michels, R. (1911). Political Parties: A Sociological Study of the Oligarchical Tendencies of Modern Democracy. Michels' beroemde "ijzeren wet van oligarchie" stelt dat: democratische controlemechanismen en regelmatige vernieuwing van leiders cruciaal zijn om machtsconcentratie te voorkomen.
Norris, P. (2004). Building Political Parties: Reforming Intra-Party Democracy in Europe. Het invoeren van maximumtermijnen voor partijleiders en regelmatige verkiezingen binnen partijen.
Katz, R. S., & Mair, P. (1995). Changing Models of Party Organization and Party Democracy: The Emergence of the Cartel Party. Deze studie behandelt hoe langdurige leiderschapstermijnen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van kartelpartijen, waarbij een kleine elite de macht vasthoudt.
Levitsky, S., & Way, L. A. (2010). Competitive Authoritarianism: Hybrid Regimes after the Cold War. Stelling: limieten op termijnen en het versterken van onafhankelijke organen binnen partijen zijn nodig zijn om een gezonde democratische partijstructuur te waarborgen.

Het invoeren van heldere en afdwingbare partijregels omtrent de maximale zittingstermijnen van partij voorzitters is daarom essentieel om corruptie en machtsconcentratie tegen te gaan.

Ing. Vijay Hiralall (RE) EMITA
Agriculture, Energy, Business Continuity and Political advisor
Lid Wetenschappelijk Instituut - Volkspartij Leefbaar Suriname